Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με απόφαση του της 28ης Ιουλίου 2016 στην υπόθεση C‑543/14[1] έκρινε ως νόμιμη την επιβολή ΦΠΑ στις παρεχόμενες υπηρεσίες από δικηγόρους προς όφελος διαδίκων οι οποίοι δικαιούνται δικαστική αρωγή στο πλαίσιο εθνικού συστήματος δικαστικής αρωγής. Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως αφορούσε την ερμηνεία και το κύρος της οδηγίας 2006/112/ΕΚ
του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας και υποβλήθηκε στο πλαίσιο διαφορών μεταξύ, αφενός, του Ordre des barreaux francophones et germanophone, του Jimmy Tessens, του Orde van Vlaamse Balies, του Ordre des avocats du barreau d’Arlon, καθώς και άλλων φυσικών και νομικών προσώπων και, αφετέρου, του Conseil des ministres (Υπουργικό Συμβούλιο, Βέλγιο), με αίτημα την ακύρωση του άρθρου 60 του νόμου της 30ής Ιουλίου 2013 περί διαφόρων διατάξεων, ο οποίος κατήργησε την απαλλαγή από τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) για τις υπηρεσίες που παρέχουν οι δικηγόροι στο πλαίσιο της ασκήσεως της συνήθους δραστηριότητάς τους.
Το αιτούν δικαστήριο αναφέρθηκε στο κατά πόσον η επιβολή ΦΠΑ επί της παροχής δικηγορικών υπηρεσιών και η αύξηση των εξόδων για τις υπηρεσίες αυτές που συνεπάγεται η επιβολή αυτή συμβιβάζονται με το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και, ιδίως, με το δικαίωμα συνδρομής από δικηγόρο. Περαιτέρω, διερωτάται κατά πόσον η επίμαχη στο πλαίσιο της κύριας δίκης ρύθμιση συνάδει προς την αρχή της ισότητας των όπλων, δεδομένου ότι η αύξηση αυτή των εξόδων πλήττει μόνον τους μη υποκείμενους στον φόρο διαδίκους που δεν δικαιούνται δικαστική αρωγή, ενώ οι υποκείμενοι στον φόρο διάδικοι έχουν τη δυνατότητα να εκπέσουν τον καταβαλλόμενο για τις υπηρεσίες αυτές ΦΠΑ.
Το ΔΕΕ τελικά αποφάνθηκε ότι:
1) Από την εξέταση του άρθρου 1, παράγραφος 2, και του άρθρου 2, παράγραφος 1, στοιχείο γ, της οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας, υπό το πρίσμα του δικαιώματος σε πραγματική προσφυγή και της αρχής της ισότητας των όπλων, που κατοχυρώνονται στο άρθρο 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν προέκυψε κανένα στοιχείο ικανό να επηρεάσει το κύρος τους εκ του λόγου ότι οι διατάξεις αυτές προβλέπουν την επιβολή ΦΠΑ επί της παροχής δικηγορικών υπηρεσιών προς τους μη δικαιούμενους δικαστική αρωγή διαδίκους στο πλαίσιο εθνικού συστήματος δικαστικής αρωγής.
2) Δεν χωρεί επίκληση του άρθρου 9, παράγραφοι 4 και 5, της Συμβάσεως για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε θέματα περιβάλλοντος, η οποία υπεγράφη στο Ώρχους στις 25 Ιουνίου 1998, προκειμένου να εκτιμηθεί το κύρος του άρθρου 1, παράγραφος 2, και του άρθρου 2, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2006/112.
3)Το άρθρο 132, παράγραφος 1, στοιχείο ζʹ, της οδηγίας 2006/112 έχει την έννοια ότι οι παρεχόμενες από δικηγόρους υπηρεσίες προς όφελος διαδίκων οι οποίοι δικαιούνται δικαστική αρωγή στο πλαίσιο εθνικού συστήματος δικαστικής αρωγής, όπως το επίμαχο στη διαφορά της κύριας δίκης, δεν απαλλάσσονται από τον φόρο προστιθέμενης αξίας.
[1] Ordre des barreaux francophones et germanophone κ.λπ., Jimmy Tessens κ.λπ., Orde van Vlaamse Balies, Ordre des avocats du barreau d’Arlon κ.λπ. κατά Conseil des ministres.
