Ο αντιπρόεδρος κα υπεύθυνος για θέματα ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Maroš Šefčovič μιλά στο Capital.gr για την πορεία και την συμμετοχή της Ελλάδας στην Ενεργειακή Ένωση της Ε.Ε. και αξιολογεί στην πορεία των μεταβολών τόσο στο
άνοιγμα της αγοράς ενέργειας όσο και στο ιδιαίτερα κρίσιμο κομμάτι των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Επισημαίνει τα έργα στα οποία η Ε.Ε. έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον της αλλά και στα οποία η υπόθεση των ΑΠΕ αποκτά πλέον υπόσταση και αλλάζει τις ισορροπίες.
Ενδεικτική για το πως η υπόθεση της ενεργειακής ενοποίησης της Ε.Ε. μπορεί να αλλάξει τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή είναι οι αναφορές του στις αλλαγές που ετοιμάζονται στην Κύπρο.
Συνέντευξη στους Γ. Αγγέλη – Θ. Αθανασίου (ΚΥΠΕ)
– Τελευταία ακούγεται ότι στον ιδιαίτερα κρίσιμο ενεργειακά τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) η Ελλάδα αλλά και η Κύπρος φαίνεται προς στιγμή να χάνουν το τραίνο. Είναι αυτή μία ρεαλιστική εκτίμηση ή η κατάσταση στο μεταξύ έχει αρχίσει να αλλάζει;
Η έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης που παρουσιάζω κάθε Νοέμβριο καταγράφει έως ποιο βαθμό έχουν δεσμευθεί τα κράτη μέλη της ΕΕ ως την επίτευξη των στόχων του 2020 που έχουν υπογράψει. Μιλήσατε για την Ελλάδα και την Κύπρο. Λοιπόν τα στοιχεία δείχνουν ότι τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα έχουν κάνει ό,τι τους αναλογεί: με ένα μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας 8,1% το 2013, η Κύπρος βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου του 13% από 2020. Και με ένα μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας 15% το 2013, Ελλάδα είναι επίσης σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου του 18% το 2020. Φυσικά, είναι πάντα σημαντικό να διατηρήσουμε τις προσπάθειες και να βεβαιωθούμε ότι οι στόχοι θα πρέπει να πληρούνται από το 2020. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν σημασία – και τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα έχουν την τύχη να έχουν μεγάλη ηλιοφάνεια και άφθονους ανέμους.
– Οι εκτιμήσεις που σας αναφέραμε συσχετίζονται με το γεγονός ότι η Ελλάδα εμφανίζεται να έχει εγκαταλείψει κάποια φιλόδοξα προηγούμενα σχέδια όπως για παράδειγμα το περιβόητο σχέδιο “Helios”. Και επιπλέον εξακολουθεί να έχει την πλέον εξαρτημένη από τον άνθρακα οικονομία στην ΕΕ. Η υπόθεση της τιμής για την κιλοβατώρα στην αιολική ενέργεια επίσης παραμένει ένα θέμα…
Η ολοκλήρωση της Ενέργειας Ένωσης θα γίνει μέσω της επιτυχούς υλοποίηση έργων που φέρνουν ασφαλή, αειφόρο, ανταγωνιστική και οικονομικά προσιτή ενέργεια για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Μιλώντας σε όλες τις κυβερνήσεις όλων των κρατών μελών της ΕΕ, βλέπω ότι, όταν πρόκειται για την υλοποίηση της Ενεργειακής Ένωση στην πράξη, το ποτήρι δεν είναι μισοάδειο – είναι μισογεμάτο!
Η Ελλάδα είναι σε καλό δρόμο για να επιτύχει το στόχο της για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – επιτρέψτε μου να σας δώσω δύο παραδείγματα των έργων που δείχνουν ότι η αλλαγή όντως πραγματοποιείται: ανάμεσα στην Εύβοια και την περιοχή της Αττικής, μία υποθαλάσσια διασύνδεση έχει ολοκληρωθεί από τον Ιούνιο του 2015 και ανοίγει το δρόμο για την ανάπτυξη νέων αιολικών πάρκων στη νότια και την κεντρική Εύβοια, την Άνδρο και Τήνο. Παράλληλα, η διασύνδεση των Κυκλάδων, (Σύρος, Τήνος, Μύκονος και Πάρος) με το δίκτυο στην ηπειρωτική χώρα μέσω υποθαλάσσιας διασύνδεσης, αναμένεται να ολοκληρωθεί φέτος. Αυτό θα επιτρέψει νέα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα νησιά που σήμερα δεν είναι εφικτά λόγω των τεχνικών ορίων των νησιωτικά συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας.
– Ποιος είναι ο σχεδιασμός όσο αφορά το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας δεδομένου ότι υπάρχουν συγκεκριμένες μνημονιακές δεσμεύσεις για την Ελλάδα; Η κατάσταση είναι ανάλογη στην Κύπρο ή εκεί τα πράγματα είναι διαφορετικά;
Μία αλλαγή συντελείται όντως στον ενεργειακό τομέα στην Ελλάδα και αυτό αποτελεί ένα σημαντικό μέρος των δεσμεύσεων της χώρας στο πλαίσιο του Μνημονίου. Πρόσφατα υιοθετήθηκαν κάποια μεταρρυθμιστικά μέτρα με στόχο να καταστούν οι εν λόγω αγορές πιο αποτελεσματικές και ανταγωνιστικές. Η έμφαση πρέπει τώρα να δοθεί στην εφαρμογή, στην υλοποίηση, η οποία σε σχέση με την ηλεκτρική ενέργεια σχετίζεται με τα δύο μέτρα για την αύξηση του ανταγωνισμού υπό τις παρούσες συνθήκες και την ολοκλήρωση της μετάβασης στο κοινοτικό ενεργειακό μοντέλο για την ηλεκτρική ενέργειας, προκειμένου να εισαγάγει ένα πιο μοντέρνο σχεδιασμό της αγοράς, ο οποίος θα είναι σύμφωνος με τις αρχές της εσωτερικής αγοράς ενέργειας.
Οι αγορές λιανικής αερίου στην Ελλάδα είναι ακόμα νομικά μονοπώλια. Τον Αύγουστο του 2015, ένας νόμος για το αέριο εκδόθηκε με σκοπό την πλήρη απελευθέρωση των αγορών αυτών μέχρι το 2018. Μόλις εφαρμοστεί πλήρως, αυτό θα καταστήσει δυνατό για τους Έλληνες καταναλωτές να επωφεληθούν από την αύξηση του ανταγωνισμού αερίου από το LNG και τη Trans-Adriatic Pipeline. Όσον αφορά την Κύπρο, η κατάσταση δεν είναι συγκρίσιμη με αυτήν της Ελλάδας. Για την Κύπρο, το βασικό εγχείρημα είναι η μείωση εξάρτησης από τις εισαγωγές ενέργειας και αυτό προφανώς θα έχει επιπτώσεις στην διαδικασία του ανοίγματος των αγορών ενέργειας.
– Πώς εντάσσεται δηλαδή η Κύπρος στην διασύνδεση των υποδομών της Ενεργειακής Ένωσης; Ποια είναι τα σχέδια που βρίσκονται στο τραπέζι για τον τερματισμό της ενεργειακής απομόνωσης;
Για την Κύπρο, ως νησί της Ανατολικής Μεσογείου, η ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης έχει ιδιαίτερη σημασία. Η Ενεργειακή Ένωση έχει να κάνει με την μεταφορά ασφαλούς, υποστηρικτικής, ανταγωνιστικής και οικονομικά προσιτής ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις στην Κύπρο και όλα τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.
Για να συμβεί αυτό, απαιτείται θεμελιώδης μεταμόρφωση του ενεργειακού συστήματος της Ευρώπης. Τον περασμένο Νοέμβριο παρουσίασα έναν οδικό χάρτη πορείας που δείχνει τα βήματα που προτείνει η Κομισιόν προς αυτό το μεγάλο εγχείρημα.
Από πολλές απόψεις, η Κύπρος έχει ήδη προχωρήσει στο να κάνει την Ενεργειακή Ένωση πραγματικότητα: για παράδειγμα, όταν πρόκειται για την ενεργειακή απόδοση και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα – δύο σημεία αναφοράς, όπου η χώρα βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη των στόχων του 2020.
Το μεγάλο δυναμικό για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της Κύπρου θα δικαιολογούσε περαιτέρω επέκταση. Σε άλλους τομείς, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες: θα μπορούσαν να υπάρχουν περισσότερες δημόσιες επενδύσεις σε δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που σχετίζονται με την ενέργεια και το περιβάλλον, αλλά και την καλύτερη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, όπου ο ανταγωνισμός εξακολουθεί να είναι σχετικά χαμηλός.
Και φυσικά υπάρχει το θέμα της ενεργειακής ασφάλειας: Η Κύπρος εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από εισαγόμενα προϊόντα πετρελαίου. Η ενεργειακή της απομόνωσης θα μπορούσε δυνητικά να μειωθεί μέσω της διαφοροποίησης των προμηθειών φυσικού αερίου στον τομέα του φυσικού αερίου της Αφροδίτης. Υποστηρίζουμε δύο μεγάλα ενεργειακά έργα: τη γραμμή διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας EuroAsia και τον αγωγό φυσικού αερίου East Med.
– Όλα όσα αναφέρετε άμεσα ή έμμεσα προϋποθέτουν μία διαφορετική κατάσταση όσον αφορά την διαίρεση της Κύπρου. Μπορούν δηλαδή να επηρεάσουν την προοπτική επανένωσης της;
Έχω ήδη συναντηθεί και με τους δύο επικεφαλής διαπραγματευτές και χαιρετίζω την ελπιδοφόρα προοπτική των συνομιλιών διευθέτησης του Κυπριακού. Η ισχυρή δέσμευση των ηγετών της κοινότητας να θέσει επιτέλους ένα τέλος στη μακροχρόνια διαίρεση της Κύπρος είναι ενθαρρυντική. Αυτές οι προσπάθειες πρέπει να συνεχιστούν. Ελπίζω ότι οι διαπραγματεύσεις θα οδηγήσουν σύντομα σε μια συνολική διευθέτηση προς όφελος όλων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει πλήρως τη διαδικασία των Ηνωμένων Εθνών υπό την ηγεσία με επικεφαλής τον Ειδικό Σύμβουλο Espen Barth Eide και είναι έτοιμη να υποβοηθήσει μια διευθέτηση ώστε να είναι σύμφωνη με το κοινοτικό κεκτημένο. Είμαστε πρόθυμοι για την παροχή όποιας πρακτικής υποστήριξης θεωρούν χρήσιμη οι δύο πλευρές και ο ΟΗΕ.
