Αναθέσεις χωρίς δημοσίευση προκήρυξης ακόμη και για έργα άνω των 30 εκ. ευρώ, μεγαλύτερη ωρίμανση συμβάσεων με καλύτερη προετοιμασία ώστε να ολοκληρώνονται εκ των προτέρων οι απαλλοτριώσεις και η αρχαιολογία, κανόνες και διαδικασίες στους υπεργολάβους αλλά και υποχρεωτική διαβούλευση στις
προδιαγραφές, είναι μερικές από τις αλλαγές που φέρνει στην παραγωγή δημοσίων έργων, ο νέος νόμος για τις δημόσιες συμβάσεις και τις προμήθειες. Μιλώντας χθες στην Ολομέλεια της βουλής, ο υπουργός Υποδομών κ. Χρίστος Σπίρτζης, ανέφερε ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο θα συμπληρωθεί το προσεχές διάστημα με ένα νέο σχέδιο νόμου που θα επιλύει και άλλες παθογένειες όπως οι διαφορετικές προδιαγραφές δημόσιων και ιδιωτικών έργων, τα τιμολόγια και οι προϋπολογισμοί τους, τα κεντρικά συστήματα ελέγχου και επιτήρησης, τα μητρώα κ.α.
Μία από τις μεγάλες αλλαγές του νέου νόμου είναι η καλύτερη και η αποτελεσματικότερη προετοιμασία των έργων με την υποχρεωτική ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων και των αναγκαίων αρχαιολογικών εργασιών. Στο δημόσιο τα τελευταία χρόνια κόστισαν και κοστίζουν χρυσάφι οι δύο αυτές προϋποθέσεις καθώς η μη έγκαιρη υλοποίησή τους ισοδυναμεί με εκατομμύρια αποζημιώσεις που στους αυτοκινητόδρομους μεταφράζονται ακόμη και σήμερα σε μισό δις. ευρώ.
Το υπουργείο προχωρεί επίσης στον διαχωρισμό του έργου από την προμήθεια. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ανέφερε χθες ο υπουργός τα έργα της ψηφιακής σύγκλισης και ειδικότερα το μεγάλο έργο του Σύζευξις που ήταν όλο με προμήθεια. Η κυβέρνηση ανοίγει επίσης το δρόμο για αναθέσεις χωρίς δημοσίευση προκήρυξης με ανάρτηση της πρόσκλησης στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας Αρχής. Με τον ίδιο τρόπο προβλέπεται η ανάθεση υπηρεσιών συμβούλων οποιασδήποτε ειδικότητας, με απλή γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου του υπουργείου Δημοσίων Έργων.
«Πριν την έναρξη των αμιγώς κατασκευαστικών εργασιών, εκπονείται η μελέτη εφαρμογής του έργου» δήλωσε χθες ο υπουργός, παρουσιάζοντας άλλη μία αλλαγή στο νόμο. Όπως σημείωσε στους αυτοκινητόδρομους, δεν υπήρχαν μελέτες εφαρμογής, οι οποίες έγιναν αργότερα.
Θεσμοθετείται επίσης η υποχρεωτική διαβούλευση των προδιαγραφών με σαφείς διαδικασίες και κανόνες αλλά και η ευθύνη των υπεργολάβων και των φορέων που παρέχουν δάνεια ικανότητα. Σήμερα ανέφερε κ. Σπίρτζης, «οι υπεργολάβοι ήταν στη διακριτική ευχέρεια του αναδόχου, χωρίς έλεγχο, χωρίς προδιαγραφές, χωρίς ευθύνη και βέβαια χωρίς δικαιώματα οι ίδιοι».
Με άλλες διατάξεις του νέου θεσμικού πλαισίου μπαίνουν κανόνες εκτέλεσης για όλες τις δημόσιες συμβάσεις ενώ ρυθμίζεται και το δικαίωμα μονομερούς λύσης σύμβασης υπέρ του Δημοσίου. Μέχρι σήμερα, αν είχε υπογραφεί μια σύμβαση και υπήρχε στη συνέχεια δικαστική απόφαση που διαπίστωνε ότι ο ανάδοχος τελούσε σε κατάσταση αποκλεισμού, το ελληνικό Δημόσιο, αν έλυνε τη σύμβαση, θα πλήρωνε και αποζημίωση. Θεσμοθετείται επίσης η προώθηση δημόσιων συμβάσεων με κοινωνικά χαρακτηριστικά, όπως την επαγγελματική και κοινωνική ένταξη ατόμων με αναπηρία ενώ παράλληλα προβλέπεται η τεχνική επάρκεια των αναθετουσών αρχών. Σε ότι αφορά τον τρόπο συγκρότησης των Επιτροπών του διαγωνισμού, στο εξής θα γίνεται με μητρώα και με ηλεκτρονική κλήρωση. Στο νόμο προβλέπεται ότι ο μελετητής θα ολοκληρώνει την εργασία του ως τεχνικός σύμβουλος της επίβλεψης στο τέλος των έργων, έχοντας δηλαδή και την ευθύνη να διορθώνει τις μελέτες ή τα τμήματα μελετών που δεν έχουν εφαρμογή.
Παρά τις αντιδράσεις των εργολάβων, το υπουργείο επαναφέρει σε όλα τα έργα και το σύστημα μελέτη-κατασκευή. Ο υπουργός αποκάλυψε στην βουλή ότι υπάρχουν στο γραφείο του στοίβες με έργα προς δημοπράτηση με το σύστημα αυτό, τα οποία δεν υπογράφει παρά τις αντιδράσεις δήμων και οι τοπικών κοινωνιών.
«Αλλάζουμε το σύστημα για να υπάρχει διαφάνεια σε αυτό και να μη στήνονται τα έργα. Περιμένουμε προτάσεις, αν πιστεύετε ότι μπορεί να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο. Εγώ θεωρώ ότι όπου υπήρχε η γκρίζα ζώνη διορθώθηκε με αυτές τις αλλαγές» δήλωσε ο κ. Σπίρτζης.
Ο υπουργός επέκρινε και την στάση της ΝΔ που ως κυβέρνηση διαχειρίστηκε το θέμα με τους αυτοκινητοδρόμους. Για το Πάτρα –Πύργος ανέφερε ότι αρχικά ήταν κομμάτι του αυτοκινητόδρομου Κορίνθου-Πατρών (Ολυμπία Οδό) αλλά εξαιρέθηκε λόγω μεγάλου κόστους. «Ποιες εταιρείες εβδόμης μετέχουν στην Ολυμπία; Όλες οι εταιρείες εβδόμης και οι ξένες μεγάλες εταιρείες, εκτός από δύο. Είχαν κανονίσει, λοιπόν, να διεξάγουν έναν διαγωνισμό με ελάχιστους συμμετέχοντες και τώρα είναι θιγμένοι που δεν έγινε ένας διαγωνισμός με πέντε εταιρείες μεγάλες. Έγιναν τέσσερις διαγωνισμοί μέχρι τώρα και θα γίνουν άλλοι τέσσερις. Στους τρεις έχουμε μειοδότη, από 53% έως 57% έκπτωση» απάντησε ο υπουργός Υποδομών στις κατηγορίες της ΝΔ για σαλαμοποίηση του Πάτρα-Πύργος.
