Το «Φαρ Ουέστ» των 7.500 στρεμμάτων

Αναβρασμός επικρατεί στη Δυτική Αθήνα, από το Περιστέρι, την Πετρούπολη και το Χαϊδάρι ως τον Ασπρόπυργο και το Ιλιον, καθώς πλατείες και παιδικές χαρές,
πολυκατοικίες αλλά και χαμηλά σπίτια, οικόπεδα και αδόμητες εκτάσεις, εκ των οποίων πολλές δημόσιες δασικές, διεκδικούνται από την Εκκλησία. Στις 4 Οκτωβρίου 2016, για άλλη μια φορά, κάτοικοι, τοπικοί φορείς αλλά και εκπρόσωποι της κεντρικής διοίκησης θα βρεθούν στην αίθουσα του δικαστηρίου αντιμέτωποι με τις απαιτήσεις του Ιερού Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λαμίας, που εμφανίζει ως περιουσία του χιλιάδες στρέμματα γης στα δυτικά του Λεκανοπεδίου.

Η υπόθεση με το λεγόμενο «κτήμα Βέρδη» απασχολεί εδώ και πολλές δεκαετίες το ελληνικό Δημόσιο και τους δήμους της περιοχής, τόσο ιδιοκτησιακά όσο και σε επίπεδο χρήσεων γης. Οι διεκδικήσεις του ιερού ναού έφτασαν πρόσφατα να αφορούν περίπου 7.500 στρέμματα (περίπου 4.100 εκτός σχεδίου και 2.000-3.500 εντός). Εκτός από δημόσιες εκτάσεις, αφορούν και ιδιωτικές, με αποτέλεσμα πολλοί κάτοικοι να κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα. Από τον ναό επιχειρείται το καταλάγιασμα της αγωνίας τους, λέγοντας ότι δεν θα τους πάρει τα σπίτια, εφόσον η κυριότητα επί των εκτάσεων κατοχυρωθεί σε αυτόν· όσοι όμως έχουν οικόπεδα – και όχι οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες – θα πρέπει να καταβάλουν ένα τίμημα.

Από τα κενά στον συντονισμό

Υπάρχουν όμως και ιδιώτες-διεκδικητές. Απέναντί τους, δήμοι και κοινωνικοί φορείς δίνουν μάχη για να διατηρήσουν τον δημόσιο και δασικό χαρακτήρα τους αδόμητες εκτάσεις στο Ποικίλο Ορος. Τώρα η κυβέρνηση, μέσω του υπουργείου Εσωτερικών, εμφανίζεται αποφασισμένη να κινηθεί σε συντονισμό με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Ως σήμερα πάντως υπήρξαν πολλά κενά στις ενέργειες του Δημοσίου και των αρμοδίων υπηρεσιών για την προάσπιση της δημόσιας γης. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση, σύμφωνα με τοπικούς φορείς, της στάσης που ακολούθησε η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου (π.χ. δεν υπέβαλε δηλώσεις ιδιοκτησίας για τη δημόσια δασική γη, παρά το εξώδικο που της κοινοποίησε ο Δήμος Πετρούπολης). Επίσης, ακόμη περιμένει ο Δήμος Πετρούπολης το υπουργείο Περιβάλλοντος να εγκρίνει από το 2008 τη μελέτη της τεχνικής υπηρεσίας του για την αναθεώρηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου περιοχής Αγίας Τριάδας (Πεύκα Βέρδη), με την οποία προσπαθεί να σώσει αδόμητη έκταση εμβαδού 100 στρεμμάτων, χαρακτηρίζοντάς την κοινόχρηστο χώρο.

Το… θαύμα των στρεμμάτων

Με ασανσέρ μοιάζει η «ιερή» αριθμητική της διεκδικούμενης έκτασης. Αρχικοί τίτλοι και διαθήκη του 1916 αναφέρονταν σε έκταση 1.000 παλαιών στρεμμάτων για το λεγόμενο «κτήμα Βέρδη». Μάλιστα, η πρώτη δικαστική διεκδίκηση του ιερού ναού της Λαμίας το 1929 αφορούσε 300 στρέμματα σε Πετρούπολη και Κηπούπολη. Εκτοτε οι διεκδικήσεις αυξήθηκαν και οι δήμοι μιλούν για το… θαύμα του πολλαπλασιασμού των στρεμμάτων.

Οι αγωγές πήγαν σύννεφο σε βάρος των αποκαλούμενων από τους εκπροσώπους του ναού «καταπατητών του εκκλησιαστικού κτήματος», το οποίο από το 1960 είχε σκαρφαλώσει στις 5.000 στρέμματα. Λίγα χρόνια μετά, η αναζωπύρωση των δικαστικών μαχών από τον ναό έχει επίκεντρο τους δήμους, κυρίως το Περιστέρι και την Πετρούπολη, με επίδικα 3.500 στρέμματα.

Εν έτει 2016, τέσσερα πινάκια στο δικαστήριο αφορούν την ίδια υπόθεση και διαφορετικές αγωγές του ιερού ναού εναντίον του Δημοσίου και των δήμων της περιοχής: για 60 στρέμματα αδόμητης έκτασης στην Αγία Τριάδα Πετρούπολης, 34 πλατείες του Δήμου Περιστερίου, 4.138 στρέμματα εκτός σχεδίου και 3.071 στρέμματα εντός σχεδίου στα όρια των περιοχών Περιστερίου, Πετρούπολης, Χαϊδαρίου.

Σήμερα, ιδιαίτερα κρίσιμη παράμετρος είναι μια πραγματογνωμοσύνη την οποία είχε ζητήσει το 2004 το Εφετείο για τον καθορισμό των εκτάσεων που διεκδικούνται και τον χαρακτήρα τους. Ολοκληρώθηκε τελικά δέκα χρόνια αργότερα (2014). Ορισε ότι το λεγόμενο «κτήμα Βέρδη» είναι 5.536 στρέμματα, κάτι που το Δημόσιο και οι δήμοι θα αντικρούσουν.

Τα χαρτιά του ναού

Η Εκκλησία επισημαίνει ότι έχει τίτλους από το 1847 (είναι το πρώτο συμβόλαιο, το οποίο δεν αναγνωρίζει το Δημόσιο, και δεν αναφέρει έκταση αλλά τα όρια), διαθήκη όπου αναφέρονται 1.000 στρέμματα, αλλά υποστηρίζει ότι βρέθηκαν μεταγενέστερα συμβόλαια για 3.000 στρέμματα κ.λπ.

Ο νομικός σύμβουλος του ιερού ναού κ. Παντελής Κοναξής, μιλώντας στο «Βήμα», ξεκαθαρίζει ότι έχει ληφθεί απόφαση από τον ιερό ναό να χαρίζει την έκταση σε όποιον πολίτη έχει χτίσει, όπως και σε αυτούς που έχουν οικόπεδα αλλά είναι οικονομικά αδύναμοι ή πολύτεκνοι. Τονίζει ότι από το 1996 και μετά δεν υπάρχει ούτε μία δικαστική απόφαση έως Αρειο Πάγο εις βάρος του ιερού ναού. Αποφαίνονται – με χαρακτηριστική την απόφαση του Εφετείου Αθηνών (4451/2012) – ότι το Δημόσιο δεν έχει δικαιώματα επί των εκτάσεων.