Η διαπραγμάτευση έχει αρχίσει. Ώρες αφότου έκλεισαν οι κάλπες στις κοινοβουλευτικές εκλογές της Κροατίας στις 11 Σεπτεμβρίου, το συντηρητικό
Κροατική Δημοκρατική Ένωση (HDZ), που κέρδισε τις περισσότερες ψήφους, ξεκίνησε να αναζητά έναν εταίρο για τον συνασπισμό.
Οι πιθανότητες είναι να σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση της χώρας με το Most (Γέφυρα των Ανεξάρτητων Λιστών), το οποίο είχε την μεταρρύθμιση της οικονομίας ως ένα από κύρια συνθήματα της εκστρατείας του. Ακόμη κι αν το Most δεν γίνει ο μικρός εταίρος στην κυβέρνηση, πρόκειται να απαιτηθεί τεράστια πολιτική θέληση για να απαλλαγεί η χώρα από την ενδημική διαφθορά και για να αναμορφωθεί η δημόσια διοίκηση.
Από το 2013 που η χώρα εντάχθηκε στην ΕΕ, η φήμη της Κροατίας στις Βρυξέλλες έχει αμαυρωθεί από νεποτισμό, από διαδικασίες για συμβάσεις που στερούνται διαφάνειας, και ασαφή αν όχι εξαιρετικά σκοτεινά, δικαιώματα ιδιοκτησίας.
Μια τέτοια φήμη όχι μόνο ζημιώνει την Κροατία και την ΕΕ, η οποία είχε γνώση της αχαλίνωτης διαφθοράς της χώρας προτού αυτή ενταχθεί στην Ένωση. αυτή η φήμη επίσης δεν κάνει τίποτα για τους γείτονες της Κροατίας στα Δυτικά Βαλκάνια που φιλοδοξούν να γίνουν μέλη της ΕΕ. Βλέπουν μόνο αυξανόμενη αντιπάθεια για την περαιτέρω διεύρυνση του μπλοκ των 28 μελών. Για αυτούς, η Κροατία δεν είναι ένα λαμπρό παράδειγμα για την περιοχή που πλήττεται από τη διαφθορά, την αυξημένη πίεση στα ΜΜΕ από τους ντόπιους ολιγάρχες και τις πολιτικές ελίτ που μπορεί να καταφεύγουν στον εθνικισμό, συχνά τυχαία.
Μια πρόσφατη έκθεση που ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την έγγραψε το RAND Europe, απεικονίζει μια πολύ δυστυχή εικόνα για την διαφθορά στην Κροατία (αλλά επίσης άλλες χώρες της ΕΕ, ιδιαίτερα την Βουλγαρία και την Ρουμανία). Σύμφωνα με τη μελέτη, η Κροατία έχει το υψηλότερο επίπεδο διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις στην ΕΕ. Η διαφθορά επίσης στραγγίζει τα ταμεία του κάθε υπουργείου Οικονομικών. Η έκθεση απέδειξε ότι η Κροατία, όπως η Βουλγαρία, η Λετονία και η Ρουμανία, χάνουν περίπου το 15% του ΑΕΠ λόγω της διαφθοράς.
Η Παγκόσμια Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), είναι λίγο πιο διπλωματικές σε ό,τι αφορά την κριτική τους στην Κροατία. Στην αξιολόγησή τους για την Κροατία το 2016, η Παγκόσμια Τράπεζα κατέτασσε την ανταγωνιστικότητα και το επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας στην 40η θέση μεταξύ των 189 οικονομιών, σε σχέση με την 39η θέση το 2015. Και αυτό ήρθε αφού η κροατική κυβέρνηση ξεκίνησε να καταπολεμά την διαφθορά και να καθιστά τις διαδικασίες των συμβάσεων πιο διαφανείς. Επίσης, η Κροατία σημείωσε χαμηλές επιδόσεις σε ό,τι αφορά τις οικοδομικές άδειες, και βρέθηκε στην 129η θέση, ενώ χαμηλές επιδόσεις έλαβε για την εγγραφή της ιδιοκτησίας, της έναρξης μιας επιχείρησης και της αντιμετώπισης των πτωχεύσεων.
Η έρευνα επιχειρηματικού περιβάλλοντος της EBRD απέδειξε ότι οι κροατικές επιχειρήσεις συναντούν προβλήματα από την απουσία πρόσβασης σε χρηματοδότηση, εκτός του ότι έχουν να ανταγωνιστούν άτυπες επιχειρήσεις ή μη εγγεγραμμένες.
Η προηγούμενη κυβέρνηση υπό τον Tihomir Oreskovic, έναν τεχνοκράτη, υποχρεώθηκε να παραιτηθεί τον Ιούνιο του 2016 μετά από πεντάμηνη θητεία στο γραφείο. Η κυβέρνηση μαστιζόταν από εσωτερικές διαμάχες, παράτυπες επιχειρηματικές σχέσεις και επιδείνωση των σχέσεων με τη Σερβία.
Η Κροατία έχει χρειαστεί τόσο πολύ να αντιμετωπίσει την διαφθορά, κυρίως εξαιτίας της κουλτούρας ατιμωρησίας που έχουν οι πολιτικές ελίτ, που με τη σειρά τους έχουν στενές σχέσεις με τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 2000, η διαφθορά γύρω από την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων, τον εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού δικτύου και τον ενεργειακό κλάδο, έγινε διαβόητη. Ακόμη και τότε, σε μια εποχή που η Κροατία διαπραγματευόταν την ένταξή της στην ΕΕ, οι Βρυξέλλες άσκησαν ανεπαρκείς πιέσεις. Τελικά, ο Ivo Sanader, πρωθυπουργός στο διάστημα 2003-2009, κατηγορήθηκε με διαφθορά το 2011 και ευρεία κατάχρηση της εξουσίας.
Οι εντεινόμενες πιέσεις από την Παγκόσμια Τράπεζα και την ΕΕ και μελέτες με επιρροή όπως αυτή του RAND, υποχρεώνουν το Ζάγκρεμπ να καταπολεμήσει τη διαφθορά. Οι οργανώσεις των πολιτών κινητοποιούνται επίσης –όπως είχαν κάνει στη Ρουμανία. Αλλά οι υποστηρικτές μιας καθαρής κυβέρνησης στην Κροατία δεν έχουν αυταπάτες για τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ που αντιτίθενται στην ολοκλήρωση της μετάβασης σε μια ισχυρή δημοκρατία. Ούτε και οι ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών στα Δυτικά Βαλκάνια έχουν καμία ψευδαίσθηση όσο περιμένουν να ενταχθούν στην ΕΕ. Κάποια μέρα.
capitalgr
