Η ατμοσφαιρική ανωμαλία που περιγράφεται στο περιοδικό Science αφορά την «σχεδόν διετή ταλάντωση», ή QBO, ένα φαινόμενο που αφορά τους ισχυρούς ανέμους της στρατόσφαιρας στη ζώνη του ισημερινού.
Όπως ανακάλυψαν οι μετεωρολόγοι το 1960, οι άνεμοι αυτοί αλλάζουν κατεύθυνση από δυτικοί σε ανατολικοί και ξανά δυτικοί κάθε περίπου 28 μήνες. Η ταλάντωση αυτή ήταν μέχρι σήμερα μια ένα από τα πιο προβλέψιμα ατμοσφαιρικά φαινόμενα. Αυτό όμως άλλαξε τον φετινό Φεβρουάριο, όταν μετρήσεις από μετεωρολογικά αερόστατα έδειξαν ότι οι στρατοσφαιρικοί άνεμοι δεν άλλαξαν κατεύθυνση όπως αναμενόταν και παρέμειναν ανατολικοί.
Τα αίτια αυτής της ανωμαλίας δεν είναι σαφή, πιθανότατα όμως σχετίζονται με ατμοσφαιρικά κύματα που ξεκίνησαν χαμηλά στην τροπόσφαιρα και επηρέασαν τελικά την ανώτερη ατμόσφαιρας. Η κλιματική αλλαγή μπορεί επίσης να έπαιξε ρόλο.
Σε κάθε περίπτωση, η διατάραξη μιας τόσο σταθερής ταλάντωσης είναι μια άσχημη εξέλιξη όσον αφορά τη δυνατότητα ακριβών μετεωρολογικών προβλέψεων, προειδοποιεί η διεθνής ερευνητική ομάδα που ανακάλυψε και μελέτησε την πρωτοφανή ανωμαλία.
«Η πρόσφατη διατάραξη της σχεδόν διετούς ταλάντωσης δεν προβλέφθηκε ούτε καν έναν μήνα πριν» λέει ο Σκοτ Όσπρεϊ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Επισημαίνει ακόμα ότι η σχεδόν διετής ταλάντωση πιστεύεται ότι επηρεάζει τον καιρό στην Ευρώπη, με τους δυτικούς ανέμους να αυξάνουν την πιθανότητα υψηλών θερμοκρασιών και υψηλής βροχόπτωσης, και τους ανατολικούς ανέμους να ευνοούν τις ψυχρές και ξηρές συνθήκες. Και αυτό σημαίνει ότι ο φετινός χειμώνας μπορεί να είναι στην Ευρώπη ασυνήθιστα ζεστός και βροχερός, όπως συνέβη εξάλλου και πέρυσι όταν σημειώθηκαν μεγάλες πλημμύρες.
Η σχεδόν διετής ταλάντωση αναμένεται να επιστρέψει στην κανονική συμπεριφορά της εντός ενός έτους, ωστόσο οι ερευνητές υποψιάζονται ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να κάνει τις διαταραχές αυτού του είδους πιο συχνές.
Αν η κλιματική αλλαγή έπαιξε πράγματι ρόλο, η πρωτοφανής ανωμαλία που καταγράφηκε φέτος μπορεί να μην είναι η τελευταία.
Βαγγέλης Πρατικάκης
