Μέχρι πριν από αρκετά χρόνια, αν κάποιος υπαινισσόταν ότι η Fiat θα εγκατέλειπε ουσιαστικά την Ιταλία, όλοι θα αντιδρούσαν σαν να είχε… πέσει ο
ουρανός στο κεφάλι τους. Η Fiat και η οικογένεια Ανιέλι, η οποία την ίδρυσε πριν από 117 χρόνια, είναι απόλυτα δεμένη με τη βιομηχανική ιστορία της Ιταλίας και της Ευρώπης. Αλλωστε, τα σήματα που ανήκουν στον βιομηχανικό όμιλό της (Fiat, Lancia, Alfa Romeo, Autobianchi, Ιveco, Piaggio/Vespa, Ferrari κ.λπ.) αποτελούν μέρος της ιταλικής ταυτότητας. Σήμερα ο όμιλος συμμετοχών της Exor, στον οποίο ανήκουν οι επιμέρους ποικίλες δραστηριότητες των Ανιέλι, από την αυτοκινητοβιομηχανία (Fiat Chrysler Automobiles) μέχρι τις εκδόσεις (The Economist) και τις ασφάλειες (Partner Re), μεταφέρει τη φορολογική του έδρα στην Ολλανδία, όντας εισηγμένος στο χρηματιστήριο του Μιλάνου.
«Φυσική εξέλιξη»
Το πρώτο εξάμηνο του 2016, η Exor διπλασίασε τα καθαρά της κέρδη συγκριτικά με το 2015 στα 430 εκατ. ευρώ. «H μεταφορά έδρας είναι η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων και όχι συμβολική κίνηση», όπως δήλωσε ο 39χρονος πρόεδρός της, Τζον Ελκαν, μέλος της ιδρυτικής οικογένειας της Fiat, κοσμοπολίτης και οραματιστής, όπως και ο παππούς του, Τζιάνι Ανιέλι. «Ο Τζον Ελκαν θέλει να αφήσει τη σφραγίδα του στην οικογενειακή επιχείρηση, όπως και ο Τζιάνι», λέει ο πανεπιστημιακός Τζιουζέπε Μπέρτα, υπεύθυνος των αρχείων της Fiat.
Ο Τζον Ελκαν, γνωστός και ως «μη εστεμμένος βασιλιάς της Ιταλίας», είναι γιος της κόρης του Τζιάνι, Μαργκερίτα, και του Γαλλοϊταλού δημοσιογράφου Αλαν Ελκαν. Διαθέτει τη φινέτσα και την κομψότητα των Ανιέλι. Δεν χρησιμοποιεί το ιδιωτικό του τζετ για δείπνο στο Σεν Μόριτζ, όπως ο παππούς του, αλλά για τις διεθνείς δραστηριότητες της Fiat. Εχει σαν κι αυτόν καλές επιδόσεις στην ιστιοπλοΐα και το ποδόσφαιρο. Είναι παντρεμένος με την πριγκίπισσα Λαβίνια Μπορομέο και έχουν τρία παιδιά.
Εργάτης…
Ηδη από τα πανεπιστημιακά του χρόνια προετοιμαζόταν για τα ηνία της οικογενειακής αυτοκρατορίας. Δούλεψε εργάτης σε εργοστάσιο του ομίλου στη Βρετανία, εξυγίανε τη Γιουβέντους, αντιμετώπισε τον παρ’ ολίγον θάνατο του αδελφού του από κοκαΐνη και σήμερα μεταμορφώνει τη Fiat, πλοηγώντας την στον 21ο αιώνα.
Το 2004, η Fiat βρέθηκε στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Διασώθηκε από τους πιστωτές της και τη διορατικότητα του τότε 27χρονου Τζον Ελκαν, ο οποίος ανέθεσε τη διοίκησή της στον επαρκώς ριψοκίνδυνο Σέρτζιο Μαρκιόνε. Προσανατολισμένοι αμφότεροι στη διεθνή αγορά, διέρρηξαν τους ατελέσφορους δεσμούς με την αμερικανική General Motors (GM). Στο αποκορύφωμα της κρίσης, όταν η αυτοκινητοβιομηχανία κλονιζόταν συθέμελα στις ΗΠΑ, ο Μαρκιόνε επιτάχυνε. Το 2009 προσέγγισε την προβληματική Opel, ευρωπαϊκή θυγατρική της GΜ, οι Ευρωπαίοι επίτροποι τον χλεύασαν (πώς ήταν δυνατόν μία χρεωμένη εταιρεία να εξυγιάνει μία άλλη;), στράφηκε στην καταρρέουσα και «κρατικοποιημένη» Chrysler και εξασφάλισε το 20%.
Τα συστατικά
Η σύμπραξή τους κατέληξε σε πλήρη συγχώνευση το 2014. Τα συστατικά της επιτυχίας είναι όσα διέθετε και διαχρονικά η Fiat: καινοτομία, εκσυγχρονισμός παραγωγής, ανταπόκριση στις τάσεις της εποχής, αντοχή, ευρηματικότητα, επινοητικότητα και μπόλικη δόση θάρρους. Οταν ο Μαρκιόνε προσέγγισε την Chrysler, είπε απλά: «Δεν διαθέτω ρευστό, αλλά προηγμένη τεχνολογία για μικρά αυτοκίνητα με χαμηλή κατανάλωση καυσίμου και χαμηλούς ρύπους». Εκείνος είχε προωθήσει και τη νέα έκδοση του εμβληματικού μοντέλου των 500 κυβικών της Fiat, το οποίο ως «πεντακοσαράκι» πρωτοκυκλοφόρησε το 1957 σχεδιασμένο από τον Ντάντε Τζιακόσα, και κυριολεκτικά λατρεύτηκε.
Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1899 από τον Τζιοβάνι Ανιέλι και το 1908 εξήγαγε το πρώτο αυτοκίνητο στις ΗΠΑ. Στην Ιταλία ήταν παντού παρούσα, από τα φορτηγά και τα αεροσκάφη μέχρι τα τρένα, τις οικοδομές και τα θέρετρα, αλλά και τα τεθωρακισμένα στον πόλεμο. Η αποκατάσταση της ειρήνης στην Ευρώπη σηματοδοτήθηκε με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου διά χειρός Fiat: ένα βεσπάκι και ένα φιατάκι έκαναν τα πράγματα καλύτερα. To 1966-1996 ο εγγονός του Τζιοβάνι, Τζιάνι, διοικεί τη Fiat, πρωτοπορεί και σφραγίζει με την παρουσία του μια ολόκληρη εποχή.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
