Δημήτρη Δελεβέγκου
Η απουσία διαφάνειας είναι μία ακόμη από τις πολλές παθογένειες της εγχώριας αγορά ακινήτων, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την 37η θέση στον παγκόσμιο δείκτη διαφάνειας που δημοσιεύει, κάθε χρόνο, ο όμιλος παροχής κτηματομεσιτικών
υπηρεσιών Jones Lang Lasalle για συνολικά 109 χώρες. Η διαφάνεια διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για υλοποίηση νέων επενδύσεων και τη διαμόρφωση ενός φιλικού επιχειρηματικού κλίματος, καθώς τα κεφάλαια επιλέγουν να τοποθετηθούν σε αγορές για τις οποίες υπάρχει διαθέσιμη ολοκληρωμένη πληροφόρηση. Προς την κατεύθυνση αυτή, η τεχνολογία ενθαρρύνει τη διαφάνεια, επιτρέποντας τη δημιουργία βάσεων δεδομένων με το ύψος και τον όγκο των συναλλαγών, τα μισθώματα και τις τιμές πώλησης. Παρ’ όλα αυτά, η εγχώρια αγορά ακινήτων δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει μητρώο με τον αριθμό και την αξία των συναλλαγών.
Ημιδιαφανής
Η ελληνική αγορά ακινήτων, σύμφωνα με την έρευνα της Jones Lang Lasalle, ανήκει μαζί με ακόμα 36 χώρες στην κατηγορία των ημιδιαφανών χωρών, με τον δείκτη να αποτελείται από τις κατηγορίες “υψηλής διαφάνειας”, “διάφανη”, “χαμηλής διαφάνειας” “διάφανη”, “αδιάφανη”. Σε αυτές συγκαταλέγεται το Ισραήλ, το Λουξεμβούργο, κινεζικές πόλεις, η Κροατία, η Σλοβενία και η Σερβία. Ακόμη η λίστα περιλαμβάνει την Μποτσουάνα, την Ινδονησία, το Ντουμπάι, τη Βουλγαρία, τη Ζάμπια, την Κένια, την Αίγυπτο, το Περού και την Αργεντινή. Η συγκεκριμένη ομάδα των 36 χωρών αποτελείται από αναδυόμενες αγορές, το1/4 αυτών φιλοξενεί την έδρα των παγκοσμίων ομίλων, ενώ απορροφά το 5% έως 10% του παγκόσμιου όγκου επενδύσεων. Πάντως, σύμφωνα με την έρευνα, τα κράτη της συγκεκριμένης κατηγορίας παρουσιάζουν αξιοσημείωτη πρόοδο ως προς τη βελτίωση της διαφάνειας, ενώ η μεσαία τάξη, που είναι ανερχόμενη λαμβάνει πρωτοβουλίες για τη μάχη κατά της διαφθοράς. Βέβαια, οι διαπιστώσεις αυτές, μάλλον δεν ισχύουν για την Ελλάδα όπου η μεσαία τάξη είναι υπό διωγμό. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δέκα πιο διαφανείς χώρες αντιστοιχούν στο 75% των παγκόσμιων επενδύσεων.
Mε δεδομένο ότι η μονάδα (1) αποτελεί την καλύτερη δυνατή βαθμολογία και το 5 τη χειρότερη, η ελληνική αγορά επιτυγχάνει βαθμολογία 2,65, έναντι 2,71 πριν από δύο χρόνια. Ωστόσο, κατατάσσεται στην 37η θέση, έναντι της 33ης που βρισκόταν πριν από δύο χρόνια, κυρίως λόγω της ταχύτερης προόδου που σημείωσαν άλλες χώρες, και ιδίως εκείνες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία, που κατέλαβαν τη 18η, την 31η και την 35η θέση αντίστοιχα.
Πάντως, η Ελλάδα έχει καταφέρει να βελτιώσει τη βαθμολογία της, αλλά έχει υποχωρήσει στη συνολική κατάταξη, λόγω και της ταχύτερης βελτίωσης άλλων χωρών. Το ασταθές φορολογικό πλαίσιο σε συνδυασμό με την έλλειψη προόδου ως προς την προώθηση της διαφάνειας, την απουσία αξιόπιστων στοιχείων και δεικτών μέτρησης των επιδόσεων των ακινήτων (π.χ., τιμές, συναλλαγές κ.λπ.), συγκριτικά με άλλες χώρες, αποτελούν τα πιο σημαντικά προβλήματα του ελληνικού real estate.
Βορράς vs Νότος
Σύμφωνα με την έρευνα, η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών του Νότου καταγράφουν περιορισμένη πρόοδο ως προς τη βελτίωση του βαθμού διαφάνειάς τους και γι’ αυτό υποχώρησαν στη διεθνή κατάταξη. Έτσι, η Πορτογαλία (27η) και η Ισπανία (22η) υποχώρησαν στη σχετική κατάταξη, ενώ η Ιταλία (21η) κατάφερε να βελτιώσει την κατάταξή της κατά μία θέση. Το ίδιο ισχύει για την Ελλάδα, η οποία, βέβαια, δεν έχει καταφέρει να επιλύσει χρόνια προβλήματα, με τους αναλυτές να σημειώνουν ότι η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει δυσμενώς τις προσπάθειες για βελτίωση της διαφάνειας.
Επίσης, η Τουρκία (44η θέση), που εμφάνιζε τη μεγαλύτερη πρόοδο το 2010 και το 2012, δεν κατάφερε να διατηρήσει το μομέντουμ, καθώς υποχώρησε κατά 10 θέσεις.
Οι 20 πιο διαφανείς ευρωπαϊκές χώρες
Κοινός παρονομαστής στις χώρες του Νότου είναι, σύμφωνα με την έρευνα, το γεγονός ότι απουσιάζουν οι αναγκαίες οικονομικές και δομικές μεταρρυθμίσεις ώστε να ενθαρρυνθεί η υλοποίηση –κυρίως ξένων– επενδύσεων. Πάντως, συνολικά, η Ευρώπη εξακολουθεί να διατηρεί την πρωτοκαθεδρία της ως η πιο διαφανής περιοχή για τοποθετήσεις σε ακίνητα, καθώς 20 από τις 30 πιο διαφανείς χώρες βρίσκονται στην Ε.Ε. Η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία είναι οι ευρωπαϊκές χώρες που βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα, με την Ευρώπη, όπως αναφέρει η έρευνα, να έχει αυστηροποιήσει τη νομοθεσία της από την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
