Του Δημήτρη Αντωνόπουλου
Πέρυσι στην Πράγα ”επένδυσα” το ποσό των 75 ευρώ για να απολαύσω -κυριολεκτικά- μια ξενάγηση, σε παραδοσιακά μικροζυθοπoιία της πόλης,
οργανωμένη από τοπικό τουριστικό γραφείο. Έκτοτε, ψάχνω να βρω τσέχικες μπύρες στην Ελλάδα, που δεν υπάρχουν και σε αφθονία. Έμεινα όμως τόσο ενθουσιασμένος από την ξενάγηση αυτή στην Πράγα που… έμεινε εκεί η καρδιά μου.
Για τους Τσέχους, η μπύρα είναι ό,τι για εμάς το κρασί: ένα αλκοολούχο ποτό που έφτιαχνε ο καθένας σπίτι του ή στα καπηλειά στις γειτονιές των πόλεων. Πρώτα επισκεφθήκαμε ένα σχετικά καινούργιο σε ηλικία μικροζυθοποιίο που ιδρύθηκε μετά τον υπαρκτό σοσιαλισμό. Ενα σύγχρονο μαγαζί με τοπικό χρώμα, όπου παρασκευάζουν μπύρα σε ανοικτά βαρέλια, μια παραδοσιακή τεχνική. Μετά πήγαμε σε μια ζυθοποιία πολλών χρόνων, που φτιάχνει μόνο ένα είδος μαύρης μπύρας. Ηταν γεμάτη από παππούδες που φέρνουν εδώ τα εγγόνια τους να τα μυήσουν στο εθνικό τους ποτό (οι Τσέχοι έχουν την υψηλότερη κατανάλωση μπύρας στον κόσμο, πάνω από 150 λίτρα το χρόνο).
Το καλό όμως μας το φύλαγαν για το τέλος: μια πολύ παλιά ταβέρνα στο κέντρο της πόλης που έφτιαχνε μπύρα σε ξύλινα βαρέλια! Αυτή η μικρή επιχειρησούλα ήταν έτοιμη να κλείσει πριν λίγα χρόνια και να χαθεί ένα σημείο αναφοράς για την πόλη και το προϊόν. Επενέβη τότε ο Δήμος της πόλης και σε συνεργασία με την Unesco ανακήρυξαν το όλο συμβάν παραδοσιακό και μνημείο της ανθρωπότητας και ό,τι άλλο σχετικό, πράγμα που έδωσε το δικαίωμα στον δήμαρχο να βρει έναν τριγωνικό τρόπο στήριξης της μικρής αυτής μπυραρίας μέσω χορηγίας, παρακάμπτοντας τους περί ανταγωνισμού περιορισμούς.
Δεν ξέρω τι έχουν κερδίσει συνολικά οι Τσέχοι από την συστηματική προώθηση της μπύρας τους, εμένα πάντως μου έχουν πάρει μέχρι στιγμής τα 75 ευρώ της ξενάγησης και καμιά 50 ευρώ σε μπύρες στην Ελλάδα. Διαθέτουν έτσι οι Τσέχοι αγρότες πιο εύκολα τα κριθάρια τους (για τους φίλους αγρότες τα πωλούν περί τα 13 – 14 λεπτά το κιλό). Ασε δε που έχουν κερδίσει ένα φανατικό φίλο!
Η αναφορά στην Τσεχία δεν έγινε τυχαία. Τελευταία ο ειδικός τύπος είναι γεμάτος ειδήσεις από την κόντρα μας με τους Τσέχους, σχετικά με το Ελληνικό Γιαούρτι που αποφάσισαν να φτιάξουν. Εμείς ετοιμάζουμε προσφυγές και φοβερίζουμε αλλά είμαι βέβαιος ότι αυτοί εφαρμόζουν κάποιο επεξεργασμένο σχέδιο, αντίστοιχο αυτό της μπύρας, για να στήσουν το προϊόν τους στην αγορά. Να είστε σίγουροι ότι και σε αυτόν τον τομέα θα δείξουν τον ίδιο επαγγελματισμό και την ίδια συστηματικότητα όπως και στην μπύρα, και κατά συνέπεια είμαστε χαμένοι! Εδώ άντεξαν εκατονταετή και πλέον δικαστικό αγώνα με Αμερικάνο αντίπαλο για το σήμα της Budweiser θα καμφθούν από τις δικές μας απειλές; Αστεία πράγματα κατά την ταπεινή μου γνώμη.
Αν ανατρέξει κανείς στους ταξιδιωτικούς ιστοτόπους, θα βρει οργανωμένες γαστρονομικές ξεναγήσεις σε όλες τις πόλεις του κόσμου, με τιμές που ξεκινούν από 50 και -σπάνια- να ξεπερνούν τα 100 ευρώ! Το εντυπωσιακό είναι ότι τα σχόλια των συμμετεχόντων είναι διθυραμβικά, απόδειξη της στενής σύνδεσης του τουρισμού με την τοπική γαστρονομία. Και όταν κάτι τέτοιο συμβαίνει σε χώρες με γαστρονομική παράδοση όπως η Ιταλία -η οποία σε επιλεγμένες περιοχές όπως η Πάρμα διαθέτει μέχρι και πιστοποιημένους τοπικούς γαστρονομικούς ξεναγούς, πέραν των πέντε Μουσείων Γεύσης- ή η Γαλλία- με ηγετικό ρόλο στην διεθνή γαστρονομία, τότε λες: οκ αξίζουν τα 75 ευρώ. Αλλά σε χώρες όπως η Δανία, τα 100 ευρώ φαίνονται πάρα πολλά χρήματα.
Οι περισσότεροι πάντως από όσους δίνουν τα χρήματα αυτά, εκτιμούν οτι άξιζε τον κόπο! Σκεφτείτε λοιπόν τι δυνατό εργαλείο εμφανίστηκε ξαφνικά στα χέρια όσων θέλουν να προωθήσουν την τοπική τους γαστρονομία και τα δικά τους διατροφικά και αγροτικά προϊόντα!
Για χώρες όπως η δικιά μας με πολύ ισχυρές αναφορές στο χώρο της διατροφής και της γαστρονομίας – μεσογειακή διατροφή, κρητική κουζίνα, φέτα, χωριάτικη σαλάτα, σουβλάκι κλπ κλπ- και διεθνώς αναγνωρισμένη ποιοτική υπεροχή των αγροτικών μας προϊόντων, θα έμοιαζε ότι τέτοιου είδους τουριστικές υπηρεσίες θα είχαν εξασφαλισμένη βιωσιμότητα. Υπάρχουν σήμερα σε όλη την Ελλάδα, ελάχιστα γραφεία που προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες, με εξαιρετικά σχόλια από τους συμμετέχοντες. Κρατήστε ότι το μεγαλύτερο μέρος από τα σχόλια, αφορούν τους ξεναγούς και το γεγονός ότι μάθανε πέντε πράγματα για τον τρόπο ζωής των Ελλήνων. Λίγα σχόλια για τα προϊόντα καθ’ αυτά. Που σημαίνει ότι ακόμη δεν έχουμε μάθει να προβάλουμε σωστά τα προϊόντα μας στο εξειδικευμένο κοινό.
Πριν λίγες ημέρες, ήρθε στην Ελλάδα ένας Ιταλός, παλαιός φίλος και συνάδελφος. Του είπα οτι θα κάνουμε μαζί ένα Food tour στην Αθήνα. Πιστέψτε με έχω τιμήσει με το παραπάνω όλα τα σχετικά σημεία του κέντρου της Αθήνας, ως αγοραστής πρώτων υλών για το σπίτι, ως πελάτης σε κάθε είδους φαγάδικα, ως τροφοδότης καταστημάτων από παλαιότερη δουλειά. Θεώρησα με το φτωχό μου μυαλό ότι είναι κρίμα να δώσει ο φίλος μου 100 ευρώ -με τη γυναίκα του- ενώ στα ίδια σημεία θα μπορούσαμε να πάμε μαζί. Του είπα μάλιστα ότι θα αγοράσουμε κάποια πράγματα και θα γυρίσουμε σπίτι να μαγειρέψουμε.
Ξεκινήσαμε από την Βαρβάκειο, κι εκεί μείναμε… Δεν ήταν η πρώτη φορά που πήγαινα για ψώνια, αν και έχει περάσει αρκετός καιρός από την τελευταία φορά. Για κακή μας τύχη, ξεκινήσαμε από την φρουταγορά. Δεν μου συμβαίνει τακτικά αλλά, μου πέσανε τα μούτρα. Πήγα ένα φίλο, που με φιλοξένησε παλαιότερα στο Αlba της Ιταλίας, μια ιδιαίτερα κομψή πόλη, να του δείξω την κεντρική μας αγορά. Και το χειρότερο να αγοράσουμε πράγματα να του κάνω το τραπέζι. Πρώτα απ’ όλα δεν υπάρχει εκεί σχεδόν κανείς Έλληνας, πωλητής ή αγοραστής. Αρα δεν απευθύνεται σε Έλληνες αλλά σε πάσης φύσεως αλλοδαπούς, δηλαδή δεν είναι ελληνική αγορά. Δεύτερον, ήταν τόσο βρώμικα κάτω, που πρέπει να είχαν να σκουπίσουν χρόνια. Καλύτερη κατάσταση επικρατεί στην κρεαταγορά. Το αρχικό όμως σοκ δεν ξεπεράστηκε.
Σκεφτόμουν λοιπόν ότι εκθέτουμε κάποια από τα πιο ονομαστά προϊόντα στον κόσμο υπό συνθήκες τουλάχιστον αναξιοπρεπείς. Πριν χρόνια, μια διεθνούς εμβέλειας κριτικός γεύσης, βαθμολόγησε ένα ελληνικό γιαούρτι της ορεινής Αργολίδας με άριστα 10′! Ο τυροκόμος απέδωσε ένα μέρος την επιτυχίας στο καλής ποιότητας γάλα που αγοράζει από τους ντόπιους κτηνοτρόφους, οι οποίοι με την σειρά τους “παιδεύονται” -και ίσως να είναι ελαφρύς ο χαρακτηρισμός- να βοσκήσουν τα πρόβατά τους στα βουνά, για να φάνε διάφορα χόρτα να βγάλουν καλό γάλα. Κι εμείς, το μοναδικό αυτό προϊόν με βαθμολογία 10΄, το χαντακώνουμε στα στενά της οδού Αθηνάς! Μήπως θα πρέπει να πάρει τηλέφωνο ο Κος Καμίνης τον Δήμαρχο Πράγας να του πει τι κόλπο έκανε και ανέδειξε την μικρή εκείνη μπυραρία σε διαφημιστικό όπλο της Τσέχικης γαστρονομικής παράδοσης;
Δεν έχει λοιπόν δίκαιο ο κτηνοτρόφος να διαμαρτύρεται ότι εγώ κάνω τα πάντα, αλλά καλό δεν βλέπω; Μαθαίνει -συνήθως από σπόντα γιατί κανείς δεν αναλαμβάνει να τους ενημερώσει κι εμψυχώσει- ότι τα προϊόντα του κόπου του παίρνουν βραβεία στις διεθνείς εκθέσεις και διαγωνισμούς. Κι αυτός βλέπει ότι τα οικονομικά του πάνε από το κακό στο χειρότερο και το επαγγελματικό του μέλλον φαίνεται μαύρο κι άραχνο. Πως θα γινόταν αλλιώς; Αφού κανείς μας δεν φροντίζει για τη βιτρίνα μας, πως θέλετε να πουλήσουμε τα προϊόντα μας και σε καλή τιμή.
Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι τις προηγούμενες ημέρες, ο Πρόεδρος των κτηνοτρόφων Ηλείας, βγήκε στις εφημερίδες και αφού επισήμανε οτι κακοποιείται και χάνεται η ταυτότητα των προϊόντων που παράγουν ο ίδιος και οι συνάδελφοί του, ζήτησε να έχουν αυξημένο λόγο στα κονδύλια του ΕΛΟΓΑΚ, ένα φόρο που πληρώνουν όσοι παραδίδουν κρέας ή γάλα. Είναι μάλλον η πρώτη φορά που μια τέτοια διατύπωση ακούγεται ως ανάγκη και όχι ως συνδικαλιστική διεκδίκηση
Ξαναδιάβασα τα σχόλια των ταξιδευτών που είχαν αγοράσει food tour σε διάφορες πόλεις και την Αθήνα. Τώρα κατάλαβα τι απολαμβάνουν εδώ και τι αλλού: στην Πάρμα μαθαίνουν για την παρμεζάνα και το προσιούτο, στην Πράγα μαθαίνουν κάποια μυστικά της τσέχικης μπύρας, στην Βιέννη και το Μόναχο ανακαλύπτουν τα αρτοσκευάσματα και τα γλυκά, στο Τορίνο τον καφέ. Στην Αθήνα ευχαριστιούνται όχι τόσο τα προϊόντα, όσο την φιλική ξενάγηση και την καλή παρέα του διπλανού τραπεζιού στο καφενείο που κάθονται για ένα Greek coffee. Εκεί που θα τους μιλήσουν, θα τους πουν κανένα αστείο και που πιθανόν μέσα στη φτώχεια τους να τους κεράσουν και κανένα τσίπουρο. Τι τα θες, έχουμε κι εμείς το δικό μας τρόπο προώθησης!!!
