Ο ν. 4269/14 ήταν ένα από τα νομοθετήματα των τελευταίων ετών, τα οποία σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα «αποθεώνουν» (από πολεοδομικής και χωροταξικής άποψης) τη μονάδα σε βάρος του συνόλου. Ο νόμος έμεινε γνωστός εξαιτίας μιας διάταξης με την οποία ουσιαστικά κατάργησε τις περιοχές αμιγούς κατοικίας, θεσπίζοντας πολύ αυστηρότερα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό τους και υποχρεώνοντας την Αυτοδιοίκηση να δεχθεί πλήθος χρήσεων (από καταστήματα, κέντρα διασκέδασης, ξενοδοχεία, κτίρια κοινωνικής πρόνοιας, συνεργεία αυτοκινήτων, έως και εμπορευματικούς σταθμούς στους βασικούς οδικούς τους άξονες, οι οποίοι υποχρεωτικά εξαιρέθηκαν από τις προστατευτικές διατάξεις). Ανάλογη ήταν η προσέγγιση και στις υπόλοιπες
κατηγορίες χρήσεων γης: Χαρακτηριστικό της φιλοσοφίας του νομοθέτη ήταν ότι επέτρεψε υπέρβαση της δόμησης σε χώρους συνάθροισης (κτίρια εκθέσεων, κινηματογράφους κ.ά.) και περίθαλψης, αρκεί η χρήση να προβλέπεται από το ρυμοτομικό σχέδιο.
Για την αντικατάσταση της ρύθμισης προηγήθηκε σχεδόν ένα έτος διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς. Να σημειωθεί ότι η κατάργηση δεν αφορά όσες περιπτώσεις έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία αδειοδότησης (έχει υποβληθεί φάκελος στις υπηρεσίες). «Σκοπός μας δεν ήταν να αιφνιδιάσουμε, κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με την προσπάθεια διαπραγμάτευσης. Γι’ αυτό λάβαμε μέριμνα ώστε να μη βρεθούν “στον αέρα” επενδύσεις», λέει στην «Κ» η κ. Ρένα Κλαμπατσέα, καθηγήτρια στο ΕΜΠ και Γ.Γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος. «Ο σκοπός μας, τον οποίο πετύχαμε, ήταν να πείσουμε τους θεσμούς ότι η εφαρμογή των συγκεκριμένων διατάξεων προκαλεί δυσλειτουργία. Η υποχρεωτική θεσμοθέτηση ενός πλήθους χρήσεων σε κάθε κατηγορία περιοχών προκαλεί ακαμψία στον πολεοδομικό σχεδιασμό, καθώς συναντά σημαντικές αντιδράσεις. Αυτό έγινε κατανοητό».
Οπως εξηγεί η κ. Κλαμπατσέα, το νέο πλαίσιο για τις χρήσεις γης θα κατατεθεί άμεσα, με τη μορφή σχεδίου προεδρικού διατάγματος, ενώ έως τότε επανέρχεται η προϊσχύουσα νομοθεσία. Το υπουργείο επιθυμεί να τροποποιήσει και το σύστημα χωρικού σχεδιασμού (τη χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση), η οποία βρίσκεται στο ίδιο νομοσχέδιο. Ωστόσο οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν ακόμα καταλήξει, καθώς οι θεσμοί εκφράζουν αντιρρήσεις για αρκετές από τις προτάσεις του υπουργείου.
Με το νέο πλαίσιο ενισχύεται ο ρόλος του Δημοσίου, που αποκτά το «πάνω χέρι» στη διαδικασία κατάρτισης και κύρωσης των χαρτών, ενώ οι ιδιώτες μελετητές (που χρησιμοποιήθηκαν από το 2010 έως σήμερα) θα χρησιμοποιούνται μόνο όταν οι διευθύνσεις Δασών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων δηλώνουν αδυναμία να αντεπεξέλθουν. Πρόκειται για μια μάλλον παρακινδυνευμένη επιλογή για το πολύπαθο έργο (και ιδίως με δεδομένη τη σημερινή στενότητα χρόνου και πόρων), καθώς οι δημόσιες δασικές υπηρεσίες απέτυχαν να καταρτίσουν και κυρώσουν δασικούς χάρτες στα 18 χρόνια που είχαν τη σχετική αρμοδιότητα.
