“Ποια είναι ασφαλή σύνορα για τη Ρωσία; Αυτά που έχουν ρωσικά στρατεύματα και από τις δύο πλευρές”. Αυτό είναι ένα παλιό ρωσικό ανέκδοτο. Αλλά για
τουλάχιστον τρία από τα έξι κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, το ανέκδοτο δεν είναι πολύ αστείο. Η Ρωσία έχει εισέλθει σε εδάφη της Ουκρανίας, της Γεωργίας και της Μολδαβίας, και διατηρεί στρατό σε αυτές τις αποσχισθείσες περιοχές. Η Ρωσία ασκεί επίσης έλεγχο σε αυτές τις περιοχές, παρέχοντάς τους διαφορετικής κλίμακας πολιτικής, διοικητικής και οικονομικής υποστήριξης προς τις de facto τοπικές αρχές.
Οι “γκρίζες ζώνες” της Ανατολικής Ευρώπης –Αμπχαζία, Κριμαία, Ντονμπάς, Ναγκόρνο-Καραμπάχ, Νότια Οσετία και Υπερδνειστερία- αποτελούν βασικό κεφάλαιο για τις κινήσεις της Μόσχας στην περιοχή. Η Ρωσία τις χρησιμοποιεί ως στρατηγικούς παράγοντες για να ασκήσει πίεση και να αποσταθεροποιήσει τους γειτονές της. Διατηρώντας ανεπίλυτες αυτές τις συγκρούσεις, παραδοσιακά με την υποδαύλιση μέσω τοπικών αντιπροσωπειών, είναι μέρος της προσπάθειας της Ρωσίας να φέρει τους γείτονές της εντός της σφαίρας επιρροής της. Ακόμη και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, όπου η Ρωσία δεν διατηρεί στρατό, η διαμάχη μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν δίνει τη δυνατότητα στην Μόσχα να προβάλει δύναμη στην περιοχή. Η ασάφεια και η αστάθεια που συνδέονται με αυτές τις συγκρούσεις, είναι από μόνη της μια πηγή επιρροής για τη Ρωσία.
Η στρατηγική έχει, με πολλούς τρόπους, αποδειχθεί αποτελεσματική. Οι γκρίζες ζώνες είναι εμπόδια για τη Γεωργία και την Ουκρανία ώστε να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ και να έλθουν πιο κοντά στην ΕΕ. Έχουν εκτρέψει τους πόρους και την προσοχή από τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Επίσης, αποτελούν έναν σταθερό κίνδυνο ασφάλειας καθώς η απειλή για περαιτέρω ρωσικές επιδρομές επικρέμεται πάνω από την εγχώρια πολιτική και χάραξη πολιτικής στην Τιφλίδα και το Κίεβο. Η Ρωσία μπορεί να αυξήσει την πίεση σε αυτές τις χώρες με την μετακίνηση των στρατευμάτων της κατά βούληση ή στην περίπτωση της Ουκρανίας, να εντείνει τη συνεχιζόμενη στρατιωτική εκστρατεία της.
Η Ρωσία υποστηρίζει αυτές τις γκρίζες ζώνες με διάφορους τρόπους και σε διάφορες κλίμακες. Στην Ουκρανία, η Ρωσία επισήμως προσάρτησε την Κριμαία αι την ενσωμάτωσε ως ομοσπονδιακό έδαφος. Στο Ντονμπάς, Η Ρωσία βρίσκεται ενεργά σε πόλεμο με δικό της στρατό, με “εθελοντές” και με δυνάμεις διαμεσολάβησης. Στη Γεωργία, η Μόσχα έχει αναγνωρίσει την Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία ως ανεξάρτητα κράτη και διατηρεί βαριά στρατιωτική παρουσία και στα δύο. Ενώ η Νότια Οσετία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη Ρωσία, η Αμπχαζία απολαμβάνει μια μικρή πραγματική ανεξαρτησία στα εσωτερικά της. Η στρατιωτική και πολιτική παρουσία της Ρωσίας είναι επίσης αισθητή στην Υπεδνειστερία, αλλά η γεωγραφική της θέση σημαίνει ότι δεν μπορεί να εξαρτάται μόνο από την Ρωσία.
capitalgr
