ΟΙ «ΑΠΡΟΣΕΚΤΕΣ» ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΘΑ ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ ΑΚΡΙΒΑ Τοίχος… προστασίας από τα κακόβουλα σχόλια στο Facebook

Σε διεθνές επίπεδο έχει χρειαστεί πολλές φορές τελευταία να παρέμβει η Δικαιοσύνη, ύστερα από αγωγές και μηνύσεις επειδή κάποιοι ανεγκέφαλοι για

Στην χώρα μας η Δικαιοσύνη έχει παρέμβει κάποιες φορές τιμωρητικά κυρίως για διακίνηση τέτοιου υλικού μέσω κινητών, ενώ έχει παραγίνει το κακό με τις οξείες αντιπαραθέσεις σε πολιτικό κυρίως επίπεδο. Κάποια τάξη στο διαδικτυακό τοπίο επιχείρησε να βάλει η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (ΑΠΠΔ), καθώς ύστερα από καταγγελία για ανάρτηση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων υγείας, με απόφασή της έθεσε κάποια όρια στην ανεξέλεγκτη χρήση του Facebook, επιβάλλοντας μάλιστα και διαγραφή τους.

Απόφαση-σταθμός
Κάνοντας δεκτή καταγγελία πολίτη που είχε αντιδικήσει με τον δήμαρχο της πόλης του, η ΑΠΠΔ έκρινε ότι ο τοπικός άρχοντας παράνομα ανάρτησε στο Facebook που είναι μάλιστα προσιτό σε όλους, ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα του αντιδίκου του, γνωστοποιώντας ότι παίρνει σύνταξη αναπηρίας και αποκαλύπτοντας ανεπίτρεπτα, δεδομένα που άπτονται της υγείας του.

Η Αρχή επέβαλε στον δήμαρχο «την κύρωση της αυστηρής προειδοποίησης», παραγγέλλοντας να «σβήσει» αμέσως κάθε σχετική αναφορά από την ιστοσελίδα του στο Facebook και να μην επαναλάβει οποιαδήποτε ανάλογη ενέργεια στο μέλλον.

Η απόφαση έχει εξαιρετική σημασία, αφού ξεκαθαρίζει για πρώτη φορά ότι δεν μπορεί να αναρτάται οτιδήποτε χωρίς κανόνες, τουλάχιστον στις περιπτώσεις που είναι πιo προσβάσιμη η ιστοσελίδα, όταν χρησιμοποιείται π.χ. ως πλατφόρμα συνεργασίας για έναν οργανισμό ή εταιρεία, όταν επιδιώκονται διαφημιστικοί, πολιτικοί, φιλανθρωπικοί στόχοι κ.λπ.

Παράλληλα διαπιστώνεται ότι η ανάρτηση στο Facebook είναι παράνομη, αφού για να θεωρείται θεμιτή η αποκάλυψη και επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων (όσων αφορούν την υγεία, τις θρησκευτικές, πολιτικές πεποιθήσεις, τις ερωτικές προτιμήσεις κ.λπ.) θα έπρεπε να έχει προηγηθεί έγγραφη συναίνεση του ενδιαφερομένου για τη χρήση τους.

Η διαπίστωση της παράνομης ανάρτησης και παραβατικής συμπεριφοράς έχει και άλλη σημαντική πρακτική συνέπεια, αφού ανοίγει ουσιαστικά τον δρόμο για τον θιγόμενο να διεκδικήσει μέσω της Δικαιοσύνης την καταβολή αποζημίωσης για την αδικοπραξία και την ηθική του βλάβη, λόγω προσβολής της προσωπικότητας και της στενοχώριας που δοκίμασε.

Η σχετική απόφαση αφήνει να εννοηθεί ότι ο θιγόμενος μπορεί να στραφεί τόσο κατά του χρήστη που τον έθιξε με την ανάρτηση, όσο και κατά του παρόχου υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης (του Facebook εν προκειμένω), που είναι κατά κανόνα υπεύθυνος για την επεξεργασία των δεδομένων (παρέχει τα μέσα για επεξεργασία των δεδομένων, τις «βασικές» πληροφορίες για τη διαχείριση του χρήστη, όπως για τη δημιουργία και διαγραφή λογαριασμών κ.λπ.).

Σύμφωνα με γνωμοδότηση του αρμόδιου διεθνούς φορέα («Ομάδα Εργασίας του Αρθρου 29») η κοινοτική Οδηγία (95/46/ΕΚ) δεν επιβάλλει τις υποχρεώσεις που ισχύουν για έναν υπεύθυνο επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, σε όποιον επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα στο πλαίσιο καθαρά προσωπικής ή οικιακής χρήσης.Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις -τονίζει η Αρχή- οι δραστηριότητες κάποιων χρηστών των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να επεκτείνονται πέρα από την καθαρά προσωπική ή οικιακή χρήση, όπως όταν η υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιείται ως πλατφόρμα συνεργασίας για έναν οργανισμό ή εταιρεία.

Εξαιρέσεις
Στην περίπτωση αυτή, δεν ισχύει η εξαίρεση των υποχρεώσεων (λόγω οικιακής χρήσης) και όποιος αποκαλύπτει προσωπικά δεδομένα σε τρίτους, πρέπει να έχει εξασφαλίσει πρώτα τη σύμφωνη γνώμη των ενδιαφερομένων. Η εξαίρεση από τις υποχρεώσεις της νομοθεσίας για τα προσωπικά δεδομένα λόγω οικιακής χρήσης, μπορεί να μην ισχύει και όταν υπάρχει μεγάλος αριθμός επαφών, ενώ ο χρήστης μπορεί να θεωρείται υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων και όταν η πρόσβαση στις πληροφορίες προφίλ επεκτείνεται πέρα από τις επαφές της επιλογής του χρήστη.

Ετσι, όταν παρέχεται πρόσβαση σε ένα προφίλ, σε όλους τους χρήστες της υπηρεσίας κοινωνικής δικτύωσης (ή όταν παρέχεται δυνατότητα καταγραφής από τις μηχανές αναζήτησης), η πρόσβαση ξεπερνά το προσωπικό ή οικιακό πλαίσιο.

Αντίστοιχα, αν ο χρήστης συνειδητά επεκτείνει την πρόσβαση στα στοιχεία του και πέραν «των φίλων» της επιλογής του, γίνεται υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων και υπέχει τις σχετικές ευθύνες.

Κατά τη νομολογία του Ευρωδικαστηρίου, όταν η ανακοίνωση δεδομένων γίνεται σε απροσδιόριστο αριθμό ατόμων, δεν ισχύει η εξαίρεση της οικιακής χρήσης.

Στην περίπτωση του δημάρχου, η ιστοσελίδα του Facebook αριθμεί πάνω από 1.000 φίλους, είναι δημόσια και προσβάσιμη σε όλους τους χρήστες του Facebook, αφού τη χρησιμοποιεί για πληροφόρηση και ενημέρωση των πολιτών, καθιστώντας την μέσο επικοινωνίας με το κοινό.

Οταν κλήθηκε ο δήμαρχος σε εξηγήσεις, υποστήριξε ότι δημοσιοποίησε τα περί σύνταξης αναπηρίας ως απάντηση σε συκοφαντικό σχόλιο του αντιδίκου του, που του καταλόγισε σε τοπικό ιστολόγιο, άσκοπη σπατάλη χρημάτων των δημοτών. Πρόσθεσε ότι δεν παραβίασε προσωπικά δεδομένα με την ανάρτηση, γιατί είναι γνωστή στην τοπική κοινωνία η λήψη σύνταξης αναπηρίας, ενώ δεν ανέγραψε στοιχεία του σχετικού φακέλου (ποσοστά αναπηρίας, χρόνο χορήγησης, ποσό σύνταξης κ.λπ.). Η Αρχή απέκρουσε τις εξηγήσεις για τη δημοσιοποίηση ως απάντηση στη δριμεία κριτική που δέχθηκε αρχικά, κρίνοντας ότι δεν δικαιολογεί την παραβίαση της απαγόρευσης επεξεργασίας ευαίσθητων δεδομένων.

Αλεξανδρος Αυλωνίτης

ΕΘΝΟΣ