Του Γιώργου Παππού
Μαγική εικόνα χαρακτηρίζεται -λίγο ως πολύ- η «φωτογραφία» του ΑΕΠ στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Εκτός του ότι τα αναλυτικά στοιχεία που
αναμένονται στο τέλος του μήνα θα αποκαλύψουν ότι η συγκράτηση της ύφεσης επιτεύχθηκε τελικά λόγω… μνημονιακών φόρων, οι επιμέρους δείκτες, που σχετίζονται με τη δυναμική των ξένων επενδύσεων, των εξαγωγών και της ιδιωτικής κατανάλωσης, προκαλούν τρόμο, καθώς ενισχύουν την αίσθηση του κραχ στην πραγματική οικονομία. Τι αναφέρει στην εαρινή της έκθεση η Κομισιόν; Οτι η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει σε ενάρετο κύκλο μέσω της αύξησης των επενδύσεων και της ενίσχυσης της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων. Τι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία;
Μια παντελώς διαφορετική, «γκρίζα» εικόνα. Τα δεδομένα της ετήσιας έκθεσης του ειδικού βραχίονα του ΟΗΕ για τις επενδύσεις σε όλο τον κόσμο (World Investment Report, 2016) είναι αποκαρδιωτικά, καθώς δείχνουν ραγδαία αποεπένδυση. Η εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα στο τέλος του 2015 ήταν αρνητική (!) κατά 289 εκατ. δολάρια, ενώ το stock των άμεσων ξένων επενδύσεων στη χώρα μας «βούτηξε» στα 17,688 δισ. δολάρια, παρά το ότι παγκοσμίως την περασμένη χρονιά έγινε επενδυτικό «boom», στα επίπεδα του 2008! Ακόμα πιο αποκαλυπτικά είναι τα επιμέρους στοιχεία για τη ροή των άμεσων ξένων επενδύσεων που δεν αφορούν απλώς σε μεταφορές κεφαλαίων -όπως π.χ. οι κεφαλαιακές «ενέσεις» σε ελληνικές θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων-, αλλά σε «χειροπιαστές» επενδύσεις, υπό τη μορφή εγκατάστασης και λειτουργίας μονάδων (greenfield FDI): Μόλις 183 εκατ. δολάρια, την ώρα που κάποιοι… ονειρεύονται «πλημμύρες» ξένων κεφαλαίων.
ΕΞΑΓΩΓΕΣ
Ανάλογο είναι το σοκ από τα επιμέρους στοιχεία του εξαγωγικού εμπορίου, που είναι προφανές ότι αδυνατεί να «τραβήξει το κουπί» της ελληνικής οικονομίας χωρίς την αναγκαία βοήθεια. «Το καράβι δεν μπορεί να πηγαίνει με τον αυτόματο πιλότο», λένε χαρακτηριστικά όσοι γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα και επισημαίνουν ότι το πιο σοβαρό εμπόδιο είναι η έλλειψη ρευστότητας, κόβοντας τον… βήχα σε όσους «κοκορεύονται» για τις μικρές (;) επιπτώσεις από την επιβολή των capital controls. Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι οι ελληνικές εξαγωγές έχασαν και το ψυχολογικό όριο των 12 δισ. ευρώ, υποχωρώντας κάτω ακόμα και από τα επίπεδα του «δύσκολου» 2015, με τον ακόμα μεγαλύτερο δείκτη αβεβαιότητας, «πληρώνοντας» επί της ουσίας την παντελή έλλειψη στρατηγικής.
Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι την ώρα που μαίνεται παγκοσμίως «μάχη» για τις νέες αγορές, η Ελλάδα χάνει έδαφος εκεί όπου είχε κάνει αισθητή την παρουσία της. Είναι ενδεικτικό ότι οι εξαγωγές σε τρίτες χώρες είναι μειωμένες κατά 18,2%, ενώ, αν εξαιρέσει κανείς τον κλάδο των πετρελαιοειδών, που «χάνει» λόγω πτώσης των διεθνών τιμών, τις μεγαλύτερες ζημιές καταγράφουν οι κλάδοι των πρώτων υλών (-14,6%), το ελληνικό λάδι (-14,5%) και τα βιομηχανικά προϊόντα (-9,7%). Η μυρωδιά της καταστροφής είναι πιο έντονη αν φύγει κανείς από τον «αφρό» και σκαλίσει τα ενδότερα της αγοράς, εκεί όπου οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις «σβήνουν» η μία μετά την άλλη, πληρώνοντας τη βουτιά της ζήτησης-κατανάλωσης, αλλά και την αδυναμία πρόσβασης σε φρέσκο χρήμα – ακόμα και αυτές που θεωρητικά έχουν τα στοιχεία της βιωσιμότητας και της φερεγγυότητας. Στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος δείχνουν ότι η χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις μειώθηκε περαιτέρω κατά 1%, προς τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις ατομικές επιχειρήσεις κατά 1,6% και προς τα νοικοκυριά κατά 3,6%! Μπορεί να αναστραφεί αυτή η εικόνα;
Μόνο εάν περιοριστούν δραστικά τα «κόκκινα» δάνεια και επιστρέψουν οι καταθέσεις στις τράπεζες. Δυστυχώς, ούτε το ένα ούτε το άλλο φαίνονται στον κοντινό ορίζοντα. Είναι ενδεικτικό ότι οι καταθέσεις βρίσκονται στα 122,7 δισ. ευρώ και δεν έχουν επιστρέψει ούτε καν στα επίπεδα του περσινού Δεκεμβρίου (123,4 δισ. ευρώ), όταν ξεκίνησε νέος – συγκρατημένος λόγω capital controls- κατήφορος.
Οι οφειλές του Δημοσίου
Το… κερασάκι σε αυτήν την πικρή τούρτα είναι η προφανής αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να πράξει και το πιο απλό: την επίσπευση της εξόφλησης των οφειλών του Δημοσίου σε ιδιώτες, παρά τα τελεσίγραφα των Ευρωπαίων. Δεν είναι τυχαίο ότι η Κομισιόν έχει αναγάγει τις πληρωμές των ληξιπρόθεσμων σε μείζον θέμα, καθώς οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών γνωρίζουν πολύ καλά ότι, αν δεν φτάσει γρήγορα αυτό το «εύκολο» χρήμα στη «θεόστεγνη» αγορά, τα «κανόνια» θα πολλαπλασιαστούν και η ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο θα ακυρωθεί εκ των πραγμάτων.
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό που έχει συμφωνήσει η κυβέρνηση με τους Ευρωπαίους, έως το τέλος του έτους θα πρέπει να έχουν εξοφληθεί 3,5 δισ. ευρώ από τα 5,9 δισ. ευρώ των οφειλών που έχει δημιουργήσει το Δημόσιο. Ωστόσο, μέχρι τώρα η γραφειοκρατία των φορέων που πρέπει να πληρώσουν τα χρωστούμενα έχει «φρενάρει» ακόμα και τα 1,8 δισ. ευρώ της πρώτης υποδόσης. Αν αναλογιστεί, δε, κανείς ότι για τη δεύτερη υποδόση, των 2,8 δισ. ευρώ, θα πρέπει να υλοποιηθεί εγκαίρως μια μακριά και «βαριά» λίστα προαπαιτούμενων, είναι πιο πιθανόν τον Δεκέμβριο το «καλάθι» των ληξιπρόθεσμων του Δημοσίου να έχει γεμίσει παρά να έχει αδειάσει. Κατόπιν τούτων, μόνο έκπληξη δεν πρέπει να προκαλεί το ότι ο κατ’ εξοχήν δείκτης ασφυξίας της αγοράς -οι ακάλυπτες επιταγές- άρχισε πάλι να επιβαρύνεται. Ηδη τα φετινά «φέσια» αγγίζουν τα 360 εκατ. ευρώ και το πλέον ανησυχητικό σημάδι είναι ότι από τον Μάιο και μετά καταγράφεται αλματώδης αύξηση σε σχέση με πέρσι.
*Από το MoneyPro της εφημερίδας Παραπολιτικά
