Ήταν ένα χαρακτηριστικό σημάδι της αυξημένης απογοήτευσης σχετικά με τις συνεχιζόμενες συζητήσεις ειρήνευσης της Υρμένης, με την μεσολάβηση του
Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ότι αυτοί που τις φιλοξενούν, η βασιλική οικογένιεα του Κουβέιτ, την προηγούμενη Παρασκευή εξέδωσαν ένα τελεσίγραφο 15 ημερών για τους συμμετέχοντες. Ανήσυχοι ότι οι διαπραγματεύσεις απλώς κάνουν κύκλους, οι οικοδεσπότες -που έχουν καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για να διευκολύνουν τις συνομιλίες- τελικά αισθάνθηκαν την ανάγκη δημιουργίας ενός σταθερού χρονοδιαγράμματος. Δυστυχώς, υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι αυτή η παρέμβαση έχει κάνει οτιδήποτε για να επιλύσει την πληθώρα των εκκρεμών ζητημάτων μεταξύ των διαπραγματευόμενων εταίρων, και μια έγκυρη επίλυση μοιάζει απίθανη.
Αδιέξοδο
Η τρίτη προσπάθεια να δοθεί ένα τέλος στον εμφύλιο πόλεμο στην πιο φτωχή χώρα του αραβικού κόσμου, ξεκίνησε με υψηλές προσδοκίες. Αλλά τρεις μήνες αφότου ξεκίνησαν, οι συνομιλίες έχουν φθάσει σε αδιέξοδο το οποίο αντικατοπτρίζει αυτό που παρατηρείται στο πεδίο της μάχης. Οι ελπίδες για γρήγορη πρόοδο μετά από δύο εβδομάδες διακοπών για την αργία Eid al-Fitr, διαψεύστηκαν από την κλιμάκωση πολλών στρατιωτικών μετώπων, ιδιαίτερα κατά μήκος των συνόρων Σαουδικής Αραβίας-Υεμένης. Και υπήρξε μικρή πρόοδος στο να γεφυρωθεί ένα ακόμη μεγάλο κενό μεταξύ των διαπραγματευτικών θέσεων.
Οι Χούθς και οι σύμμαχοί τους, που περιλαμβάνουν τους υποστηρικτές του πρώην προέδρου της Υεμένης, Ali Abdullah Saleh, έχουν ζητήσει τη δημιουργία μιας κυβέρνησης ενότητας πριν από οτιδήποτε άλλο. Αλλά οι εκπρόσωποι της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης έχουν ζητήσει από τους Χούθις και τους συμμάχους τους, πλήρη αποχώρηση από τις πόλεις της Υεμένης ως μια απαραίτητη προϋπόθεση για οποιοδήποτε πολιτικό βήμα. Ενώ κάποιοι διεθνείς διπλωμάτες έχουν κάνει λόγο για υποσχόμενη πρόοδο, ακόμη οι συνομιλίες δεν έχουν οδηγήσει σε συγκεκριμένα αποτελέσματα.
Οριακό σημείο
Αλλά ενώ η κατάσταση στις αίθουσες συνεδριάσεων του Bayan Palace είναι αρκετά άσχημη, η κατάσταση στην περιοχή είναι πολύ χειρότερη. Η Υεμένη έρχεται αντιμέτωπη με την κατάρρευση, όχι μόνο της πολιτικής της τάξης αλλά και της ίδιας της κοινωνίας, με τις λίγες ίνες που κρατούν την χώρα ενωμένη, να είναι έτοιμες να σπάσουν.
Στην πόλη Aden, δολοφονίες οφθαλμόν αντί οφθαλμού έχουν βάλει στο στόχαστρο κοινωνικά πρόσωπα που κυμαίνονται από κυβερνητικούς αξιωματούχους μέχρι θρησκευτικούς κληρικούς. Στα βασικά πεδία μάχης σε όλη την χώρα, χωριά που έχουν ζήσει ειρηνικά για γενιές, έχουν στραφεί το ένα εναντίον του άλλου με μια αναισθησία που προκύπτει από την βίαιη πολιορκία της κεντρικής πόλης Taiz από τις συμμαχικές δυνάμεις των Χούθις.
Ακόμη και εκείνοι που είναι σε θέση να αποφύγουν την βία δεν ήταν αλώβητοι στην υποβάθμιση της κοινωνίας: στις αριστοκρατικές γειτονιές σε περιφερειακές πρωτεύουσες, φανατικά σεχταριστικά στερεότυπα ακούγονται με ανησυχητική φυσιολογικότητα. Και στην Sanaa στα βόρεια, πολλοί είναι πρόθυμοι να διαγράψουν ολόκληρες κοινωνικές ομάδες ως “μισθοφόροι” που κάνουν τη δουλειά εξωτερικών δυνάμεων.
Η θεσμική ικανότητα της Υεμένης να διακυβερνήσει έχει εξίσου επιδεινωθεί. Στη Sanaa και σε άλλες περιοχές στα βόρεια, οι Χουθις και οι σύμμαχοί τους έχουν δημιουργήσει αποτελεσματικά μια ένα παράλληλο κράτος σε σύγκρουση με τα κεντρικά θεσμικά όργανα. Τα πράγματα ωστόσο δεν είναι καλύτερα σε περιοχές που είναι υπό τον έλεγχο της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης. Ενώ το Aden ήταν ελεύθερο από τον έλεγχο των Χούθις για περισσότερο από ένα χρόνο, πολλοί ντόπιοι ακόμη ζουν με τον φόβο να γίνουν στόχο τρομοκρατικής απειλής. Βασικές υπηρεσίες όπως η ηλεκτρική ενέργεια κάθε άλλο παρά αξιόπιστες είναι, ενώ η παροχή ασφάλειας έχει αφεθεί αποκλειστικά στα χέρια μιας σειράς ασυντόνιστων ένοπλων δυνάμεων.
Αβέβαιες προσπάθειες για την ενσωμάτωση διαφόρων αντί-Χούθις μαχητών σε πιο επίσημες διαδρομές έχουν γίνει, αλλά παρόλα αυτά, η αποκατάσταση του μονοπωλίου της δύναμης από μια ομάδα ασφαλείας διοικούμενη από την κυβέρνηση, παραμένει σχεδόν ανυπέρβλητο έργο. Αλλά χωρίς την αποκατάσταση της εξουσίας των κρατικών θεσμών, ο κύκλος της σύγκρουσης είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα συνεχίσει -ακόμη και αν κάποια πολιτική συμφωνία ετοιμάζεται στα υψηλότερα επίπεδα της χώρας.
Μια νέα ατζέντα
Για τους λόγους αυτούς, οι διεθνείς παράγοντες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις υψηλού επιπέδου πολιτικές συζητήσεις ως το μόνο έργο τους. Αντιθέτως, θα πρέπει να ξεκινήσουν παράλληλες διαδικασίες για να αντιμετωπιστούν πολλές τοπικές εντάσεις της Υεμένης. Η συνεχιζόμενη χρήση των παραδοσιακών διαδικασιών επίλυσης μιας σύγκρουσης -η οποία για παράδειγμα έχει ως αποτέλεσμα φυλετικές διαμεσολαβήσεις να οδηγούν σε ανταλλαγές αιχμαλώτων πολέμου σε όλη την χώρα- θα πρέπει να ενθαρρύνεται και να ενισχύεται. Δεύτερον, πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να αποτραπεί η κατάρρευση της οικονομίας και των θεσμών της Υεμένης, με την υποστήριξη των αρχών τοπικής διακυβέρνησης και εάν είναι απαραίτητο, με την διευκόλυνση συναντήσεων μεταξύ τεχνοκρατών και εκπροσώπων από διάφορες αντιμαχόμενες φατρίες για την επίτευξη κοινού εδάφους.
Ελλείψει μιας συνολικής συμφωνίας και μιας μόνιμης κατάπαυσης του πυρός, τέτοιες πρωτοβουλίες θα μπορούσαν παρόλα αυτά να βελτιώσουν την ζωή των απλών κατοίκων της Υεμένης. Αντιθέτως, αν η διεθνής κοινότητα αγνοήσει αυτές τις λεπτομέρειες, μπορεί να βρεθεί σε τέλμα στις εθνικές πολιτικές διαπραγματεύσεις, μετά από πολλά χρόνια αφότου το ίδιο το έθνος έχει αποσυντεθεί, σε σημείο που να μην επιδέχεται διόρθωσης.
