Κόκκινα δάνεια: Όλη η συμφωνία με τους θεσμούς

Στάθης Σχινάς

Δεν πωλείται το 94% των δανείων πρωτης κατοικίας μεχρι το 2018-Σε όσα πωλούνται θα ισχύει και η προστασία του νόμου Κατσέλη αλλά και το συμβατικό επιτόκιο-Ελληνικής ιθαγένειας οι εταιρίες υπό την εποπτεία της ΤτΕ-Δικαιώματα δανειοληπτών και προτάσεις διακανονισμού-ΚΕΠ για δανειολήπτες με δωρεάν οικονομικές και νομικές υπηρεσίες.Σε πλήρη συμφωνία κατέληξαν οι θεσμοί με την κυβέρνηση ως προς το καθεστώς μεταβίβασης των «κόκκινων δανείων» και εν γένει των δανειακών χαρτοφυλακίων των τραπεζών. Στο νομοσχέδιο που η επεξεργασία του ολοκληρώνεται από ομάδα Εργασίας που έχει δημιουργηθεί από στελέχη της Αντιπροεδρίας και του υπουργείου Οικονομίας περιλαμβάνονται διατάξεις που διατηρούν και ενισχύουν το καθεστώς προστασίας της κατοικίας της συντριπτικής πλειοψηφίας των δανειοληπτών. Πέραν της μη μεταβίβασης του 94% περίπου των δανείων όλων των κατηγοριών (στεγαστικών ,καταναλωτικών,επιχειρηματικών κλπ)  που έχουν προσημείωση ή υποθήκη επί πρώτης κατοικίας μέχρι το 2018, θεσπίζεται σειρά διατάξεων που ενισχύει την προστασία των φτωχών δανειοληπτών και επιπλέον επιβάλλει καθεστώς διαφάνειας στη διαχείριση των κόκκινων δανείων.

Ειδικότερα προβλέπεται:

• Απαγόρευση της μεταβίβασης  μέχρι το 2018 δανειων με αντικειμενική αξία μέχρι 140.000 ευρώ και χωρίς εισοδηματικά κριτήρια
• Η απαγόρευση ισχύει ανεξαρτήτως κατηγορίας, δηλαδή όχι μόνο τα στεγαστικά δάνεια αλλά και τα καταναλωτικά δάνεια, τα επισκευαστικά δάνεια, τα δάνεια ελεύθερων επαγγελματιών, εμπόρων, αγροτών, καθώς και τα δάνεια μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που έχουν ως «κάλυμμα»  πρώτη κατοικία,
• Το καθεστώς προστασίας για όσα έχουν υπαχθεί στις διάφορες εκδοχές του νόμου Κατσέλη παραμένει εν ισχύι ενώ ισχυρές παραμένουν και οι συμβατικές υποχρεώσεις κυρίως ως προς το ύψος των επιτοκίων. Η προστασία παραμένει η ίδια και δεν επηρεάζεται καθόλου από ενδεχόμενη μεταβίβαση του δανείου σε μη τραπεζική εταιρεία.
• Το πλαίσιο προστασίας των δανείων  είναι για τις εταιρίες διαχείρισης ακριβώς το ίδιο με το ισχύον για τις τράπεζες χωρίς καμία διαφορά καμία ουσιαστική διαφορά,  ενώ δεν θα μπορεί σε καμία περίπτωση να επιδεινώνονται οι όροι του δανείου

Το πλαίσιο λειτουργίας των εταιριων διαχείρισης

Αυστηρό πλαίσιο αδειοδότησης και εποπτείας της λειτουργίας των εταιριών διαχείρισης κόκκινων δανείων πρόκειται να θεσπιστεί άμεσα. Επίσης θα αναμορφωθεί ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών  εντός του προσεχούς Ιουνίου μιας και ως προς τα σχετικά του σημεία θα ισχύει και για τις εν λόγω εταιρίες.

Ειδικότερα συμφωνήθηκε τόσο για τα δάνεια που θα μεταβιβαστούν τώρα ή μετά το 2018:
• Το πλαίσιο προστασίας των δανείων  είναι για τις εταιρίες διαχείρισης ακριβώς το ίδιο με το ισχύον για τις τράπεζες χωρίς καμία διαφορά καμία ουσιαστική διαφορά,  ενώ δεν θα μπορεί σε καμία περίπτωση να επιδεινώνονται οι όροι του δανείου…
•  Υποχρεούνται οι μη τραπεζικές εταιρείες οι οποίες θα μπορούν να αγοράζουν και να πωλούν δάνεια,  να χρησιμοποιούν εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων με έδρα την Ελλάδα, που θα αδειοδοτούνται και θα εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος.
• Το ρυθμιστικό πλαίσιο αδειοδότησης και λειτουργίας των εταιριών αυτών θα προβλέπει διαφάνεια στην ταυτότητα των μετόχων, υποβολή των βασικών αρχών της στρατηγικής τους , του επιχειρησιακού πλάνου και της μεθοδολογίας διεκδίκησης των δανείων κλπ. Επιτροπή των συναρμόδιων υπουργείων και της ΤτΕ  θα γνωμοδοτεί επί των αιτήσεων αδειοδότησης και το μητρώο των αδειοδοτούμενων θα δημοσιεύεται στην επίσημη ιστοσελίδα της ΤτΕ.
• Όλοι οι κανόνες προστασίας καταναλωτή, ο Κώδικας Δεοντολογίας των τραπεζών, οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης για τον καθορισμό των δόσεων με βάση την πραγματική δυνατότητα αποπληρωμής, ο αναμορφωμένος νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά (νόμος «Κατσέλη») κλπ που ισχύουν για τις τράπεζες, θα ισχύουν και για αυτές τις εταιρείες. Ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια (π.χ. αυξημένο ελάχιστο όριο μετοχικού κεφαλαίου) θα διέπουν το πλαίσιο λειτουργίας μη τραπεζικών ιδρυμάτων, που θα αναχρηματοδοτούν τα δάνεια μετά την αναδιάρθρωσή τους.
• Πριν τη μεταβίβαση μη εξυπηρετούμενων δανείων οι τράπεζες οφείλουν να έχουν κάνει πρόσφατη εμπεριστατωμένη και ουσιαστική πρόταση ρύθμισης στους δανειολήπτες, ενώ οφείλουν να επιδεικνύουν αυξημένη ευαισθησία για τις ευπαθείς ομάδες. Μετά τη μεταβίβαση των δανείων, οι μη τραπεζικές εταιρείες θα πρέπει να ακολουθήσουν εκ νέου τη διαδικασία του Κώδικα Δεοντολογίας και να κάνουν πρόταση ρύθμισης, με βάση τη δυνατότητα αποπληρωμής και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.
• Μέχρι τα τέλη Ιουνίου θα υπάρξει βελτίωση του Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών, για να αντιμετωπιστούν κενά και αδυναμίες, ώστε να καταστεί προσιτός και λειτουργικός, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της προστασίας που προσφέρει σε όσους έχουν πραγματική ανάγκη.

Νέοι ειδικοί θεσμοί υποστήριξης των δανειοληπτών

Στη συμφωνία προβλέπεται και θα υπάρξει άμεσα και σχετική νομοθετική ρύθμιση για τη δημιουργία, στελέχωση και λειτουργία νέων φορέων υποστήριξης των δανειοληπτών. Ειδικότερα συμφωνήθηκε:
• Η δημιουργία και άμεση λειτουργία Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Η Γραμματεία  θα επεξεργάζεται τα δεδομένα και θα προτείνει βελτιωτικές παρεμβάσεις προς το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, το οποίο επανενεργοποιείται με ουσιαστικές αρμοδιότητες.
• Η δημιουργία και ανάπτυξη Δικτύου Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών με 30 Κέντρα σε όλη τη χώρα με αντικείμενο τη  νομική/οικονομική ενημέρωση και συμβουλευτική υποστήριξη  των δανειοληπτών (νοικοκυριών, επαγγελματιών και μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων) για ζητήματα χρεών και γενικότερα χρηματοοικονομικής διαχείρισης. Τα συγκεκριμένα κέντρα θα στελεχωθούν με νομικούς και χρηματοοικονομικούς συμβούλους που θα παρέχουν τις υπηρεσίες τους προς τους ασθενέστερους, που συνήθως έχουν ελλιπή ενημέρωση και αδυναμία πρόσβασης σε εξειδικευμένες υπηρεσίες.
• Η ενίσχυση των Δικαστηρίων και ειδικά των Ειρηνοδικείων με έμψυχο δυναμικό ώστε να επιταχυνθεί η εκδίκαση υποθέσεων υπερχρεωμένων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
• Η ενεργοποίηση του επαγγέλματος των διαχειριστών αφερρεγυότητας, που θα  μεσολαβούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υπερχρέωσης.
• Η δημιουργία Φορέα Πιστοποίησης Φερεγγυότητας, που θα διασφαλίζει τη δίκαιη και αντικειμενική πιστοληπτική αξιολόγηση και θα διευκολύνει την πρόσβαση σε νέο δανεισμό.

Τα επιχειρηματικά δάνεια

Συμφωνήθηκε να υπάρξει νέο αναμορφωμένο πλαίσιο  εξωδικαστικών επιλύσεων για υπερχρεωμένες μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, που θα αντιμετωπίζει συνολικά τα χρέη προς τράπεζες, Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, εξασφαλίζοντας παράλληλα την ίση και δίκαιη μεταχείριση μικρών και μεγάλων οφειλετών. Το πλαίσιο αυτό θα προβλέπει:
• Ουσιαστική ελάφρυνση(κούρεμα) των υποχρεώσεν για επιχειρήσεις που θα κρίνονται βιώσιμες  ώστε να επιτυγχάνεται σύγκλιση με το εξειδικευμένο πρόγραμμα αποπληρωμής που θα υποβάλλει η κάθε επιχείρηση
•  Διάσωση  χιλιάδων θέσων εργασίας. Η κυβέρνηση θα εγγυηθεί για τις βασικές αρχές του ελέγχου βιωσιμότητας και για τα εργαλεία αναδιάρθρωσης, με γνώμονα την εξυγίανση των επιχειρήσεων και την αξιοπρεπή διαβίωση των ελ. επαγγελματιών.
• Δημιουργία και λειτουργία μηχανισμού αναδιάρθρωσης ,κατάλληλα δομημένου ώστε να αποκλείονται επιχειρήσεις που δεν αποπληρώνουν χρέη κατ’ επιλογή τους (κακοπληρωτές) και παράλληλα  να υπάρχει επικέντρωση στη διάσωση βιώσιμων επιχειρήσεων.
• Φορολογικό πλαίσιο ευνοϊκό για τις εν λόγω επιχειρήσεις.