Γεωπολιτικές σκοπιμότητες και παρασκήνιο… παγκοσμίου επιπέδου
Νέο το σύστημα, παλιές οι μεθοδεύσεις
Προσπάθεια ομάδας 50 και πλέον κρατών-μελών να είναι γυναίκα στην ηγεσία του ΟΗΕ δεν είχε επιτυχία. Μεταξύ των υποψηφίων είναι ο πορτογάλος πρώην πρωθυπουργός Αντόνιο Γκουτιέρες – έχει πρωτεύσει και στις πέντε ως σήμερα ψηφοφορίες αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το βέτο κάποιου μόνιμου μέλους του ΣΑ -, ο σέρβος πρώην υπουργός Εξωτερικών Βουκ Γέρεμιτς, ο σλοβάκος υπουργός Εξωτερικών Μιροσλάβ Γιάτσεκ κ.ά.
Από τις γυναίκες ξεχώρισαν η υπουργός Εξωτερικών της Αργεντινής Σουζάνα Μπαλκόρα, η επικεφαλής της UNESCO Βουλγάρα Ιρίνα Μπούκοβα και η πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Ελεν Κλαρκ. Την τελευταία στιγμή, την περασμένη Τετάρτη, προστέθηκε στους αρχικά οκτώ υποψηφίους η βουλγάρα επίτροπος στην Κομισιόν για τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) και πρώην στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
Η εκλογή του Γενικού Γραμματέα γίνεται με σύστημα που εφαρμόζεται για πρώτη φορά. Υπό την πίεση κυρίως κρατών-μελών της Ασίας και της Αφρικής και μέσα στο κλίμα απαξίωσης του ΟΗΕ που επικρατεί στη διεθνή κοινή γνώμη τροποποιήθηκε (επιφανειακά) η μεθόδευση που ίσχυε ως σήμερα, δηλαδή η επιλογή του Γενικού Γραμματέα να γίνεται από το 15μελές Συμβούλιο Ασφαλείας.
Τώρα θεωρητικά υπάρχει διαφάνεια, παίρνουν μέρος όλα τα κράτη-μέλη, τα οποια «ανακρίνουν» τους επίδοξους υποψηφίους. Ωστόσο, το «πάνω χέρι» εξακολουθεί να έχει το ΣΑ, στο οποίο εμφανίζονται εκείνοι που πέρασαν επιτυχώς την «ανάκριση». Πρόκειται για «κοροϊδία», παραδέχθηκε αξιωματούχος του ΟΗΕ.
Πρόσκληση για πρόγευμα διακριτικής ανάκρισης
Παρουσίασαν τα προσόντα τους, την εμπειρία τους στον χειρισμό διάφορων διεθνών προβλημάτων και ιδιαίτερα στον χειρισμό κρίσεων. Ρωτήθηκαν με ποια κριτήρια θα κάνουν τις τοποθετήσεις σε αποστολές του ΟΗΕ, σε επιτροπές κ.τ.λ., πόση βαρύτητα δίνουν στη γεωγραφική ισορροπία στους διορισμούς, πώς θα αντιδράσουν στο χάσμα μεταξύ ανθρωπιστικής βοήθειας και πηγών βοήθειας.
Η ομάδα της ΕΕ, η οποία τους παρέθεσε και πρόγευμα, συγκέντρωσε τις ερωτήσεις της στον διεθνή πολιτικό χώρο και στα ζητήματα ασφαλείας, στο Μεταναστευτικό, στον ρόλο και στα προβλήματα των κυανοκράνων αλλά και σε πιο ειδικά θέματα όπως της Συρίας, της Λιβύης, το Παλαιστινιακό, τα οικονομικά του (καταχρεωμένου) ΟΗΕ, την καθυστέρηση της εισφοράς από κράτη-μέλη κ.ά.
Προτιμήσεις
Η κεκτημένη ταχύτητα του Ψυχρού Πολέμου
Οι «15» του Συμβουλίου Ασφαλείας ψηφίζουν χωριστά για τον κάθε υποψήφιο «καλός», «όχι καλός», «λευκό», αλλά όχι με το ίδιο χρώμα «ψήφου». Το χρώμα των πέντε μονίμων μελών θα διαφέρει από το χρώμα των άλλων, μη μονίμων, μελών. Ετσι θα προσδιοριστεί αν κάποιο μόνιμο μέλος και ποιο θα θέσει βέτο και σε ποιον/ποια. Τα μόνιμα μέλη δεν έχουν κρύψει τις προτιμήσεις τους. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την Αργεντινή Μπαλκόρα και σε περίπτωση αδιεξόδου τον Πορτογάλο Γκουτιέρες ή τη Νεοζηλανδή Κλαρκ. Η Ρωσία κυμαίνεται μεταξύ του Σέρβου Γέρεμετς και της Βουλγάρας Γκεοργκίεβα, η οποία, όπως λέγουν γερμανικές πηγές στη Νέα Υόρκη, έχει τη «συμπάθεια και την υποστήριξη» της καγκελαρίου της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Ανγκελα Μερκελ. Θα γεφυρωθεί το χάσμα τη στιγμή που οι σχέσεις Ουάσιγκτον – Μόσχας έχουν φθάσει στο ναδίρ; «Τα έβρισκαν στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Θα τα βρουν και τώρα» αισιοδοξεί ο αμερικανός πρέσβης ε.τ. Ζαλμάν Χαλιζάντ.
Την ερχόμενη Τετάρτη 5 Οκτωβρίου τα 15 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ) ψηφίζουν για να εκλέξουν τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ ο οποίος θα διαδεχθεί τον ΝοτιοκορεάτηΜπαν Κι Μουν που αποχωρεί στο τέλος Δεκεμβρίου. Θα είναι η έκτη φορά που το ΣΑ επιχειρεί – από τον Ιούλιο του 2015 – να εκλέξει το πρόσωπο το οποίο θα αναλάβει την ηγεσία του 183μελούς οργανισμού για την ερχόμενη πενταετία και τα προγνωστικά προβλέπουν ότι και πάλι δεν θα υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. Δεν θα είναι κάτι πρωτοφανές στην ιστορία των 71 χρόνων του ΟΗΕ. Ο Κόφι Αναν εδέησε να εκλεγεί το 1997 μόλις δύο εβδομάδες πριν από τη λήξη της θητείας του προκατόχου του.
Νέο το σύστημα, παλιές οι μεθοδεύσεις
Εννέα διπλωμάτες και πολιτικοί, στην πλειονότητα γυναίκες και από την Ανατολική Ευρώπη, διεκδικούν την ηγεσία του ΟΗΕ. Πατροπαράδοτα ο ΓΓ εκλέγεται από χώρα κάθε φορά διαφορετικής ηπείρου και εφέτος θεωρητικά είναι η σειρά της Ανατολικής Ευρώπης, κάτι το οποίο αμφισβητούν οι ΗΠΑ και η Βρετανία, επισημαίνοντας ότι η Ανατολική Ευρώπη είναι Ευρώπη, η οποία έχει αναδείξει Γενικό Γραμματέα.
Προσπάθεια ομάδας 50 και πλέον κρατών-μελών να είναι γυναίκα στην ηγεσία του ΟΗΕ δεν είχε επιτυχία. Μεταξύ των υποψηφίων είναι ο πορτογάλος πρώην πρωθυπουργός Αντόνιο Γκουτιέρες – έχει πρωτεύσει και στις πέντε ως σήμερα ψηφοφορίες αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το βέτο κάποιου μόνιμου μέλους του ΣΑ -, ο σέρβος πρώην υπουργός Εξωτερικών Βουκ Γέρεμιτς, ο σλοβάκος υπουργός Εξωτερικών Μιροσλάβ Γιάτσεκ κ.ά.
Από τις γυναίκες ξεχώρισαν η υπουργός Εξωτερικών της Αργεντινής Σουζάνα Μπαλκόρα, η επικεφαλής της UNESCO Βουλγάρα Ιρίνα Μπούκοβα και η πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Ελεν Κλαρκ. Την τελευταία στιγμή, την περασμένη Τετάρτη, προστέθηκε στους αρχικά οκτώ υποψηφίους η βουλγάρα επίτροπος στην Κομισιόν για τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) και πρώην στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
Η εκλογή του Γενικού Γραμματέα γίνεται με σύστημα που εφαρμόζεται για πρώτη φορά. Υπό την πίεση κυρίως κρατών-μελών της Ασίας και της Αφρικής και μέσα στο κλίμα απαξίωσης του ΟΗΕ που επικρατεί στη διεθνή κοινή γνώμη τροποποιήθηκε (επιφανειακά) η μεθόδευση που ίσχυε ως σήμερα, δηλαδή η επιλογή του Γενικού Γραμματέα να γίνεται από το 15μελές Συμβούλιο Ασφαλείας.
Τώρα θεωρητικά υπάρχει διαφάνεια, παίρνουν μέρος όλα τα κράτη-μέλη, τα οποια «ανακρίνουν» τους επίδοξους υποψηφίους. Ωστόσο, το «πάνω χέρι» εξακολουθεί να έχει το ΣΑ, στο οποίο εμφανίζονται εκείνοι που πέρασαν επιτυχώς την «ανάκριση». Πρόκειται για «κοροϊδία», παραδέχθηκε αξιωματούχος του ΟΗΕ.
Πρόσκληση για πρόγευμα διακριτικής ανάκρισης
Η «ανάκριση» από ομάδες κρατών-μελών του ΟΗΕ των επίδοξων υποψηφίων, οι οποίοι έχουν λόμπι ισχυρής προβολής και σε πολλά επίπεδα (διπλωματικό, πολιτικό), είχε ενδιαφέρον.
Παρουσίασαν τα προσόντα τους, την εμπειρία τους στον χειρισμό διάφορων διεθνών προβλημάτων και ιδιαίτερα στον χειρισμό κρίσεων. Ρωτήθηκαν με ποια κριτήρια θα κάνουν τις τοποθετήσεις σε αποστολές του ΟΗΕ, σε επιτροπές κ.τ.λ., πόση βαρύτητα δίνουν στη γεωγραφική ισορροπία στους διορισμούς, πώς θα αντιδράσουν στο χάσμα μεταξύ ανθρωπιστικής βοήθειας και πηγών βοήθειας.
Η ομάδα της ΕΕ, η οποία τους παρέθεσε και πρόγευμα, συγκέντρωσε τις ερωτήσεις της στον διεθνή πολιτικό χώρο και στα ζητήματα ασφαλείας, στο Μεταναστευτικό, στον ρόλο και στα προβλήματα των κυανοκράνων αλλά και σε πιο ειδικά θέματα όπως της Συρίας, της Λιβύης, το Παλαιστινιακό, τα οικονομικά του (καταχρεωμένου) ΟΗΕ, την καθυστέρηση της εισφοράς από κράτη-μέλη κ.ά.
Προτιμήσεις
Η κεκτημένη ταχύτητα του Ψυχρού Πολέμου
Οι «15» του Συμβουλίου Ασφαλείας ψηφίζουν χωριστά για τον κάθε υποψήφιο «καλός», «όχι καλός», «λευκό», αλλά όχι με το ίδιο χρώμα «ψήφου». Το χρώμα των πέντε μονίμων μελών θα διαφέρει από το χρώμα των άλλων, μη μονίμων, μελών. Ετσι θα προσδιοριστεί αν κάποιο μόνιμο μέλος και ποιο θα θέσει βέτο και σε ποιον/ποια. Τα μόνιμα μέλη δεν έχουν κρύψει τις προτιμήσεις τους. Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την Αργεντινή Μπαλκόρα και σε περίπτωση αδιεξόδου τον Πορτογάλο Γκουτιέρες ή τη Νεοζηλανδή Κλαρκ. Η Ρωσία κυμαίνεται μεταξύ του Σέρβου Γέρεμετς και της Βουλγάρας Γκεοργκίεβα, η οποία, όπως λέγουν γερμανικές πηγές στη Νέα Υόρκη, έχει τη «συμπάθεια και την υποστήριξη» της καγκελαρίου της Ομοσπονδιακής Γερμανίας Ανγκελα Μερκελ. Θα γεφυρωθεί το χάσμα τη στιγμή που οι σχέσεις Ουάσιγκτον – Μόσχας έχουν φθάσει στο ναδίρ; «Τα έβρισκαν στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Θα τα βρουν και τώρα» αισιοδοξεί ο αμερικανός πρέσβης ε.τ. Ζαλμάν Χαλιζάντ.
ΗΠΑ, ΡΩΣΙΑ ΚΑΙ ΚΙΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΝ
Ο βρετανός πρέσβης στον ΟΗΕ Μάθιου Ράικροφτ αναγνώρισε κάποια «διαύγεια» στο νέο σύστημα αλλά «σε ό,τι αφορά το αποτέλεσμα, που είναι το κυριότερο, η απόφαση εξακολουθεί να βρίσκεται στα χέρια του Συμβουλίου Ασφαλείας». Πιο κοντά στην πραγματικότητα ευρωπαίος διπλωμάτης συνόψισε στο «Βήμα»: «Στο τέλος της ημέρας ο Γενικός Γραμματέας θα εκλεγεί από την Αμερική, τη Ρωσία, ίσως και την Κίνα».
ΒΗΜΑ
