Αναβρασμός και μεγάλες ανακατατάξεις στον ξενοδοχειακό κλάδο φέρνει το μεγάλο ξεκαθάρισμα που είναι πλέον προ των πυλών, με τις τράπεζες να δρομολογούν ήδη εξελίξεις και να σφίγγουν τον κλοιό για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
Τα μεγάλα ξενοδοχεία και η αγορά της Αθήνας βρίσκονται στο επίκεντρο των εξελίξεων, με νέους παίκτες να μπαίνουν στο παιχνίδι, αλλά και ηχηρές αποχωρήσεις και λουκέτα, όπως αυτό που συνέβη στις αρχές
της περασμένης εβδομάδας με το κλείσιμο μιας από τις πιο ιστορικές μονάδες επί της λεωφόρου Συγγρού, του «Athens Ledra». To αν τελικά το ξενοδοχείο θα καταλήξει μετά από διαδικασίες πλειστηριασμού σε αραβικά χέρια ή όχι -όπως φημολογείται στην πιάτσα- μένει να φανεί το αμέσως προσεχές διάστημα, το σίγουρο ωστόσο είναι ότι στην ουρά για τη συγκεκριμένη μονάδα, όπως και για άλλες, περιμένουν εγχώριοι και ξένοι επενδυτές, μεγάλα ξενοδοχειακά ονόματα και funds. Βασική αιτία, η άνοδος των αφίξεων στην Αθήνα το τελευταίο διάστημα, που φέρνει νέα ξενοδοχεία, δίνοντας επιπλέον μια δεύτερη ευκαιρία ακόμη και στις προβληματικές περιπτώσεις που έβαλαν λουκέτο τα τελευταία χρόνια της κρίσης – από το 2010 και μετά.
Οι νέες αφίξεις και τα λουκέτα που σπάνε
Μία από αυτές είναι η περίπτωση του «Πεντελικόν» στην Κηφισιά, ένα από τα πλέον ηχηρά και πιο πρόσφατα λουκέτα (το 2015), η οποία μάλιστα είχε αρκετές ομοιότητες με αυτή του «Athens Ledra»: ύστερα από έναν και πλέον χρόνο κατά τον οποίο το ξενοδοχείο παραμένει κλειστό, οι πληροφορίες αναφέρουν τώρα ότι ο νέος ιδιοκτήτης, ο ομογενής από τη Βενεζουέλα Θεόδωρος Δουζόγλου, έδωσε τελικά προ ημερών τα χέρια με τον όμιλο της Starwood, η οποία αναλαμβάνει τη διαχείριση και επαναλειτουργία του ξενοδοχείου με νέα, υπερπολυτελή… ταυτότητα από το 2017. Οι δύο πλευρές βρίσκονταν εδώ και αρκετό καιρό σε επαφές, ωστόσο η γενικότερη κατάσταση και η παρατεταμένη αβεβαιότητα λόγω της καθυστέρησης στο θέμα της αξιολόγησης, σε συνδυασμό με το μεταβατικό καθεστώς στο οποίο βρίσκεται και ο όμιλος της Starwood, μετέθεσαν πιο πίσω τις εξελίξεις.
Αντίθετα, πιο γρήγορα σκοπεύουν να τρέξουν οι τράπεζες το θέμα του «Athens Ledra» στη λεωφόρο Συγγρού, για το οποίο ήδη έχουν δεχτεί, κατά πληροφορίες, κρούσεις από ουκ ολίγους επενδυτές. Το άδοξο τέλος του ξενοδοχείου, με ιστορία 33 ετών, σε μια συγκυρία μάλιστα κατά την οποία η πληρότητά του ήταν σε ιδιαίτερα ψηλά επίπεδα, αναδεικνύει το μεγάλο ζήτημα των κόκκινων δανείων στον κλάδο. Ετσι, επικρατεί το παράδοξο ο ελληνικός τουρισμός να έχει θετικές επιδόσεις μέσα στην κρίση αλλά η χρηματοοικονομική εικόνα πολλών τουριστικών επιχειρήσεων να είναι κακή: οι τράπεζες, στις οποίες οι οφειλές της ιδιοκτήτριας εταιρείας ΑΣΤΥ Α.Ε. του ομίλου Παρασκευαΐδη αντιστοιχούν πέριξ των 33 εκατ. ευρώ, ζητούσαν από την οικογένεια να βάλει νέα κεφάλαια στο ξενοδοχείο, της τάξεως των 7-10 εκατ. ευρώ (σ.σ.: οι συνολικές οφειλές σε ΙΚΑ, προμηθευτές και εργαζομένους εκτιμώνται πέριξ των 44 εκατ. ευρώ). Κάτι ωστόσο που τελικά δεν συνέβη, παρά τις χρονοβόρες διαπραγματεύσεις και τα προβλήματα που είχαν ενταθεί ειδικά μετά την αποχώρηση της Marriott από το ξενοδοχείο στο τέλος του 2013. «Παρά το γεγονός ότι δεν μπορεί να γνωρίζει κανείς σε βάθος τα οικονομικά κάθε επιχείρησης, οι εξελίξεις στο “Athens Ledra”, ένα από τα πλέον εμβληματικά ξενοδοχεία της Αθήνας, είναι τεράστιο πλήγμα τόσο για την απασχόληση στον κλάδο όσο και για τον ίδιο τον προορισμό», σχολιάζει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιώργος Τσακίρης, κρούοντας για μία ακόμη φορά τον κώδωνα του κινδύνου για το θέμα του αφελληνισμού του ξενοδοχειακού δυναμικού. Η περίπτωση του «Athens Ledra» είναι αντίστοιχη πλείστων άλλων τουριστικών καταλυμάτων ανά την Ελλάδα, που αποτελούν αυτή τη στιγμή πραγματικό πονοκέφαλο για τα τραπεζικά επιτελεία. «Η είσοδος νέων κεφαλαίων από τους ίδιους τους επιχειρηματίες ή από νέους μετόχους είναι μία από τις λύσεις που θα στηρίξουμε», διαμηνύουν οι τραπεζίτες, υπογραμμίζοντας από την άλλη ότι «αν δεν μπορούμε να βρούμε από κοινού μια λύση με τους ξενοδόχους, τότε οδηγούμαστε σε αποτελέσματα που τελικά δεν θέλει καμία πλευρά».
Πάντως, μετά το λουκέτο του «Athens Ledra» πολύ σύντομα, μέσα στο καλοκαίρι, αναμένεται μια καινούρια 4άστερη άφιξη, η οποία ακούει στο όνομα «Athens Avenue». Πρόκειται για το νέο εγχείρημα του επιχειρηματία Κ. Δέδε, του ομίλου Eurodomus, ο οποίος έχει δύο ξενοδοχεία στο Ναύπλιο («Μεγάλη Βρετανία» και «Rex») και το 4άστερο «Arian» στο Ξυλόκαστρο. Τώρα, ο όμιλος Eurodomus βάζει ένα νέο στοίχημα και επιχειρεί το μεγάλο βήμα στην αθηναϊκή αγορά, ανοίγοντας τον ερχόμενο Ιούλιο το 94 δωματίων «Athens Avenue» επί της λεωφόρου Συγγρού 182 στο ιδιόκτητο ακίνητο όπου στεγαζόταν στο παρελθόν η Millennium Bank και έμενε κενό τα τελευταία χρόνια. Το νέο ξενοδοχείο περιλαμβάνει επιπλέον συνεδριακούς χώρους 250 ατόμων, χώρους εστίασης, σπα, 5ώροφο υπόγειο πάρκινγκ κ.ά.
Αρχές Ιουλίου, λόγω καθυστερήσεων που έχουν να κάνουν με την ελληνική γραφειοκρατία, αναμένεται να ανοίξει στην Ομόνοια και το ολοκαίνουριο «Αthens Tiffany Hotel». Το ξενοδοχείο, δυναμικότητας 111 δωματίων -εκ των οποίων 12 σουίτες με θέα στον Λυκαβηττό-, στεγάζεται στο ακίνητο του πρώην «Fashion House», το οποίο λειτουργούσε από την Grecotel στην αρχή της οδού Πειραιώς και έκλεισε το 2011 υπό την πίεση και των προβλημάτων στην ευρύτερη περιοχή. Η νέα 4άστερη μονάδα έχει ήδη μπει στα συστήματα των κρατήσεων από τις 15 Ιουλίου και κατά τις πληροφορίες έχει ήδη ικανοποιητικές πληρότητες με ορίζοντα τον Οκτώβριο. Το κτίριο, ιδιοκτησίας του Γηροκομείου Αθηνών, έχει μισθωθεί από τη Mage Hotel & Resorts, εταιρεία ενός Ελληνοαμερικανού επενδυτή με ξενοδοχεία στον Παναμά και την Ανατολική Ακτή στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Αντίστοιχα, ακόμη ένα λουκέτο του 2012 «σπάει» στις αρχές του 2017. Ο λόγος για το ξενοδοχείο ιδιοκτησίας του ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ στην πλατεία Καραϊσκάκη, το πρώην «Athens Imperial», το οποίο λειτουργούσε ως το 2012 ο όμιλος Ν. Δασκαλαντωνάκη και έκτοτε παραμένει κλειστό. Το εν λόγω λοιπόν ήδη ανακαινίζεται και θα λειτουργήσει από το επόμενο έτος με δυναμικότητα άνω των 270 δωματίων κάτω από την ομπρέλα του αμερικανικού ομίλου Wyndham, με μία επένδυση περί τα 5 εκατ. ευρώ. Ο εν λόγω όμιλος θεωρεί ότι πλέον οι προοπτικές της αθηναϊκής αγοράς είναι σε άνοδο, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που η παρουσία μεγάλων διεθνών αλυσίδων στη χώρα μας είναι μικρή.
Και ενώ η Wyndham έρχεται, τον δρόμο της εξόδου από την αθηναϊκή ξενοδοχειακή αγορά παίρνει η ισπανική Melia Hotels International, η οποία αποχωρεί στο τέλος Σεπτεμβρίου από τη διαχείριση του 4άστερου «Melia Athens» επί της Χαλκοκονδύλη 14 και Πατησίων. Η ισπανική αλυσίδα αποφάσισε να επενδύσει στην αθηναϊκή ξενοδοχειακή αγορά στα μέσα του 2008, εγχείρημα ωστόσο το οποίο δεν απέδωσε τα αναμενόμενα λόγω της μετέπειτα πτώσης της αγοράς, σε μια περιοχή μάλιστα της Αθήνας που δεν θεωρείται και από τις πιο «εύκολες». Εξ ου και οι αρχικές προσδοκίες της γνωστής αλυσίδας ουδέποτε επιβεβαιώθηκαν, παρά το γεγονός ότι ο ισπανικός όμιλος αρχικά πόνταρε στον ελληνικό τουρισμό, εντός αλλά και εκτός Αθηνών, σε δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς (Κρήτη, Κω σε πρώτη φάση, με προοπτική για νέες επενδύσεις σε Μύκονο και Σαντoρίνη). Το ξενοδοχείο, το οποίο διαθέτει συνολικά 136 δωμάτια και σουίτες, ανήκει σε όμιλο κυπριακών συμφερόντων, τον όμιλο Μουσκή, και θα συνεχίσει κανονικά τη λειτουργία του, ωστόσο από τις αρχές του Οκτωβρίου επιστρέφει στο πρότερο καθεστώς, χωρίς την ομπρέλα κάποιας ξένης αλυσίδας, μέχρι νεωτέρας.
Την ίδια στιγμή, η Melia Hotels International, με ιστορία 60 ετών, επτά ξενοδοχειακά brands και πάνω από 350 ξενοδοχεία σε 35 χώρες σε όλο τον κόσμο συνεχίζει εκτός Ελλάδας τις υψηλές επιδόσεις, με τα ξενοδοχεία της που βρίσκονται στη Μεσόγειο να αναδεικνύονται πρωταθλητές της ανόδου: αυτά στα Κανάρια Νησιά, αλλά και στην Ισπανία, στην Ιταλία και τη Γερμανία σημειώνουν για το 2016 τις καλύτερες επιδόσεις για τον όμιλο.
Πολύ κοντά στο «Athens Melia Ηotel», το «Κάνιγγος 21» ήταν ακόμη ένα από τα μεγάλα λουκέτα της κρίσης, το 2010, λόγω υψηλού μισθώματος που δεν μπορούσε τότε να υποστηρίξει τις χαμηλές πληρότητες. Το ακίνητο ανήκει στο Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης Επικούρησης Ασφαλιστών και Προσωπικού Ασφαλιστικών Επιχειρήσεων (ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ), εκπρόσωποι του οποίου επισημαίνουν τώρα στο «newmoney.gr» ότι «βρισκόμαστε σε στάδιο προχωρημένων διαπραγματεύσεων για την επαναμίσθωση του ξενοδοχείου και οι όποιες αποφάσεις πρόκειται να ληφθούν πολύ σύντομα». Οι συζητήσεις αφορούν και στην περίπτωση αυτή ξένη ξενοδοχειακή αλυσίδα.
Εκτός από τα παλιά λουκέτα σε ξενοδοχεία που ετοιμάζονται τώρα να αναβιώσουν, στις νέες αφίξεις του φετινού καλοκαιριού περιλαμβάνονται το νέο 5άστερο στο πρώην υπουργείο Παιδείας στη Μητροπόλεως, ενώ αργότερα, προς το τέλος του έτους, προγραμματίζεται η λειτουργία του νέου boutique ξενοδοχείου του ομίλου Ν. Δασκαλαντωνάκη επίσης στη Μητροπόλεως.
Μη εξυπηρετούμενα τα μισά δάνεια των ξενοδοχείων
Σε έναν κλάδο ο οποίος δείχνει σημάδια κόπωσης, ωστόσο εκτιμάται ότι μπορεί να πετύχει και φέτος, για τέταρτη συνεχή χρονιά, επιδόσεις-ρεκόρ, τα κόκκινα δάνεια των ξενοδόχων παραμένουν στα ίδια επίπεδα με αυτά άλλων κλάδων, οι οποίοι έχουν κυριολεκτικά καταποντιστεί μέσα στην κρίση. Με βάση στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, από δάνεια ύψους 7,6 δισ. ευρώ που έχουν χορηγηθεί προς επιχειρήσεις του κλάδου, τα μισά περίπου (49,8%) καταγράφονται ως μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα – ήτοι εμφανίζουν καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών ή είναι μεν ενήμερα, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι ο οφειλέτης ενδέχεται να μην είναι σε θέση να εκπληρώσει τις δανειακές του υποχρεώσεις.
Από αυτά, το 40% αφορά δάνεια που εξυπηρετούνται μεν κανονικά μέχρι στιγμής, ωστόσο εκτιμάται από τις τράπεζες ότι έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν πρόβλημα άμεσα. Τράπεζες και επιχειρήσεις έχουν ήδη συνομολογήσει ρυθμίσεις για δάνεια ύψους περίπου 2 δισ. ευρώ, από τα οποία μικρό σχετικά ποσοστό εμφανίζει εκ νέου πρόβλημα, ενώ οι τράπεζες έχουν εγγράψει προβλέψεις ύψους 1,2 δισ. ευρώ.
Από την πλευρά τους οι ξενοδόχοι ζητούν να «δοθεί η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αναδιαρθρώσουν τα δάνειά τους, με όρους απολύτως συμβατούς με τα διεθνή χρηματοοικονομικά πρότυπα». Η πρόταση ουσιαστικά των τουριστικών φορέων είναι να μην επιλεγεί η πώληση των κόκκινων δανείων σε μικρό ποσοστό της ονομαστικής τους αξίας, θεωρώντας ότι η πιο ενδεδειγμένη λύση είναι η αναδιάρθρωση των δανείων των βιώσιμων επιχειρήσεων με πολύ υψηλότερα ποσοστά και πιθανή είσοδο νέων κεφαλαίων ή στρατηγικών επενδυτών ώστε οι επιχειρήσεις αυτές να εξυγιανθούν και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. Από την άλλη πλευρά, στο μέτωπο των τραπεζών αναφέρεται ότι «ο ρόλος της τράπεζας δεν είναι να τραβά το χαλί κάτω από τα πόδια στα δύσκολα, όμως στα εύκολα ο επιχειρηματίας θα πρέπει να πληρώνει. Κάποιοι ξενοδόχοι έχουν να πληρώσουν κεφάλαιο από το 2007 ή το 2008».
Σημειωτέον ότι ο κλάδος των καταλυμάτων έχει απορροφήσει περίπου το 6% της συνολικής τραπεζικής χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις, ποσοστό που τον τοποθετεί στο μέσο περίπου της κατάταξης των δέκα κλάδων με τα μεγαλύτερα μερίδια στην τραπεζική χρηματοδότηση. Ενα άλλο χαρακτηριστικό των δανείων προς τα καταλύματα είναι ότι στο μεγαλύτερο μέρος τους αφορούν ποσά άνω του 1 εκατ. ευρώ, με τις επιχειρήσεις που ανήκουν στην κατηγορία αυτή να ανέρχονται σε περίπου 1.400. Οι επιχειρήσεις αυτές εμφανίζουν καλύτερη συμπεριφορά ως προς την εξυπηρέτηση των δανειακών τους υποχρεώσεων συγκριτικά με εκείνες που έχουν έκθεση σε δανεισμό μικρότερου ύψους. Με άλλα λόγια, οι μικρές ξενοδοχειακές μονάδες και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια φαίνεται να είναι πιο ευάλωτα και να εμφανίζουν συχνότερα καθυστέρηση.
