Οι δείκτες προμηνύουν νέα χρονιά ύφεσης – Σε χαμηλή πτήση εξαγωγές, τουρισμός, εμπόριο
Την ίδια στιγμή στο οικονομικό επιτελείο τρέχουν να μαζέψουν λεφτά, καθώς σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις παρουσιάζεται «τρύπα» περίπου 900 εκατ. ευρώ στα έσοδα του οκταμήνου Ιανουαρίου-Αυγούστου σε σύγκριση με τον στόχο του Προϋπολογισμού. Οι εξαγωγές, ο τουρισμός και το λιανικό εμπόριο κινούνται σε χαμηλή πτήση ακόμη και σε σύγκριση με το τραγικό καλοκαίρι του 2015, ενώ η Ελληνική Στατιστική Αρχή βλέπει πλέον τα πράγματα λιγότερο αισιόδοξα.
Η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρότερη αν συμπεριλάβει κανείς στην εξίσωση την απροθυμία της κυβέρνησης να υλοποιήσει τα προαπαιτούμενα για την εκταμίευση ακόμη και της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ από την πρώτη αξιολόγηση (μόλις ένα από τα 15 έχουν ολοκληρωθεί), κάτι που μεταθέτει στο νέο έτος και τη δόση των 6,1 δισ. ευρώ που είναι κανονικά προγραμματισμένη για τον Νοέμβριο με βάση την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 9ης Ιουνίου (σελ. 18).
Αποπληρωμή οφειλών
Υφεση 0,9%
Οι επί μέρους αριθμοί επιβεβαιώνουν την αρνητική εικόνα. Σε επίπεδο κοινοτικό κονδυλίων η απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2014-2020 είναι μόλις 2,4% (!) όπως ανακοίνωσε στη Βουλή ο αρμόδιος υπουργός Γιώργος Σταθάκης. Οι πόροι που απορροφήθηκαν στα τομεακά προγράμματα περιορίζονται στα 294 εκατ. ευρώ, ενώ σε ό,τι αφορά τα περιφερειακά ανέρχονται στα 137 εκατ. ευρώ. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί η άρνηση του διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι να εντάξει την Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης αν δεν ολοκληρωθεί πρώτα η αξιολόγηση, καθώς και η απροθυμία Γερμανών και Γάλλων να υπάρξει ουσιώδης παρέμβαση για το χρέος εν όψει των εκλογών και στις δύο χώρες το 2017.
Βλέπουν ανάπτυξη
«Αυτόματος πιλότος»
«Φοβάμαι ότι τα οριστικά στοιχεία του ΑΕΠ του πρώτου και του δεύτερου τριμήνου θα επαναπροσδιοριστούν προς τα κάτω» λέει στο «Βήμα» ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Πετράκης. Ο ίδιος εκτιμά ότι η χρονιά θα κλείσει με ύφεση 1% ενώ τον επόμενο χρόνο η ανάπτυξη δύσκολα θα ξεπεράσει το 1% του ΑΕΠ. Αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη για καθυστέρηση ή και αναβολή της εκρηκτικής ανάκαμψης, τότε το τρίτο Μνημόνιο θα βρεθεί κι αυτό εκτός στόχων καθώς στηρίζεται σε πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,7% το 2017 η οποία αν τελικώς δεν έλθει (όπως φαίνεται αυτή τη στιγμή) θα πέσουν έξω οι στόχοι για τα έσοδα και τα πλεονάσματα κατά τα επόμενα έτη.
Ποντάρουν στον ΕΝΦΙΑ
Μοναδική αχτίδα φωτός μέσα σε αυτό σκηνικό είναι η βελτίωση του οικονομικού κλίματος που κατέγραψε για δεύτερο συνεχόμενο μήνα η μηνιαία έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο σχετικός δείκτης ανήλθε σε 92,5 τον Αύγουστο από 90,9 τον Ιούλιο και 89,7 τον Ιούνιο, ωστόσο αυτός ο δείκτης που αποτυπώνει την ψυχολογία στην αγορά εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το καλοκαιρινό τουριστικό κύμα.
Τα στοιχεία είναι ανησυχητικά:
2. Το λιανικό εμπόριο υποχώρησε σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ κατά 5,2% τον Ιούνιο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2015.
3. Ο τζίρος των εφετινών εκπτώσεων ήταν μειωμένος κατά 9,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου. Πάνω από τις μισές επιχειρήσεις κατέγραψαν πτώση πωλήσεων (53%) και μόλις 14% αύξηση.
4. Τα έσοδα από τον τουρισμό σημείωσαν κάμψη 5,4% τον Ιούνιο (στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος).
5. Σύμφωνα με τις εκθέσεις του συστήματος «Εργάνη» οι εργαζόμενοι που αμείβονται με κάτω από 500 ευρώ μεικτά τον μήνα έφτασαν το 2016 το 22,45% έναντι 20,24% που ήταν το 2014 επί του συνόλου των εργαζομένων.
6. Οι ακάλυπτες επιταγές σημείωσαν ρεκόρ τετραετίας τον Ιούλιο. Σύμφωνα με στοιχεία της «Τειρεσίας ΑΕ» ανήλθαν τον Ιούλιο του 2016 σε 1.719 τεμάχια και σε αξία σε 199 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 316% σε αξία και σε 50% τεμάχια σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.
«Συναγερμό» έχει σημάνει σε παράγοντες της αγοράς η υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, καθώς οι δείκτες ακόμη και για τους πρώτους τουριστικούς μήνες προμηνύουν νέα χρονιά ύφεσης το 2016 (όγδοη από το 2008).
Την ίδια στιγμή στο οικονομικό επιτελείο τρέχουν να μαζέψουν λεφτά, καθώς σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις παρουσιάζεται «τρύπα» περίπου 900 εκατ. ευρώ στα έσοδα του οκταμήνου Ιανουαρίου-Αυγούστου σε σύγκριση με τον στόχο του Προϋπολογισμού. Οι εξαγωγές, ο τουρισμός και το λιανικό εμπόριο κινούνται σε χαμηλή πτήση ακόμη και σε σύγκριση με το τραγικό καλοκαίρι του 2015, ενώ η Ελληνική Στατιστική Αρχή βλέπει πλέον τα πράγματα λιγότερο αισιόδοξα.
Η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρότερη αν συμπεριλάβει κανείς στην εξίσωση την απροθυμία της κυβέρνησης να υλοποιήσει τα προαπαιτούμενα για την εκταμίευση ακόμη και της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ από την πρώτη αξιολόγηση (μόλις ένα από τα 15 έχουν ολοκληρωθεί), κάτι που μεταθέτει στο νέο έτος και τη δόση των 6,1 δισ. ευρώ που είναι κανονικά προγραμματισμένη για τον Νοέμβριο με βάση την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 9ης Ιουνίου (σελ. 18).
Αποπληρωμή οφειλών
Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση «σνομπάρει» ένα άθροισμα δόσεων κοντά στα 9 δισ. ευρώ που θα μπορούσε να αλλάξει το κλίμα στην οικονομία, καθώς μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων προορίζεται για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του κράτους προς τις επιχειρήσεις. Με αυτά τα δεδομένα ακόμη και η θετική πρωτοβουλία του οικονομικού επιτελείου να εισηγηθεί προς τους θεσμούς τη θέσπιση ενός ακατάσχετου λογαριασμού για τις επιχειρήσεις συναντά προσώρας ενστάσεις από την πλευρά της τρόικας που δείχνει επηρεασμένη από την ευρύτερη εικόνα καθυστερήσεων στην υλοποίηση των συμφωνηθέντων. Οι κ.κ. Ντέκλαν Κοστέλο (Κομισιόν), Ντέλια Βελκουλέσκου (ΔΝΤ) καιΦραντσέσκο Ντρούντι (ΕΚΤ) αναμένονται στην Αθήνα στις 12 Σεπτεμβρίου για επαφές με τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο λίγο μετά το Eurogroup που θα γίνει στις 9 του μηνός.
Υφεση 0,9%
Με ανακοίνωσή της στις 30 Αυγούστου η ΕΛΣΤΑΤ αναθεώρησε επί τα χείρω την εκτίμηση (προσωρινά στοιχεία) για την οικονομική δραστηριότητα. Κατάγραψε ύφεση 0,9% το δεύτερο τρίμηνο και 1% το πρώτο τρίμηνο του 2016 σε ετήσια βάση (έναντι 0,7% και 0,8% των αρχικών προβλέψεων), καθώς εντάχθηκαν στους υπολογισμούς και τα στοιχεία του εφετινού Ιουνίου. Τα βασικά προβλήματα ήταν η μείωση των εξαγωγών και της κατανάλωσης, ενώ ήδη εκφράζονται φόβοι ότι τα οριστικά στοιχεία θα είναι ακόμη δυσμενέστερα.
Οι επί μέρους αριθμοί επιβεβαιώνουν την αρνητική εικόνα. Σε επίπεδο κοινοτικό κονδυλίων η απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2014-2020 είναι μόλις 2,4% (!) όπως ανακοίνωσε στη Βουλή ο αρμόδιος υπουργός Γιώργος Σταθάκης. Οι πόροι που απορροφήθηκαν στα τομεακά προγράμματα περιορίζονται στα 294 εκατ. ευρώ, ενώ σε ό,τι αφορά τα περιφερειακά ανέρχονται στα 137 εκατ. ευρώ. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί η άρνηση του διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι να εντάξει την Ελλάδα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης αν δεν ολοκληρωθεί πρώτα η αξιολόγηση, καθώς και η απροθυμία Γερμανών και Γάλλων να υπάρξει ουσιώδης παρέμβαση για το χρέος εν όψει των εκλογών και στις δύο χώρες το 2017.
Βλέπουν ανάπτυξη
Παρά ταύτα στο οικονομικό επιτελείο μιλούν για επιστροφή στην ανάπτυξη με βάση και μόνο τη θετική τριμηνιαία μεταβολή του ΑΕΠ, καθώς μεταξύ πρώτου και δεύτερου τριμήνου το ΑΕΠ αυξήθηκε 0,2% έναντι αύξησης 0,3% της αρχικής εκτίμησης στις 12 Αυγούστου. «Η ελληνική οικονομία βγήκε από την ύφεση το δεύτερο τρίμηνο του 2016» δήλωσε την Πέμπτη στη Βουλή ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκηςπροσθέτοντας τα εξής: «Η εικόνα της οικονομίας είναι συμβατή με την πρόβλεψη του υπουργείου Οικονομικών για τέλος της ύφεσης στο μέσο του 2016 και αρχή ανάκαμψης».
«Αυτόματος πιλότος»
Είχαν προηγηθεί πυρά από τον συντονιστή Οικονομικών της Νέας Δημοκρατίας Χρήστο Σταϊκούρα, ο οποίος θύμισε ότι η ελληνική οικονομία είναι η μόνη στην Ευρώπη που βρίσκεται σε ύφεση τους τελευταίους 12 μήνες.
«Η κυβερνητική αντίληψη ότι η ανάπτυξη και οι επενδύσεις θα έρθουν μέσω αυτόματου πιλότου επειδή έκλεισε μέρος της πρώτης αξιολόγησης είναι ανεδαφική» σημειώνει από την πλευρά του ο ΣΕΒ στην εβδομαδιαία επισκόπησή του προσθέτοντας ότι η χώρα μας διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να έχει τα επόμενα χρόνια αναιμική ανάπτυξη χωρίς να δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας (jobless growth).
«Φοβάμαι ότι τα οριστικά στοιχεία του ΑΕΠ του πρώτου και του δεύτερου τριμήνου θα επαναπροσδιοριστούν προς τα κάτω» λέει στο «Βήμα» ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Πετράκης. Ο ίδιος εκτιμά ότι η χρονιά θα κλείσει με ύφεση 1% ενώ τον επόμενο χρόνο η ανάπτυξη δύσκολα θα ξεπεράσει το 1% του ΑΕΠ. Αν επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη για καθυστέρηση ή και αναβολή της εκρηκτικής ανάκαμψης, τότε το τρίτο Μνημόνιο θα βρεθεί κι αυτό εκτός στόχων καθώς στηρίζεται σε πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,7% το 2017 η οποία αν τελικώς δεν έλθει (όπως φαίνεται αυτή τη στιγμή) θα πέσουν έξω οι στόχοι για τα έσοδα και τα πλεονάσματα κατά τα επόμενα έτη.
Ποντάρουν στον ΕΝΦΙΑ
Στο υπουργείο Οικονομικών τα αρμόδια στελέχη αποδίδουν την τρύπα στα έσοδα στο τέλος Αυγούστου στην αναβολή της καταβολής της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ τον Αύγουστο και αναμένουν ανάκαμψη από το τέλος Σεπτεμβρίου.
Μοναδική αχτίδα φωτός μέσα σε αυτό σκηνικό είναι η βελτίωση του οικονομικού κλίματος που κατέγραψε για δεύτερο συνεχόμενο μήνα η μηνιαία έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο σχετικός δείκτης ανήλθε σε 92,5 τον Αύγουστο από 90,9 τον Ιούλιο και 89,7 τον Ιούνιο, ωστόσο αυτός ο δείκτης που αποτυπώνει την ψυχολογία στην αγορά εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το καλοκαιρινό τουριστικό κύμα.
Ανησυχητικά στοιχεία
Η αγορά στέλνει σήμα κινδύνου
Πέρα από τα έσοδα του κράτους η αγορά στέλνει σήμα κινδύνου, καθώς οι αρμόδιοι φορείς βλέπουν τα πράγματα να πηγαίνουν χειρότερα ακόμη και από το δίμηνο Ιουνίου-Ιουλίου του 2015 που χαρακτηρίστηκε από το σοκ των capital controls και του κλεισίματος των τραπεζών.
Η αγορά στέλνει σήμα κινδύνου
Πέρα από τα έσοδα του κράτους η αγορά στέλνει σήμα κινδύνου, καθώς οι αρμόδιοι φορείς βλέπουν τα πράγματα να πηγαίνουν χειρότερα ακόμη και από το δίμηνο Ιουνίου-Ιουλίου του 2015 που χαρακτηρίστηκε από το σοκ των capital controls και του κλεισίματος των τραπεζών.
Τα στοιχεία είναι ανησυχητικά:
1. Οι εξαγωγές κινήθηκαν σε χαμηλό τετραετίας το πρώτο εξάμηνο του 2016. Η αξία τους βρέθηκε κάτω από τα 12 δισ. ευρώ για πρώτη φορά από το 2012, ενώ ακόμη κι αν αφαιρεθούν τα πετρελαιοειδή η κάμψη ήταν της τάξης του 1,4% το πρώτο εξάμηνο σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.
2. Το λιανικό εμπόριο υποχώρησε σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ κατά 5,2% τον Ιούνιο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2015.
3. Ο τζίρος των εφετινών εκπτώσεων ήταν μειωμένος κατά 9,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου. Πάνω από τις μισές επιχειρήσεις κατέγραψαν πτώση πωλήσεων (53%) και μόλις 14% αύξηση.
4. Τα έσοδα από τον τουρισμό σημείωσαν κάμψη 5,4% τον Ιούνιο (στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος).
5. Σύμφωνα με τις εκθέσεις του συστήματος «Εργάνη» οι εργαζόμενοι που αμείβονται με κάτω από 500 ευρώ μεικτά τον μήνα έφτασαν το 2016 το 22,45% έναντι 20,24% που ήταν το 2014 επί του συνόλου των εργαζομένων.
6. Οι ακάλυπτες επιταγές σημείωσαν ρεκόρ τετραετίας τον Ιούλιο. Σύμφωνα με στοιχεία της «Τειρεσίας ΑΕ» ανήλθαν τον Ιούλιο του 2016 σε 1.719 τεμάχια και σε αξία σε 199 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 316% σε αξία και σε 50% τεμάχια σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.
ΒΗΜΑ
