Οι δήμοι “νόμιμα” μπορούν να διαφεύγουν τις απαγορεύσεις σε θέματα προσλήψεων, απασχόλησης και ύψους αμοιβών. Το καθεστώς διευρυμένης “αυτονομίας” που απολαμβάνουν αφορά την άσκηση πολιτικής στο “μέτωπο” της απασχόλησης, της μισθοδοσίας αλλά και της “φύσης” των συμβάσεων των εργαζομένων τους.
Ενώ το συμπληρωματικό Μνημόνιο που υπέγραψε πριν από δύο εβδομάδες η κυβέρνηση προβλέπει την επιβολή “πλαφόν” στη μισθολογική δαπάνη του Δημοσίου μέχρι το 2020, οι δήμαρχοι μπορούν –με βάση τη νομοθεσία που η ίδια κυβέρνηση έχει προηγούμενα θεσπίσει– να αυξάνουν την υπερωριακή απασχόληση (και μάλιστα χωρίς τη σύμπραξη του ΥΠΟΙΚ), να μετατρέπουν συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε συμβάσεις πλήρους απασχόλησης, ενώ ταυτόχρονα έχουν πρόσβαση, και μάλιστα προνομιακή, στο βασικότερο πρόγραμμα στήριξης της απασχόλησης του υπ. Εργασίας, δηλαδή αυτό της “κοινωφελούς απασχόλησης”.
Το εντυπωσιακό εδώ είναι ότι οι δυνατότητες άσκησης ημιαυτόνομης “εισοδηματικής πολιτικής”, τις οποίες έχει παράσχει η κυβέρνηση στους δήμους, δεν συναρτώνται απαραίτητα με τα οικονομικά τους, τα οποία τόσο από πλευράς εσόδων όσο και από πλευράς μισθολογικών δαπανών επιδεινώνονται σταθερά:
Σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΟΙΚ:
– Το πλεόνασμα στους προϋπολογισμούς των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ βαθμού (325 δήμοι της χώρας) μειώθηκε κατά 16% (στα 137 εκατ. ευρώ τον Απρίλιο του 2016, έναντι 164 εκατ. ευρώ τον Απρίλιο του 2015).
– Τα ληξιπρόθεσμα χρέη τους προς τρίτους (π.χ., προμηθευτές, εργολάβους έργων) έχουν αυξηθεί κατά 13% (326 εκατ. ευρώ τον Απρίλιο του 2016, έναντι των 282 εκατ. ευρώ που ήταν τον Δεκέμβριο του 2015).
Στον αντίποδα της επιδείνωσης του ισοζυγίου πληρωμών και των χρεών τους, οι δήμοι αύξησαν κατά 5,6% τις μισθολογικές δαπάνες τους στο α’ τετράμηνο του 2016 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015 (726 εκατ. ευρώ, έναντι 722 εκατ. ευρώ).
Ιδού πώς στοιχειοθετείται το ειδικό “καθεστώς” που απολαμβάνουν οι δήμοι σε σχέση με τους εργασιακούς όρους των υπαλλήλων που δουλεύουν σε αυτούς:
1. Υπερωριακή απασχόληση χωρίς τη σύμπραξη του ΥΠΟΙΚ
Οι δήμαρχοι μπορούν να αυξάνουν το ωράριο των υπαλλήλων τους, μαζί και τις απολαβές τους, έως και 40% για “συγκυριακούς λόγους”, που σχετίζονται με τη λειτουργία τους. Μάλιστα, μια τέτοια απόφαση μπορεί να λαμβάνεται μόνο με τη σύμπραξη του υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι το 46% της χρηματοδότησης των δήμων προέρχεται από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.
Μια ματιά στην ημερήσια κυκλοφορία του “Φύλλου της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως” (ΦΕΚ) δείχνει τη μαζική χρήση αυτής της δυνατότητας από την πλευρά δημάρχων σε όλη τη χώρα κατά την τρέχουσα περίοδο.
Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος προβλέπει πως “η καθιέρωση με αποζημίωση εργασίας καθ’ υπέρβαση του υποχρεωτικού ωραρίου των υπαλλήλων επιτρέπεται μόνο για την αντιμετώπιση εποχικών, έκτακτων ή επειγουσών υπηρεσιακών αναγκών”, χωρίς να διευκρινίζεται τίποτα περισσότερο.
Αντίθετα… διευκρινίζεται πως ” η υπερωριακή απασχόληση του προσωπικού εγκρίνεται με απόφαση του καθ’ ύλην αρμόδιου υπουργού (σ.σ.: Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης), στην οποία αναφέρονται σαφή και συγκεκριμένα στοιχεία που δικαιολογούν την ανωτέρω υπερωριακή εργασία”.
Ωστόσο, για την εν λόγω απόφαση “δεν απαιτείται η σύμπραξη του Υπουργού Οικονομικών”, όπως ρητά αναφέρεται στον νόμο. Την ίδια στιγμή, δεν αποσαφηνίζεται αν το οικονομικό κόστος από την αύξηση των αποδοχών των δημοτικών υπαλλήλων που θα απασχοληθούν “υπερωριακά” θα καλυφθεί από “ιδίους πόρους” (π.χ., δημοτικά τέλη) ή την επιχορήγηση του κρατικού Προϋπολογισμού.
2. Μετατροπή συμβάσεων από μερικής σε πλήρους απασχόλησης
Τα δημοτικά συμβούλια ή ακόμα και διοικητικά συμβούλια των δημοτικών επιχειρήσεων μπορούν να αυξάνουν τις ώρες απασχόλησης των δημοτικών υπαλλήλων μέχρι του σημείου εκείνου που να γίνεται… μετατροπή του χαρακτήρα της σύμβασης.
Μόνη προϋπόθεση για τη μετατροπή μιας σύμβασης μερικής απασχόλησης σε σύμβαση πλήρους απασχόλησης είναι να είναι “αορίστου χρόνου”, αλλά και να το ζητήσει ο ίδιος ο υπάλληλος.
Συγκεκριμένα, ο νόμος προβλέπει ρητά πως “συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου μειωμένου ωραρίου των εργαζομένων σε ΟΤΑ α’ βαθμού και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου τους (π.χ., δημοτικές επιχειρήσεις) μπορούν να τροποποιούνται με αύξηση του ωραρίου εργασίας τους μέχρι και το ανώτατο όριο της πλήρους απασχόλησης της οικείας κατηγορίας και κλάδου”.
Η αύξηση του ωραρίου εργασίας συνεπάγεται, φυσικά, την “αντίστοιχη αύξηση των πάσης φύσεως αποδοχών τους με απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου ή του δ.σ του ΝΠΔΔ”, όπως αναφέρει ο νόμος. Μια τέτοια απόφαση των παραπάνω οργάνων μπορεί να ληφθεί “κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου”.
3. Στους δήμους τα επόμενα 8μηνα προγράμματα “κοινωφελούς” απασχόλησης
Βασικοί δέκτες των ανέργων οι οποίοι θα επιδοτηθούν από το κυοφορούμενο πρόγραμμα κοινωφελούς απασχόλησης σχεδόν 7.000 ανέργων θα είναι οι δήμοι.
Εντός των επομένων ημερών αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία υποβολής αιτήσεων για την ένταξη ανέργων στα νέα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας. Τα προγράμματα αυτά θα υλοποιηθούν σε 17 δήμους της χώρας, στους οποίους έχουν καταγραφεί πολύ υψηλά ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας.
Η πρόσκληση, που θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΟΑΕΔ (www.oaed.gr), αφορά στον πρώτο γύρο προσλήψεις 3.737 ανέργων, από τους συνολικά 6.918 που θα προσληφθούν στους 17 δήμους.
Για πρώτη φορά, μάλιστα, το πρόγραμμα είναι 8μηνης διάρκειας (αντί 5μηνης διάρκειας, όπως ίσχυε μέχρι πρότινος), με πλήρη ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα.
Οι εργαζόμενοι στο πρόγραμμα ηλικίας έως 25 ετών θα λαμβάνουν μηνιαίως καθαρές αμοιβές 431 ευρώ (ακαθάριστες αποδοχές 638 ευρώ). Αντίθετα, όσοι εργαζόμενοι είναι άνω των 25 ετών θα λαμβάνουν 495 ευρώ (ακαθάριστες αποδοχές 732,54 ευρώ). Οι ωφελούμενοι θα απασχολούνται σε πενθήμερη εβδομαδιαία βάση, εκτός Κυριακής και νυχτερινών βαρδιών.
