Ο λαϊκισμός δεν αντιμετωπίζει την ισλαμική τρομοκρατία

Η Ευρώπη βρίσκεται υπό πίεση. Η ενσωμάτωση των αιτούντων άσυλο και άλλων μεταναστών (1,1 εκατ. στη Γερμανία μόνο το 2015) στην ευρωπαϊκή κοινωνία συνιστά μια μεγάλη πρόκληση που έχει περιπλεχθεί από μια αύξηση στα εγκλήματα από τους νεοφερμένους. Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, πολλοί ευρωπαίοι μουσουλμάνοι έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί, με ορισμένους να πηγαίνουν στο Ιράκ και στη Συρία για να πολεμήσουν στο πλευρό του αυτο-αποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους, ενώ άλλοι εξαπολύουν τρομοκρατικές επιθέσεις στις χώρες τους. Αν σε αυτά προστεθεί και η συχνά εμπρηστική ρητορική των λαϊκιστών πολιτικών ηγετών, η Ευρώπη ζει σε αυξανόμενη ανασφάλεια.

Η Γερμανία (αλλά και άλλες χώρες) έχει εισαγάγει νέα μέτρα, όπως η αύξηση του αριθμού των αστυνομικών, η επιτάχυνση της απέλασης των μεταναστών που έχουν διαπράξει εγκλήματα και η δυνατότητα αφαίρεσης της γερμανικής υπηκοότητας σε εκείνους που γίνονται μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων. Αλλα μέτρα περιλαμβάνουν την παρακολούθηση δημόσιων χώρων και τη δημιουργία νέων μονάδων αναγνώρισης πιθανών τρομοκρατών μέσω της δραστηριότητάς τους στο Διαδίκτυο. Η πίεση για καθησυχασμό της κοινής γνώμης οδήγησε το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και κάποιες περιοχές της Ελβετίας και της Ιταλίας να απαγορεύσουν την μπούρκα και άλλα ενδύματα που καλύπτουν το πρόσωπο σε όλους ή σε ορισμένους δημόσιους χώρους.

Οι ιδεολογικές ρίζες των σημερινών προκλήσεων

Κάποιες γαλλικές παραλιακές πόλεις απαγόρευσαν και το μπουρκίνι, το ολόσωμο μαγιό που φορούν ορισμένες μουσουλμάνες στην παραλία. Ακόμη και η Γερμανία πρότεινε την απαγόρευση των ενδυμάτων που καλύπτουν το πρόσωπο στους δημόσιους χώρους όπου απαιτείται η αναγνώρισή του. Η λογική πίσω από αυτό είναι ότι τέτοια ενδύματα δεν συνάδουν προς τον σκοπό της ενσωμάτωσης. Αλλά κανένα μέτρο στο εσωτερικό, πόσω μάλλον οι κανόνες ένδυσης, δεν μπορούν να εγγυηθούν την ασφάλεια της Ευρώπης. Προκειμένου να βρεθεί μια πραγματική λύση οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να θέσουν επί τάπητος τις ιδεολογικές ρίζες των προκλήσεων προς την ασφάλεια που αντιμετωπίζουν.

Το πρόβλημα δεν είναι το Ισλάμ, όπως πολλοί λαϊκιστές υποστηρίζουν (και όπως υποδηλώνει η απαγόρευση της μπούρκας και του μπουρκίνι). Οι μουσουλμάνοι αποτελούν επί μακρόν τμήμα της ευρωπαϊκής κοινωνίας, καθώς αναλογούσαν στο 4% του συνολικού ευρωπαϊκού πληθυσμού το 1990 και στο 6% το 2010. Και προγενέστερα κύματα μετανάστευσης από μουσουλμανικές χώρες δεν οδήγησαν σε αύξηση των κρουσμάτων της τρομοκρατίας μέσα στα σύνορα της Ευρώπης. Για παράδειγμα, στις αρχές του 1960 περίπου τρία εκατομμύρια μετανάστες από την Τουρκία εγκαταστάθηκαν στη Γερμανία που ζητούσε εργατικό δυναμικό χωρίς να αποτελέσουν κίνδυνο για την ασφάλεια. Σήμερα η απειλή προέρχεται από το ριζοσπαστικό Ισλάμ, ένα φονταμενταλιστικό όραμα της κοινωνίας που επαναπροσδιορίζεται στη βάση της σαρίας.

Η Ευρώπη-φρούριο δεν εξαλείφει την απειλή

Πέρα από τον ανείπωτο πόνο και τη βία που έχουν βιώσει, πολλοί από τους σημερινούς πρόσφυγες από χώρες όπως το Ιράκ και η Συρία έχουν απορροφήσει την ακραία ισλαμιστική ιδεολογία και συγκεκριμένα την έκκληση για τζιχάντ. Κάποιοι μπορεί να είναι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους που παριστάνουν τους πρόσφυγες με σκοπό να πραγματοποιήσουν τρομοκρατικές επιθέσεις στην Ευρώπη. Ακόμη και για την πλειονότητα των προσφύγων οι οποίοι πραγματικά ζητούν άσυλο η βία και η ισλαμιστική ρητορική στην οποία έχουν εκτεθεί μπορεί να τους έχουν αφήσει ισχυρό ψυχολογικό αποτύπωμα. Αλλά ακόμη και η οικοδόμηση μιας Ευρώπης-φρουρίου δεν θα εξάλειφε την τρομοκρατική απειλή.

Εξάλλου κάποιες από τις επιθέσεις, όπως στις Βρυξέλλες και στο Παρίσι, έχουν πραγματοποιηθεί από μουσουλμάνους ευρωπαίους πολίτες που ριζοσπαστικοποιήθηκαν στα υπνοδωμάτιά τους. Για να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατία απαιτείται η απονομιμοποίηση του συστήματος αξιών που νομιμοποιεί τις πράξεις τους. Οι απαγορεύσεις της μπούρκας και άλλα μέτρα από τις ευρωπαϊκές Αρχές που στοχοποιούν το ίδιο το Ισλάμ είναι επιφανειακές και αντιπαραγωγικές. Προκαλούν διαιρέσεις στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Και αφήνουν τις ιδεολογικές βάσεις της τρομοκρατίας άθικτες.

Ο κ. Brahma Chellaney είναι καθηγητής Στρατηγικών Σπουδών στο Κέντρο Πολιτικής Ερευνας με έδρα το Νέο Δελχί και συνεργάτης της Ακαδημίας Robert Bosch στο Βερολίνο.

ΒΗΜΑ