Υποχρεωτικό εργόσημο για μετανάστες – εργάτες γης

Η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης με την καθιέρωση υποχρεωτικού εργοσήμου για τους εργάτες γης, που τον περασμένο Ιανουάριο αποκάλυψε σε δημοσίευμά του το «Εθνος», παίρνει σάρκα και οστά, καθώς χθες υπεγράφη και

Οι ενδιαφερόμενοι αγρότες μπορούν πλέον, με αίτηση που θα υποβάλουν στον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, να ζητούν την απασχόληση εργατών γης, βοσκών και μελισσοκόμων, μέχρι τη συμπλήρωση του ανωτάτου αριθμού μετακλητών εργατών που προβλέπει ανά Περιφέρεια η σχετική κοινή υπουργική απόφαση.

Μαζί με την αίτηση, ο αγρότης υποχρεούται να υποβάλει την Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας ή Εκτροφής του προηγούμενου έτους και τα προβλεπόμενα στον νόμο δικαιολογητικά. Οι αιτήσεις θα εξετάζονται με αυστηρή χρονική προτεραιότητα υποβολής. Οι εργάτες γης που θα απασχολούνται μετά την έγκριση του σχετικού αιτήματος θα λαμβάνουν άδεια εργασίας εξάμηνης διάρκειας και θα ασφαλίζονται με τη διαδικασία του εργοσήμου.

Παράνομη διαμονή
Στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις, σε όλη την επικράτεια, απασχολούνται σήμερα χιλιάδες αλλοδαποί εργάτες γης οι οποίοι διαμένουν παράνομα στη χώρα (είτε έχουν εισέλθει και διαμένουν παράνομα, είτε βρίσκονται σε καθεστώς παράνομης διαμονής μετά την είσοδό τους). Λόγω του παρανόμου της διαμονής, οι εργάτες αυτοί εκ των πραγμάτων πέφτουν θύματα ακραίας εργασιακής εκμετάλλευσης. Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο υποχρεώνει τον εργοδότη που απασχολεί παράνομα διαμένοντες πολίτες τρίτων χωρών να καταβάλει για την εργασία τους αμοιβή ίση με την προβλεπόμενη από τον νόμο.

Επιπλέον, προβλέπεται ρητά η υποχρέωση του εργοδότη να καταβάλει τις κοινωνικοασφαλιστικές εισφορές και τους φόρους που αφορούν στην εργασία των παράνομα διαμενόντων αλλοδαπών (από 1ης Ιανουαρίου 2013 όλοι οι εργάτες γης που απασχολούνται από φυσικά πρόσωπα σε εργασίες πρωτογενούς αγροτικής δραστηριότητας ασφαλίζονται υποχρεωτικά στον ΟΓΑ με τη διαδικασία έκδοσης εργοσήμου). Ωστόσο, στην πράξη, τα πράγματα μέχρι σήμερα ήταν αρκετά διαφορετικά. Λόγω του γεγονότος ότι οι αλλοδαποί εργάτες γης βρίσκονται παράνομα στη χώρα, δεν είναι καταγεγραμμένοι, δεν τους παρέχεται αξιοπρεπές κατάλυμα και δεν διασφαλίζεται η καταβολή των αποδοχών τους και η κοινωνικοασφαλιστική τους κάλυψη.

Από την άλλη, οι αγρότες δεν μπορούσαν να ασφαλίσουν τους αλλοδαπούς εργάτες στον ΟΓΑ με εργόσημο διότι επειδή μένουν παράνομα στη χώρα δεν έχουν, συνήθως, ΑΜΚΑ, ΑΦΜ ή διαβατήριο σε ισχύ και, επιπλέον δε, οι αγρότες υπόκεινται σε αυστηρές κυρώσεις για την απασχόληση παράνομα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών (το πρόστιμο ανέρχεται σε 5.000,00 ευρώ για την απασχόληση κάθε παράνομα διαμένοντος αλλοδαπού, ενώ το πρόστιμο για αδήλωτη εργασία ανέρχεται σε 10.500,00 ευρώ κατ’ άτομο).

Κατά συνέπεια, οι αγρότες υποχρεούνταν να καταβάλλουν «μαύρη» αμοιβή στους αλλοδαπούς εργάτες (η οποία δεν ελέγχεται αν είναι ίση της νόμιμης), ενώ δεν μπορούσαν να δικαιολογήσουν λειτουργικά έξοδα της εκμετάλλευσής τους.

Με βάση τη διαδικασία που θέσπισε η κυβέρνηση, εφόσον δεν έχουν εξαντληθεί τα αριθμητικά όρια μετακλητών εργατών γης (και άρα υπάρχει διαπιστωμένη ανάγκη για εργατικά χέρια), ο δε αγρότης επικαλείται αντικειμενική αδυναμία για απασχόληση εργατών γης με έγκυρες συμβάσεις, θα μπορεί (ο αγρότης) να ζητήσει από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση της περιοχής του την έγκριση κατ’ εξαίρεση απασχόλησης διαμενόντων μεταναστών, οι οποίοι θα ασφαλίζονται με εργόσημο.

Η διαδικασία
Για την αποφυγή καταστρατηγήσεων, κάθε αγρότης θα μπορεί να δηλώνει την απασχόληση τόσων αλλοδαπών εργατών όσων δικαιολογεί το είδος της καλλιέργειάς του και η καλλιεργούμενη έκταση. Η διαδικασία αυτή διευκολύνει τους αγρότες να δίνουν νόμιμα αμοιβή και ασφάλιση στους αλλοδαπούς εργάτες γης που δουλεύουν ήδη με μαύρη εργασία, χωρίς αυτό να συνεπάγεται σε καμία περίπτωση, την εδώ νομιμοποίηση της παραμονής τους. Υπολογίζεται ότι εάν δηλωθούν κανονικά τα μεροκάματα που πληρώνονται σήμερα σε παράνομα διαμένοντες αλλοδαπούς, ο αγροτικός κόσμος, συνολικά, θα δικαιολογήσει ετήσια έξοδα κοντά στο 1 δισ. ευρώ, γεγονός που σημαίνει ότι θα μειώσει το δηλούμενο φορολογικό εισόδημα κατά αντίστοιχο ποσό.

Ταυτόχρονα, η επιβολή εργοσήμου που αντιστοιχεί στο 10% της αμοιβής των εργατών γης, θα φέρει έσοδα στον ΟΓΑ ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ. Πηγή εσόδων που μπορεί να δώσει ανάσα στη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού οργανισμού (το 85% του προϋπολογισμού του ΟΓΑ καλύπτεται σήμερα από τον κρατικό προϋπολογισμό).

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Βαγγέλης Αποστόλου αναφορικά με το θέμα υπογράμμισε ότι «με την εγκύκλιο αυτή γίνεται ένα μεγάλο βήμα για να μπει σε εφαρμογή μια σημαντική μεταρρύθμιση. Από τη διαδικασία αυτή είναι όλοι ωφελημένοι: Οι αγρότες-εργοδότες, το ασφαλιστικό σύστημα και οι ίδιοι οι αλλοδαποί που δουλεύουν στον αγροτικό τομέα. Καλώ λοιπόν τους αγρότες της χώρας μας να αξιοποιήσουν το νέο θεσμικό πλαίσιο και να σπεύσουν να υποβάλουν σχετικές αιτήσεις στις κατά τόπους Αρχές».