Από την αρχή του έτους, 132.000 πρόσφυγες και μετανάστες έφθασαν στις ιταλικές ακτές, προερχόμενοι σχεδόν στο σύνολό τους από χώρες της Αφρικής. Και χιλιάδες ακόμη έφθασαν διά ξηράς. Οι αντίστοιχες αφίξεις για το 2014 ήταν 138.000 και για το 2015 129.000.
Τη στιγμή ωστόσο που τα προηγούμενα χρόνια μεγάλο μέρος των προσφύγων και μεταναστών συνέχιζε τον δρόμο του προς τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης, η εγκατάσταση hotspot για την ταυτοποίηση των προσώπων στο ιταλικό έδαφος και ο πολλαπλασιασμός των συνοριακών ελέγχων στη μεθόριο με τη Γαλλία, την Ελβετία και την Αυστρία εγκλωβίζουν στην Ιταλία τη μεγάλη πλειοψηφία.
Το δίκτυο των κέντρων υποδοχής έχει κατακλυσθεί: στέγαζε 22.000 άτομα στο τέλος του 2013, 66.000 στο τέλος του 2014, 103.000 στο τέλος του 2015 και αυτήν την εβδομάδα θα ξεπεράσει το όριο των 160.000, στους οποίους προστίθενται 15.000 ασυνόδευτοι ανήλικοι.
Ο υπουργός Εσωτερικών Αντζελίνο Αλφάνο θα παρουσιάσει την ερχόμενη εβδομάδα νέο σχέδιο εγκατάστασης κέντρων υποδοχής σε ολόκληρη τη χώρα, με στόχο τη διαμόρφωση ενός μέσου όρου 2,5 αιτούντων άσυλο προς 1.000 κατοίκους, είτε το θέλουν οι ιταλικές κοινότητες είτε όχι.
Για τα υπάρχοντα κέντρα υποδοχής ωστόσο, το πρόβλημα βρίσκεται αλλού: τη συντριπτική τους πλειοψηφία διαχειρίζονται συνεταιριστικά σχήματα και ενώσεις προς τις οποίες το ιταλικό κράτος έχει δεσμευθεί ότι θα χορηγήσει πόρους που αντιστοιχούν σε 25 έως 35 ευρώ κατ’ άτομο ημερησίως, για τη στέγαση, την ένδυση, τη διατροφή, την νομική και ψυχολογική υποστήριξη. Το κράτος όμως έχει σταματήσει να πληρώνει.
Σύμφωνα με την Confcooperative, η οποία περιλαμβάνει περί τους 200 οργανισμούς που είναι επιφορτισμένοι με τη φροντίδα 35.000 ατόμων, οι καθυστερήσεις στις πληρωμένες ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 10 μήνες για τη Σικελία, 4-6 μήνες για το Λάτιο και 4 μήνες για τη Λομβαρδία.
Για τον ιταλικό Ερυθρό Σταυρό, ο οποίος διαχειρίζεται περί τα 70 κέντρα υποδοχής διαφόρων τύπων, «υπάρχουν καθυστερήσεις πληρωμών εδώ και πολλούς μήνες. Μιλάμε για εκατομμύρια ευρώ συνολικά. Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) ο πρόεδρός του Φραντσέσκο Ρόκα.
«Εάν η καθυστέρηση ήταν θέμα διοικητικής φύσης , θα καταλαβαίναμε. Αλλά πρόκειται για πολιτικό ζήτημα, για πολύ σοβαρή αμέλεια», είπε.
Ο προϋπολογισμός για την υποδοχή προσφύγων, που ξεπέρασε το 2015 το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, δεν ανανεώθηκε παρά μερικώς για το 2016. Σύμφωνα με τον ιταλικό Τύπο, λείπουν 600 εκατομμύρια για την αποπληρωμή των χρεών και 400 εκατομμύρια για να κλείσει η χρονιά.
«Το πρόβλημα των πόρων είναι πραγματικό. Θα έπρεπε να τροφοδοτηθούν τα ταμεία για να πληρωθούν οι πιστωτές… Όταν το υπουργείο Οικονομικών θα μας δώσει χρήματα, θα πληρώσουμε», δήλωσε ο υπουργός Εσωτερικών τη Δευτέρα χωρίς να επιβεβαιώσει τα νούμερα.
Στη συνεχή του αντιπαράθεση με τις Βρυξέλλες για τη δημοσιονομική σταθερότητα, ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι επικαλείται τις δαπάνες που συνδέονται με τη μετανάστευση για να ζητήσει περισσότερη ευελιξία.
«Εγκαταστήσαμε hotspot, κλείσαμε τα σύνορα, η Ευρώπη έχει τεράστιο χρέος απέναντι στην Ιταλία. θα δαπανήσουμε ό,τι χρειάζεται γι’ αυτό», δήλωσε ο ιταλός πρωθυπουργός την Τετάρτη το βράδυ.
Ούτε το υπουργείο Οικονομικών, ούτε το πρωθυπουργικό γραφείο απάντησαν στις ερωτήσεις του AFP για τις καθυστερήσεις στις πληρωμένες.
Ωστόσο, ακόμη και αν αυτές οι καθυστερήσεις αποτελούν χρόνια ανησυχία για την ιταλική διοίκηση, η κατάσταση γίνεται κρίσιμη για πολλές μικρές δομές.
Αυτή είναι η περίπτωση του Oasi Don Bosco, στην Κατάνια, ενός ξενοδοχείου που την άνοιξη του 2015 μετατράπηκε σε κέντρο υποδοχής και στεγάζει 112 πρόσφυγες.
Έπειτα από αίτημα της περιφερειακής διοίκησης, ο διευθυντής του κέντρου, ο Φραντσέσκο Μανιάνο, αύξησε το δυναμικό του προσθέτοντας κρεβάτια στα δωμάτια και στη συνέχεια μετέτρεψε τη μονάδα του σε κέντρο για ασυνόδευτους ανηλίκους, το ποσοστό των οποίων αυξάνεται μεταξύ των νέων αφίξεων.
Σήμερα πρέπει να διαχειρισθεί τη στέγαση και τη σίτιση 160 αγοριών 15, 16 και 17 ετών, να πληρώσει 27 υπαλλήλους (εκπαιδευτικούς, νοσοκόμα, μάγειρα κλπ) χωρίς να έχει λάβει χρήματα από τον Μάρτιο.
«Σε λίγους μήνες, δεν θα είμαστε σε θέση να συνεχίσουμε», προειδοποιεί.
