Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο υπέρ της εξόδου από την Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργεί ένα ασταθές ευρωπαϊκό περιβάλλον, τόσο σε οικονομικό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο, με συνέπειες που δεν έχουν ακόμα
αποσαφηνιστεί, επισημαίνει ο ΣΕΒ στο μηνιαίο δελτίο οικονομικής δραστηριότητας.
Ήδη, η πτώση της βρετανικής λίρας έναντι του ευρώ, η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, αλλά και η διεύρυνση της διαφοράς αποδόσεων των ομολόγων των χωρών της Νότιας Ευρώπης σε σχέση με τα Γερμανικά, αυξάνουν την αβεβαιότητα, την ώρα που η εύθραυστη ελληνική οικονομία παρουσιάζει μικτές τάσεις έπειτα από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος προσαρμογής.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τον ΣΕΒ, τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν τον τελευταίο μήνα αντανακλούν αφενός την αισιοδοξία που έχει δημιουργήσει στην αγορά η συμφωνία για την εκταμίευση της 1ης δόσης του 3ου προγράμματος προσαρμογής, η οποία αναμένεται να αυξήσει τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, και αφετέρου την ανησυχία για τις επιπτώσεις των μέτρων που έχουν υιοθετηθεί στα εισοδήματα επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι:
Ο δείκτης οικονομικού κλίματος παρέμεινε αμετάβλητος τον Ιούνιο του 2016 σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα (στις 89,7 μονάδες). Παρά την επιδείνωση των προσδοκιών στις υπηρεσίες και το λιανικό εμπόριο, το κλίμα στη βιομηχανία βελτιώθηκε, όπως και η καταναλωτική εμπιστοσύνη (στις -68 μονάδες από -71,9 τον προηγούμενο μήνα), η οποία, αν και παραμένει σε χαμηλό επίπεδο, κινείται θετικά για 2ο συνεχή μήνα.
Παρά την κάμψη που παρουσίασε η βιομηχανική παραγωγή στη μεταποίηση πλην πετρελαιοειδών τον Μάιο του 2016 (-1,6%), έπειτα από 6 συνεχείς μήνες ανόδου, συνολικά κατά το διάστημα Ιαν – Μάι η μεταβολή είναι θετική (+2%). Παράλληλα, ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών στη μεταποίηση (PMI) τον Ιούνιο του 2016 επέστρεψε σε επίπεδο πάνω από τις 50 μονάδες, το οποίο υποδηλώνει ανάπτυξη του τομέα. Παρά τις εξαιρετικά ευάλωτες συνθήκες ζήτησης, η απασχόληση στη μεταποίηση αυξήθηκε για 4η φορά μέσα στο 2016, με τον ρυθμό αύξησης να παραμένει ωστόσο μέτριος.
Οι λιανικές πωλήσεις, έπειτα από τις απώλειες των προηγούμενων μηνών, ιδίως του Φεβρουαρίου του 2016 (-5,5%), δείχνουν να σταθεροποιούνται τον Απρίλιο του 2016, με το δείκτη όγκου πλην καυσίμων να παρουσιάζει οριακά θετική μεταβολή (+0,1%). Οι ενδιάμεσες εκπτώσεις και προσφορές πριν το Πάσχα φαίνεται να τόνωσαν την αγορά, καθώς ο όγκος των πωλήσεων αυξήθηκε σημαντικά στην κατηγορία ένδυσης – υπόδησης (+16,2%), στα πολυκαταστήματα (+8,8%) και στα καταστήματα βιβλίων-χαρτικών-ειδών δώρων (+0,9%). Ωστόσο, συνολικά κατά το πρώτο 4μηνο του 2016 ο όγκος λιανικών πωλήσεων πλην καυσίμων εμφανίζει πτώση (-1,4%).
Το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 23,3% τον Απρίλιο του 2016 (από 23,7% τον προηγούμενο μήνα και 25,3% τον Απρίλιο του 2015). Παράλληλα, τον Μάιο του 2016 δημιουργήθηκαν 76.591 θέσεις εργασίας (καθαρό ισοζύγιο), οι οποίες προήλθαν κυρίως από προσλήψεις σε καταλύματα, εστίαση και εμπόριο ενόψει της τουριστικής περιόδου, οι οποίες υπερκάλυψαν τις αποχωρήσεις στην εκπαίδευση. Επιπρόσθετα, το διάστημα Ιαν – Μάι 2016, το καθαρό ισοζύγιο προσλήψεων-αποχωρήσεων ήταν θετικό κατά 201,1 χιλ. θέσεις, έναντι 194,5 χιλ το αντίστοιχο διάστημα το 2015.
Από την άλλη πλευρά, όπως σημειώνει ο ΣΕΒ:
Οι εξαγωγές αγαθών πλην πετρελαιοειδών υποχώρησαν σημαντικά τον Μάιο του 2016 (-6,4%), ανατρέποντας την ανοδική τάση των προηγούμενων μηνών, με τις εξαγωγές προς χώρες εκτός ΕΕ να σημειώνουν μεγάλη πτώση (-19%), ενώ οι εξαγωγές προς την ΕΕ αυξήθηκαν οριακά (+0,7%). Συνολικά, κατά την περίοδο Ιαν – Μάι 2016 οι εξαγωγές αγαθών πλην πετρελαιοειδών καταγράφουν μείωση (-0,7%).
Ο κύκλος εργασιών στη βιομηχανία υποχώρησε τον Απρίλιο του 2016 (-15,3%), κυρίως λόγω της μείωσης των πωλήσεων του κλάδου πετρελαιοειδών (-34,8%) και ορυχείων (-11,2%), ενώ στη μεταποίηση χωρίς καύσιμα η μείωση ήταν μικρότερη (-2,3%). Συνολικά κατά το διάστημα Ιαν – Απρ 2016 ο κύκλος εργασιών στη βιομηχανία παρουσιάζει μείωση -14,3% και στη μεταποίηση πλην καυσίμων -3%. Η πτώση των τιμών πετρελαίου επηρεάζει έντονα τον κύκλο εργασιών στη βιομηχανία από το φθινόπωρο του 2014 και αντικατοπτρίζεται στη μεγαλύτερη υποχώρηση που καταγράφουν οι πωλήσεις σε χώρες εκτός Ευρωζώνης (-27,5% τον Απρίλιο του 2016 και -22,6% το διάστημα Ιαν – Απρ 2016), από ό,τι στις χώρες της Ευρωζώνης (+1,6% τον Απρίλιο του 2016 και -6,4% το διάστημα Ιαν – Απρ 2016).
Η υστέρηση στις εισπράξεις από τουρισμό και μεταφορές κατά τον Απρίλιο του 2016 (-7% και -48,6% αντίστοιχα) στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών καταγράφει τη διαρκή επίπτωση των capital controls, καθώς μεγάλο μέρος των σχετικών συναλλαγών πραγματοποιείται εκτός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Συνολικά κατά το διάστημα Ιαν – Απρ 2016 οι εισπράξεις από τουρισμό εμφανίζονται μειωμένες κατά -3,4% και οι αφίξεις κατά -5,3%. Η αποδυνάμωση αυτή, παρόλο που αναφέρεται σε μικρά απόλυτα μεγέθη καθώς το πρώτο 4μηνο του έτους η τουριστική κίνηση είναι χαμηλή, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και τη συνέχιση των ροών προσφύγων, προκαλεί προβληματισμό για την πορεία του τουρισμού, παρά τις γενικά θετικές προσδοκίες.
Οι καταθέσεις των νοικοκυριών, μετά από την άνοδο του Απριλίου, λόγω δώρου Πάσχα και αργιών οι οποίες προκάλεσαν την αναβολή διαφόρων πληρωμών, τον Μάιο του 2016 παρουσίασαν αρνητική ροή (-€840 εκατ.), επιστρέφοντας στα επίπεδα εκροής καταθέσεων που παρατηρήθηκαν το φθινόπωρο του 2015 και τον Μάρτιο του 2016.
Παράλληλα με τις παραπάνω μικτές τάσεις που διαμορφώνονται, η σχεδόν αναπόφευκτη επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας, ως συνέπεια της απόφασης του Ηνωμένου Βασιλείου να εξέλθει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα ατονήσει το επενδυτικό ενδιαφέρον και ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στο εμπορικό ισοζύγιο και στον τουρισμό στην Ελλάδα. Αν και εκτιμάται ότι οι άμεσες συνέπειες στην ελληνική οικονομία θα είναι σχετικά περιορισμένες, o ΣΕΒ τονίζει ότι είναι αναγκαία η ανάληψη άμεσων αναπτυξιακών πρωτοβουλιών για να γυρίσει η χώρα σελίδα και να μπει σε τροχιά ανάπτυξης. Η αρχή μπορεί να γίνει με δράσεις όπως η υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής, εισφοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου, ο εξορθολογισμός του φορολογικού συστήματος και η εφαρμογή ενός σχεδίου για την προσέλκυση επενδύσεων, με βασικούς άξονες την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων και των συμπράξεων Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα, την αξιοποίηση των ευκαιριών της ψηφιακής οικονομίας και την εστίαση σε παραγωγικούς τομείς με υψηλές προοπτικές ανάπτυξης.
