«Στον αέρα» βρίσκεται η λειτουργία των κτηματολογικών γραφείων, εφόσον δεν έχει προηγηθεί η κύρωση των δασικών χαρτών στις περιοχές που αφορούν. Κι αυτό γιατί δεν προστατεύονται επαρκώς τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου στις δασικές εκτάσεις. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τέσσερις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, που χαρακτηρίζουν «νομικά πλημμελή» την ολοκλήρωση των αρχικών εγγραφών στο κτηματολόγιο χωρίς να έχει ληφθεί υπόψη ο αντίστοιχος δασικός χάρτης. Η υπόθεση θα κριθεί οριστικά τον Νοέμβριο.
Οι τέσσερις αποφάσεις (805-808/2016) δημοσιεύθηκαν στα μέσα Μαρτίου από το Ε΄ τμήμα. Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο έκρινε προσφυγές τριών φορέων (του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, του ΓΕΩΤΕΕ και της Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων) κατά πράξεων και παραλείψεων των υπουργών Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και του Οργανισμού Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (ΟΚΧΕ, καταργήθηκε το 2013) και της Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση (ΕΚΧΑ). Οπως υποστηρίζουν οι φορείς, κατά την έναρξη της δεύτερης και τρίτης γενιάς κτηματογράφησης (το 2007 και 2010) έπρεπε παράλληλα να δρομολογηθεί και η κατάρτιση των δασικών χαρτών στις περιοχές αυτές.
Στις αποφάσεις του ΣτΕ γίνεται μια αναδρομή στη νομοθεσία για την κατάρτιση των δασικών χαρτών και επισημαίνεται ότι μέσω αυτής διασφαλίζονται τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου. «Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να ολοκληρώνεται στον απολύτως αναγκαίο χρόνο», τονίζει το ΣτΕ, «πριν από την περαίωση της κτηματογράφησης σε χρονικό σημείο τέτοιο, ώστε τα οριστικά δεδομένα που προκύπτουν να λαμβάνονται υπόψη κατά τις πρώτες εγγραφές στα κτηματολογικά γραφεία». Και καταλήγει: «Η παράλειψη της Διοίκησης να ολοκληρώσει τη διαδικασία κύρωσης των δασικών χαρτών κατά το ως άνω χρονικό σημείο καθιστά την περαίωση της διαδικασίας κτηματογράφησης νομικά πλημμελή». Παράλληλα, το ΣτΕ απορρίπτει το επιχείρημα που έθεσε η ΕΚΧΑ, ότι υπάρχει δυνατότητα διόρθωσης των αρχικών εγγραφών στο κτηματολόγιο αν χρειαστεί, «διότι ανάγεται σε μεταγενέστερο στάδιο της λειτουργίας του κτηματολογίου».
Η λήψη της οριστικής απόφασης πάντως σε δύο από τις τέσσερις υποθέσεις αναβάλλεται, προκειμένου το υπουργείο Περιβάλλοντος να παράσχει στο δικαστήριο διευκρινίσεις για το αν και σε ποιες περιοχές της δεύτερης και τρίτης γενιάς κτηματογράφησης ελήφθησαν υπόψη οι δασικοί χάρτες, ενώ ορίζονται νέες δικάσιμοι τον Νοέμβριο.
Η ΕΚΧΑ υποστηρίζει ότι σε αυτή τη φάση τουλάχιστον δεν δημιουργείται κάποιο πρόβλημα στη λειτουργία των (μεταβατικών και οριστικών) κτηματολογικών γραφείων. Οπως επισημαίνει η κ. Ειρήνη Κουκούτση, υποδιευθύντρια της νομικής διεύθυνσης της ΕΚΧΑ, οι επίμαχες αποφάσεις του ΣτΕ δεν είναι οριστικές, ούτε συνεπάγονται την ακυρότητα των αποφάσεων με τις οποίες ολοκληρώνεται η κτηματογράφηση μιας περιοχής και ξεκινά η λειτουργία κτηματολογικού γραφείου. Εκτιμά δε ότι, εάν παρ’ όλα αυτά ανακύψει τέτοιο ζήτημα με τις οριστικές αποφάσεις του ΣτΕ, αυτό θα αντιμετωπιστεί αρμοδίως μετά σχετική αξιολόγηση.
Οι τέσσερις αποφάσεις (805-808/2016) δημοσιεύθηκαν στα μέσα Μαρτίου από το Ε΄ τμήμα. Το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο έκρινε προσφυγές τριών φορέων (του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, του ΓΕΩΤΕΕ και της Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων) κατά πράξεων και παραλείψεων των υπουργών Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και του Οργανισμού Κτηματολογίου και Χαρτογραφήσεων Ελλάδας (ΟΚΧΕ, καταργήθηκε το 2013) και της Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση (ΕΚΧΑ). Οπως υποστηρίζουν οι φορείς, κατά την έναρξη της δεύτερης και τρίτης γενιάς κτηματογράφησης (το 2007 και 2010) έπρεπε παράλληλα να δρομολογηθεί και η κατάρτιση των δασικών χαρτών στις περιοχές αυτές.
Στις αποφάσεις του ΣτΕ γίνεται μια αναδρομή στη νομοθεσία για την κατάρτιση των δασικών χαρτών και επισημαίνεται ότι μέσω αυτής διασφαλίζονται τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα του Δημοσίου. «Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να ολοκληρώνεται στον απολύτως αναγκαίο χρόνο», τονίζει το ΣτΕ, «πριν από την περαίωση της κτηματογράφησης σε χρονικό σημείο τέτοιο, ώστε τα οριστικά δεδομένα που προκύπτουν να λαμβάνονται υπόψη κατά τις πρώτες εγγραφές στα κτηματολογικά γραφεία». Και καταλήγει: «Η παράλειψη της Διοίκησης να ολοκληρώσει τη διαδικασία κύρωσης των δασικών χαρτών κατά το ως άνω χρονικό σημείο καθιστά την περαίωση της διαδικασίας κτηματογράφησης νομικά πλημμελή». Παράλληλα, το ΣτΕ απορρίπτει το επιχείρημα που έθεσε η ΕΚΧΑ, ότι υπάρχει δυνατότητα διόρθωσης των αρχικών εγγραφών στο κτηματολόγιο αν χρειαστεί, «διότι ανάγεται σε μεταγενέστερο στάδιο της λειτουργίας του κτηματολογίου».
Η λήψη της οριστικής απόφασης πάντως σε δύο από τις τέσσερις υποθέσεις αναβάλλεται, προκειμένου το υπουργείο Περιβάλλοντος να παράσχει στο δικαστήριο διευκρινίσεις για το αν και σε ποιες περιοχές της δεύτερης και τρίτης γενιάς κτηματογράφησης ελήφθησαν υπόψη οι δασικοί χάρτες, ενώ ορίζονται νέες δικάσιμοι τον Νοέμβριο.
Η ΕΚΧΑ υποστηρίζει ότι σε αυτή τη φάση τουλάχιστον δεν δημιουργείται κάποιο πρόβλημα στη λειτουργία των (μεταβατικών και οριστικών) κτηματολογικών γραφείων. Οπως επισημαίνει η κ. Ειρήνη Κουκούτση, υποδιευθύντρια της νομικής διεύθυνσης της ΕΚΧΑ, οι επίμαχες αποφάσεις του ΣτΕ δεν είναι οριστικές, ούτε συνεπάγονται την ακυρότητα των αποφάσεων με τις οποίες ολοκληρώνεται η κτηματογράφηση μιας περιοχής και ξεκινά η λειτουργία κτηματολογικού γραφείου. Εκτιμά δε ότι, εάν παρ’ όλα αυτά ανακύψει τέτοιο ζήτημα με τις οριστικές αποφάσεις του ΣτΕ, αυτό θα αντιμετωπιστεί αρμοδίως μετά σχετική αξιολόγηση.
