Δημήτρη Κατσαγάνη
Καταθέσεις 550 εκατ. ευρώ “τράβηξαν” από τις τράπεζες τα συνταξιοδοτικά ταμεία εδώ και σχεδόν δύο χρόνια. Κι αυτό, γιατί εδώ από τις αρχές του 2014 μέχρι και σήμερα τα 8 βασικά ταμεία ασφάλισης έχουν αποσύρει το αντίστοιχο
ποσό από τους λογαριασμούς που διατηρούν σε συστημικές τράπεζες για να κλείσουν “τρύπες” τόσο του δικού τους προϋπολογισμού όσο και του κράτους, μέσω της σύναψης ρέπος μαζί του.
Το ποσό που αφαιρέθηκε από τους τραπεζικούς λογαριασμούς των Ταμείων αυξάνεται σημαντικά αν συνυπολογιστούν και οι “αναλήψεις” άλλων φορέων του Δημοσίου κυρίως για να γίνουν ρέπος (μόνο το τρίμηνο Μαρτίου-Ιουνίου του 2016 τα ρέπος αυξήθηκαν κατά 1 δισ. ευρώ, στα 12,1 δισ. ευρώ).
Και όλα αυτά την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση επιχειρεί, μέσω της χαλάρωσης των κεφαλαιακών ελέγχων, να αυξήσει με το “σταγονόμετρο” τις καταθέσεις για να στηρίξει τη ρευστότητα στην αγορά.
Απώλειες 32%
Ειδικά στα ασφαλιστικά ταμεία, από τα 1,7 δισ. ευρώ τα οποία διέθεταν σε τραπεζικούς λογαριασμούς στις 31/12/2014, οι καταθέσεις τους θα πέσουν στα 1,15 δισ. ευρώ στις 31/12/2016, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που εγγράφονται στο προσχέδιο του κυοφορούμενου ασφαλιστικού υπερταμείου, του λεγόμενου Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).
Με άλλα λόγια, οι τραπεζικές καταθέσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων έπεσαν κατά 32%, κατά τη διετή διακυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Οι μεγαλύτερες απώλειες τραπεζικών καταθέσεων σημειώθηκαν στο ΕΤΑΑ (των μηχανικών, γιατρών, δικηγόρων), στο Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων, στο Ταμείο Ασφάλισης Υγείας Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ).
Κύκλοι του υπ. Εργασίας ανέφεραν στο “Κ” πως τα κεφάλαια αυτά αντλήθηκαν από τους τραπεζικούς λογαριασμούς των Ταμείων για να καλύψουν τις “τρύπες” στον προϋπολογισμό τους για την καταβολή των συντάξεων, αλλά και απόδοση των εισφορών που εισπράττουν στον ΕΟΠΥΥ.
“Γεμίζει” η ΤτΕ από αποθεματικά
Αξίζει να σημειωθεί πως, την ίδια στιγμή που “άδειαζαν” κατά 32% οι τραπεζικές καταθέσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων, γέμιζαν οι Λογαριασμοί Ταμειακής Διαχείρισης της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ).
Συγκεκριμένα, οι καταθέσεις των Ταμείων στην ΤτΕ αυξάνονται τη διετία 2014-2016 κατά 290 εκατ. ευρώ ή 20%. Πιο αναλυτικά, στις 31/12/2016 αναμένεται να έχουν μεταφερθεί στην ΤτΕ 1,169 δισ. ευρώ, έναντι 879 εκατ. ευρώ που ήταν κατατεθειμένα στις 31/12/2014.
Στα 1,169 εκατ. ευρώ καταθέσεις ρευστών διαθεσίμων των συνταξιοδοτικών ταμείων στην ΤτΕ, προστέθηκαν στο διάστημα Μαρτίου 2015 – Σεπτεμβρίου 2016 άλλα 580 εκατ. ευρώ που έχει μεταφέρει ο ΟΑΕΔ και άλλα 220 εκατ. ευρώ που έχει μεταφέρει ο ΕΟΠΥΥ.
Έτσι, τα συνταξιοδοτικά ταμεία, ο ΟΑΕΔ και ο ΕΟΠΥΥ, δηλαδή το σύνολο των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης, έχουν καταθέσεις σε Λογαριασμούς Ταμειακής Διαχείρισης της ΤτΕ ύψους 1,969 δισ. ευρώ, εκ των οποίων κοντά στο 1 δισ. ευρώ έχει μεταφερθεί τα τελευταία δύο χρόνια.
Το κίνητρο το οποίο παρέχεται από την ΤτΕ προς τα δ.σ. των ασφαλιστικών οργανισμών για τη μεταφορά των πλεοναζόντων ρευστών διαθεσίμων τους σε αυτήν είναι το ασύγκριτα υψηλό επιτόκιο 3,3%, έναντι 0,5%-1% το οποίο προσφέρουν οι συστημικές τράπεζες.
“Αξιοποίηση” με 3,3% επιτόκιο
Σύμφωνα με το προσχέδιο του κρατικού Προϋπολογισμού του 2017, το οποίο έχει παρουσιάσει το ΥΠΟΙΚ, με το πρόγραμμα της “βέλτιστης διαχείρισης των ταμειακών διαθεσίμων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έχει αξιοποιηθεί το 75% περίπου του συνόλου των ταμειακών διαθεσίμων” τους.
Η “βέλτιστη” αυτή διαχείριση γίνεται μέσω “εφαρμογής προγράμματος πράξεων διαχείρισης ταμειακής ρευστότητας υπό τη μορφή repo agreements (ρέπος) τις οποίες συνάπτει ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ)”.
Μάλιστα, από το ΥΠΟΙΚ επισημαίνουν πως “για το έτος 2017 θα συνεχιστεί η περαιτέρω επέκταση και εμβάθυνση του προγράμματος αυτού με απώτερο στόχο την ολοκλήρωση της δημιουργίας ενιαίου λογαριασμού διαχείρισης ταμειακών διαθεσίμων”.
Στελέχη τραπεζών ανέφεραν στο “Κ” πως από τον Απρίλιο του 2015, οπότε πέρασε η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου περί υποχρεωτικής μεταφοράς των πλεοναζόντων κεφαλαίων των δημόσιων οργανισμών στην ΤτΕ, οι τράπεζες έχουν εξαιρέσει τις καταθέσεις του Δημοσίου, μαζί και των συνταξιοδοτικών ταμείων, από οποιαδήποτε πρόβλεψή τους σε σχέση με το ύψος των καταθέσεών τους και τις δυνατότητες ανάπτυξης της πιστωτικής πολιτικής.
Μπορεί με αυτόν τον τρόπο να διασφαλιζόταν προσωρινά η έγκαιρη καταβολή των συντάξεων και άλλων δημόσιων δαπανών, αλλά οι τράπεζες έχασαν ένα σημαντικό ποσό το οποίο θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να λύσουν λίγο τη “θηλιά” της πιστωτικής ασφυξίας και για τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, σημειώνουν στο “Κ” παράγοντες της αγοράς. Έτσι, η κρίση του συνταξιοδοτικού δεν πλήττει το τραπεζικό σύστημα μόνο έμμεσα, δηλαδή από τη σκοπιά της διαρκούς αβεβαιότητας την οποία “παράγει” σε σχέση με την πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής και της εκταμίευσης των δόσεων του διεθνούς δανείου, αλλά και άμεσα, μιας και στερεί τις τράπεζες από ρευστά κεφάλαια χρήσιμα για την αγορά.
