Οι χιμπατζήδες δεν μπορούν να αναγνωριστούν ως νομικά πρόσωπα με το δικαίωμα της σωματικής ελευθερίας, έκρινε εφετείο της Νέας Υόρκης, απορρίπτοντας το αίτημα μιας οργάνωσης για την απελευθέρωση του «αιχμάλωτου» χιμπατζή Τόμι.

Η οργάνωση NhRP (Nonhuman Rights Project, «Πρόγραμμα Μη Ανθρώπινων Δικαιωμάτων») υποστηρίζει ότι τα ζώα με ανώτερες νοητικές ικανότητες, τα οποία αποδεδειγμένα διαθέτουν αυτοσυνείδηση, πρέπει να καλύπτονται από το δικαίωμα στην ελευθερία που ισχύει για τον άνθρωπο.

Πρωτόδικα, η αμερικανική δικαιοσύνη είχε απορρίψει τις προσφυγές που υπέβαλε η οργάνωση για την απελευθέρωση τεσσάρων συνολικά χιμπατζήδων στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.

Η πρώτη αφορούσε τον Τόμι, έναν χιμπατζή «που κρατείται αιχμάλωτος στο κλουβί σε ένα παλιό χώρο στάθμευσης για τροχόσπιτα». Η δεύτερη αφορά τον Κίκο, έναν κωφό χιμπατζή που επίσης ζει σε ιδιωτικό χώρο, ενώ η τρίτη δύο χιμπατζήδες που χρησιμοποιούνται ως πειραματόζωα. Η NhRP ζητά τη μεταφορά των ζώων αυτών σε κατάλληλο χώρο όπου ζουν και άλλοι εκπρόσωποι του είδους τους.

Την Πέμπτη, το εφετείο της Νέας Υόρκης απέρριψε την πρώτη έφεση της οργάνωσης, η οποία αφορά τον Τόμι.

Το δικαστήριο έκρινε ότι μόνο οι χιμπατζήδες δεν μπορεί να έχουν δικαιώματα επειδή δεν μπορεί να θεωρηθούν νομικά υπεύθυνοι για τις πράξεις τους. «Κατά την άποψή μας, η αδυναμία τους να βαρύνονται από νομικές υποχρεώσεις και κοινωνικά χρέη καθιστά ανάρμοστη την αναγνώριση νομικών δικαιωμάτων για τους χιμπατζήδες» γράφει το σκεπτικό της απόφασης.

Η συζήτηση για την ηθική διάσταση της χρήσης χιμπατζήδων και άλλων πρωτευόντων θηλαστικών στην έρευνα συνεχίζεται εδώ και καιρό, αναζωπυρώνεται όμως από πρόσφατα γενετικά δεδομένα, τα οποία δείχνουν ότι ο άνθρωπος και ο στενότερος συγγενής του είναι μοιάζουν γενετικά κατά τουλάχιστον 95%. Επιπλέον, συμπεριφορικές μελέτες δείχνουν ότι ο συναισθηματικός κόσμος, η κοινωνική ζωή και η ευφυΐα του χιμπατζή δεν απέχουν από τον άνθρωπο όσο πιστεύαμε.

Το 2013, τα αμερικανικά Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH), ένας από τους μεγαλύτερους δημόσιους οργανισμούς έρευνας στις ΗΠΑ, αποφάσισαν να διακόψουν σταδιακά τη χρηματοδότηση επεμβατικών πειραμάτων στους χιμπατζήδες και να συνταξιοδοτήσουν σχεδόν όλους τους χιμπατζήδες που διατηρούσαν μέχρι σήμερα σε ερευνητικές εγκαταστάσεις.

Το ίδιο έτος, η αμερικανική κυβέρνηση ενέκρινε κονδύλι έως και 12 εκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο για τη συνταξιοδότηση δεκάδων χιμπατζήδων σε κατάλληλο χώρο.