Το γερμανικό δεξιό κόμμα Alternative fur Deutschland (AfD) προκάλεσε άλλο ένα σοκ στις τοπικές εκλογές που έλαβαν χώρα στο βορειοανατολικό κρατίδιο του
Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας. Μπήκε στο περιφερειακό κοινοβούλιο ως το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα καθώς εξασφάλισε το 20,8% των ψήφων –πίσω από το κεντρό-αριστερό SPD (30,6%) αλλά μπροστά από το CDU της Angela Merkel (19%) και το ακροαριστερό Die Linke (13,2%). Οι Πράσινοι, το κόμμα των νεοναζί NPD και το φιλελεύθερο FDP, δεν κατόρθωσαν να περάσουν το όριο του 5% που απαιτείται για να εισέλθουν στην περιφερειακή βουλή.
Όπως ήταν αναμενόμενο, το γεγονός ότι το κρατίδιο είναι η εκλογική περιφέρεια της Merkel, έχει προσελκύσει μεγάλο ενδιαφέρον από τα μέσα ενημέρωσης. Το αποτέλεσμα παρουσιάστηκε ευρέως ως μια ντροπιαστική ήττα για την Καγκελάριο στα πάτρια εδάφη της. Ο Leif-Erik Holm, ο υποψήφιος του AfD στο κρατίδιο, προχώρησε ακόμη περισσότερο και διακήρυξε ότι οι συγκεκριμένες εκλογές θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν την “αρχή του τέλους για την Καγκελαρία της Merkel”.
Κάποιο πλαίσιο
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ισχυρές επιδόσεις του AfD είναι άσχημα νέα για τη Merkel, αλλά νομίζω πως είναι δικαιολογημένη κάποια προσοχή. Το Μεκλεμβούργο-Πομερανία είναι ένα μικρό κρατίδιο με πληθυσμό περί τα 1,6 εκατ. –λιγότερο από το 2% του συνολικού γερμανικού πληθυσμού. Αυτό από μόνο του υποδηλώνει πως δεν θα πρέπει να δίνουμε τόση σημασία στα αποτελέσματα ως ένδειξη για τις ομοσπονδιακές εκλογές του επόμενου έτους.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ισχυρές επιδόσεις του AfD είναι άσχημα νέα για τη Merkel, αλλά νομίζω πως είναι δικαιολογημένη κάποια προσοχή. Το Μεκλεμβούργο-Πομερανία είναι ένα μικρό κρατίδιο με πληθυσμό περί τα 1,6 εκατ. –λιγότερο από το 2% του συνολικού γερμανικού πληθυσμού. Αυτό από μόνο του υποδηλώνει πως δεν θα πρέπει να δίνουμε τόση σημασία στα αποτελέσματα ως ένδειξη για τις ομοσπονδιακές εκλογές του επόμενου έτους.
Αντιθέτως, το CDU κατέγραψε την χειρότερη επίδοσή του ποτέ στο συγκεκριμένο κρατίδιο –το οποίο τυγχάνει να είναι η εκλογική περιφέρεια της Merkel. Ωστόσο, το Μεκλεμβούργο-Πομερανία κάθε άλλο παρά προπύργιο του CDU θεωρείται. Κυβερνάται από το SPD από το 1998, αν και στη βάση του μεγάλου συνασπισμού με το CDU από το 2006. Το Die Linke (-5,2%) και το SPD (-5%) υπέστησαν χειρότερες ζημιές από το CDU (-4%) συγκριτικά με τις περιφερειακές εκλογές του 2011. Στο σύνολό τους τα αριστερά κόμματα έχασαν περισσότερο από το 14% των ψήφων –με τους Πράσινους να μην μπορούν καν να μπουν στην περιφερειακή βουλή.
Από πού πήρε ψήφους το AfD;
Η σύντομη απάντηση είναι: από όλους. Το απόρρητο της ψήφου καθιστά αδύνατο να καταλήξουμε σε ακριβή δεδομένα. Ωστόσο, τα κρατικά δίκτυα ARD και ZDF έχουν και τα δύο εκδώσει δημοσκοπήσεις στην προσπάθειά τους να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα.
Η σύντομη απάντηση είναι: από όλους. Το απόρρητο της ψήφου καθιστά αδύνατο να καταλήξουμε σε ακριβή δεδομένα. Ωστόσο, τα κρατικά δίκτυα ARD και ZDF έχουν και τα δύο εκδώσει δημοσκοπήσεις στην προσπάθειά τους να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα.
Τα δύο αποτελέσματα διαφέρουν το ένα από το άλλο, αλλά φαίνεται να συμφωνούν σε ένα βασικό σημείο: όσοι δεν ψήφισαν στις προηγούμενες εκλογές ήταν η κύρια πηγή των ψήφων για το AfD. Να θυμίσουμε ότι η προσέλευση ήταν περισσότερο από 10% υψηλότερη σε σχέση με το 2011. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την κοινή άποψη ότι τα κόμματα διαμαρτυρίας επωφελούνται από χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής, καθώς οι οργισμένοι ψηφοφόροι συνήθως είναι πιο πιθανό να πάνε να ψηφίσουν. Η έλξη του AfD μεταξύ των απογοητευμένων ψηφοφόρων είναι κάτι που όλα τα άλλα γερμανικά κόμματα –και όχι μόνο το CDU- θα πρέπει να σκεφθούν.
Παρεμπιπτόντως, αυτή η τάση υπερβαίνει τις συγκεκριμένες περιφερειακές εκλογές στη Γερμανία. Αρκετά μη παραδοσιακά κόμματα ή κινήματα έχουν αποδεχθεί ικανά να συνδεθούν με ανθρώπους που δεν ψήφιζαν, κάτι που είναι επίσης ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους οι δημοσκοπήσεις στην πορεία προς το δημοψήφισμα για την ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο, ήταν τόσο λάθος.
Περισσότερα από τους πρόσφυγες
Άλλη μια ανάγνωση των αποτελεσμάτων στο κρατίδιο Mecklenburg-Vorpommern είναι πως πρόκειται για μια απόρριψη της προσφυγικής πολιτικής της Merkel. Πραγματικά, το AfD κατόρθωσε να καταστήσει την εν εξελίξει προσφυγική κρίση ένα μεγάλο ζήτημα στην εκστρατεία του –με υποσχέσεις για να “δοθεί τέλος στο χάος του ασύλου” και για “καταπολέμηση του ισλαμισμού”. Αυτό συνέβη παρά το ότι το κρατίδιο έχει πληγεί ελάχιστα από την κρίση μέχρι τώρα. Το 2015, μόνο 23.080 αιτούντες ασύλου καταγράφθηκαν εκεί και η ποσόστωση για τους πρόσφυγες διαμορφώνεται στο 2% -που είναι το τρίτο χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των γερμανικών κρατιδίων.
Άλλη μια ανάγνωση των αποτελεσμάτων στο κρατίδιο Mecklenburg-Vorpommern είναι πως πρόκειται για μια απόρριψη της προσφυγικής πολιτικής της Merkel. Πραγματικά, το AfD κατόρθωσε να καταστήσει την εν εξελίξει προσφυγική κρίση ένα μεγάλο ζήτημα στην εκστρατεία του –με υποσχέσεις για να “δοθεί τέλος στο χάος του ασύλου” και για “καταπολέμηση του ισλαμισμού”. Αυτό συνέβη παρά το ότι το κρατίδιο έχει πληγεί ελάχιστα από την κρίση μέχρι τώρα. Το 2015, μόνο 23.080 αιτούντες ασύλου καταγράφθηκαν εκεί και η ποσόστωση για τους πρόσφυγες διαμορφώνεται στο 2% -που είναι το τρίτο χαμηλότερο ποσοστό μεταξύ των γερμανικών κρατιδίων.
Αλλά ενώ οι εκλογές της Κυριακής ασφαλώς επιβεβαιώνουν το ζήτημα της μετανάστευσης και του ασύλου ως ένα κρίσιμο θέμα στη γερμανική πολιτική, πιστεύω πως άλλες πτυχές έχουν επίσης ανέλθει στο προσκήνιο. Το συγκεκριμένο κρατίδιο είναι ένα από τα φτωχότερα της Γερμανίας. Αντιστοιχεί μόλις στο 1,3% του ΑΕΠ της Γερμανίας του 2015, όταν η ανεργία του διαμορφωνόταν στο 10,4% -ποσοστό διπλάσιο από τον μέσο όρο της χώρας. Για αυτό τείνω να πιστεύω ότι τα αποτελέσματα των εκλογών είναι ευρύτερα εναντίον του κατεστημένου, που εν μέρει τροφοδοτήθηκαν από τους μεγάλους συνασπισμούς CDU/SPD των τελευταίων δεκαετιών.
Έχει ενδιαφέρον πως ήταν άλλη μία περίπτωση δεξιού κόμματος που ρα πάει καλά σε μια περιοχή που κλίνει παραδοσιακά προς τα αριστερά – το οποίο μου θυμίζει για παράδειγμα, τα αποτελέσματα που κατέγραψε προσφάτως το Εθνικό Μέτωπο στη Βόρεια Γαλλία.
Συμπέρασμα: Η Merkel έχει υποχωρήσει, αλλά δεν είναι εκτός παιχνιδιού
Η συμβολική έχει σημασία στην πολιτική και η Merkel υπό αυτή την έννοια υπέστη ένα πλήγμα –ιδιαίτερα σε μια περίοδο που τα ποσοστά δημοτικότητάς της μειώνονται. Αμφιβάλλω ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα παίξει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση της απόφασής της για το εάν θα είναι υποψήφια για τέταρτη συνεχόμενη θητεία τον επόμενο χρόνο. συνολικά, πιστεύω ότι η Merkel είναι πιθανό να συνεχίσει. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανένας προφανής υποψήφιος για διαδοχή εντός του CDU και δεν μπορώ να δω ότι θα αποχωρήσει με την προσφυγική κρίση ακόμη ανεπίλυτη. Αυτό θα ήταν σα να παραδεχόταν την ήττα της, ή ακόμη χειρότερα, ότι εγκαταλείπει την μάχη. Κανένα από τα δύο δεν είναι στην ιδιοσυγκρασία της Merkel.
Η συμβολική έχει σημασία στην πολιτική και η Merkel υπό αυτή την έννοια υπέστη ένα πλήγμα –ιδιαίτερα σε μια περίοδο που τα ποσοστά δημοτικότητάς της μειώνονται. Αμφιβάλλω ότι το αποτέλεσμα των εκλογών θα παίξει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση της απόφασής της για το εάν θα είναι υποψήφια για τέταρτη συνεχόμενη θητεία τον επόμενο χρόνο. συνολικά, πιστεύω ότι η Merkel είναι πιθανό να συνεχίσει. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κανένας προφανής υποψήφιος για διαδοχή εντός του CDU και δεν μπορώ να δω ότι θα αποχωρήσει με την προσφυγική κρίση ακόμη ανεπίλυτη. Αυτό θα ήταν σα να παραδεχόταν την ήττα της, ή ακόμη χειρότερα, ότι εγκαταλείπει την μάχη. Κανένα από τα δύο δεν είναι στην ιδιοσυγκρασία της Merkel.
capitalgr
