Παγίδα των δανειστών με τα ληξιπρόθεσμα χρέη

Σε θηλιά εξελίσσεται για την κυβέρνηση το νέο δάνειο των 5,7 δισ. ευρώ που ζήτησε για να πληρώσει τα παλιά ληξιπρόθεσμα χρέη του Δημοσίου σε ιδιώτες. Αν και έκαναν τα στραβά μάτια και έδωσαν τα 1,7 δισ. ευρώ την περασμένη Δευτέρα, οι

Σε επόμενη φάση, όπως διαβλέπουν ήδη κάποιοι στο οικονομικό επιτελείο, θα ζητήσουν να συνδιαμορφώνουν τη λίστα των δικαιούχων που θα πληρώνονται κάθε φορά, ενώ δημιουργούν και τις προϋποθέσεις για να καταγραφούν μελλοντικά ως ληξιπρόθεσμα χρέη και άλλες υποχρεώσεις, που θα φουσκώνουν το έλλειμμα ή θα ψαλιδίζουν το πρωτογενές πλεόνασμα. Μια τέτοια εξέλιξη θα φέρει πιο κοντά την επιβολή του κόφτη στις δαπάνες λόγω μη επίτευξης του στόχου του πλεονάσματος.
 
Διπλάσια τα ληξιπρόθεσμα

Τον Μάιο η κυβέρνηση ζήτησε πρόσθετο δάνειο 5,7 δισ. ευρώ για να πληρώσει ληξιπρόθεσμα χρέη που άφησε απλήρωτα σε ιδιώτες τη διετία 2015-2016. Επισήμως τότε τα ληξιπρόθεσμα χρέη έφταναν στα 5,807 δισ. ευρώ, όπως τα μετράνε οι υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

Ωστόσο οι δανειστές απαίτησαν από το δάνειο αυτό να πληρωθούν επιπλέον 3,1 δισ. για εκκρεμείς επιστροφές φόρων, αλλά και 1,4 δισ. που χρωστά το κράτος σε 140.000 συνταξιούχους που έχουν καταθέσει αιτήσεις και δεν έχουν πάρει τα λεφτά τους. Τα χρέη αυτά δεν υπολογίζονται τυπικά στα ληξιπρόθεσμα, παρότι είναι απλήρωτα πάνω από 90 ημέρες. Οι δανειστές επέμειναν στο ότι πρέπει να καταγραφούν και η κυβέρνηση να φροντίζει εκ των προτέρων για την πληρωμή τους προκειμένου να μη σκάσουν ξαφνικά. Αυτό υποψιάζει όμως για το ότι, προοπτικά, ίσως ζητήσουν να συνυπολογίζονται στους στόχους του τρίτου μνημονίου για το πλεόνασμα όπως οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις.
 Από τους λογαριασμούς τους αφαίρεσαν μόνο τις οφειλές των νοσοκομείων, όπου ισχύουν άλλου είδους συμψηφισμοί (claw back). Ετσι η κυβέρνηση κλήθηκε να πληρώσει σε δόσεις συνολικά χρέη που τον Ιούνιο έφταναν στα 9,550 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν διπλά απ’ ό,τι επισήμως υπολόγιζε.

«Λοταρία» η είσπραξη οφειλών

Με τα χίλια ζόρια και μετά από αναβολές, οι θεσμοί ενέκριναν στις 21 Οκτωβρίου ότι έφτασαν τελικά στους δικαιούχους τα πρώτα 1,8 δισ. ευρώ, ώστε στις 24 του μήνα να εγκριθεί και η επόμενη δόση των 1,7 δισ. ευρώ.  Τι διαπίστωσαν όμως τότε; Οπως προκύπτει από την έκθεση που κατέθεσαν:

■ Ενώ σε 100 ημέρες (από τις 21 Ιουνίου, οπότε ήρθε η προκαταβολή, έως τις 30 Σεπτεμβρίου) δόθηκαν 1,767 δισ. σε δικαιούχους, τα ληξιπρόθεσμα (όπως υπολογίζονται με τη συμφωνία αυτή) μειώθηκαν κατά 1,425 δισ. ευρώ.

■ Από τα 1,4 δισ. για συντάξεις δόθηκαν μόνο 27 εκατ. ευρώ.

■ Οι εκκαθαρισμένες έως τον Ιούνιο επιστροφές φόρων αυξήθηκαν αντί να μειωθούν.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην αρκούνται πλέον σε στοιχεία για το αν πήγαν και πού τα λεφτά που δόθηκαν, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, να ζητούν για τις καταβολές των δόσεων από τώρα και στο εξής (δηλαδή με τα 1,7 δισ. που πήραμε τον Οκτώβριο, τα 1,4 δισ. που θα έρθουν τον Νοέμβριο και τα υπόλοιπα 1,8 δισ. έως τις αρχές του 2017) να δηλώνει η κυβέρνηση σε ποιους θα τα δώσει. 

Αυτό σημαίνει ενδεχομένως ότι θα χρειαστεί και νέα εγκύκλιος από το Γενικό Λογιστήριο προς τους κρατικούς φορείς, η οποία θα τους υποχρεώνει να καταθέτουν αναλυτικό προϋπολογισμό για το ποιες πληρωμές θα κάνουν κάθε μήνα προτού πάρουν τα λεφτά που θα μοιράσουν σε δικαιούχους. Είναι προφανές ότι οι δανειστές δεν θέλουν πλέον να δίνουν λεφτά στα τυφλά, αλλά ενδεχομένως να ζητήσουν να έχουν λόγο και στη στόχευση των πληρωμών που θα γίνονται κάθε μήνα.
 
«Ξέχασαν» συνταξιούχους και νοικοκυριά

Οπως αποκαλύπτει η έκθεση των θεσμών με την οποία εγκρίθηκε η επόμενη δόση των 1,7 δισ. ευρώ προς τη χώρα μας:

1. Τέλος Ιουνίου 2016, όταν μπήκαν τα πρώτα 1,8 δισ. στον ειδικό λογαριασμό για πληρωμή ληξιπρόθεσμων χρεών από τον ESM, το Δημόσιο χρωστούσε σε συνταξιούχους 1,439 δισ. ευρώ. Σε δύο μήνες, μέχρι τέλος Αυγούστου, πλήρωσε σε διάφορους δικαιούχους (προμηθευτές, πολυεθνικές κ.λπ.) 1,443 δισ. ευρώ, αλλά ούτε 1 ευρώ σε συνταξιούχους που τους χρωστούσε συντάξεις και εφάπαξ. Το χρέος παρέμεινε, χωρίς να απασχολεί την κυβέρνηση πώς ζουν χωρίς μισθό και σύνταξη οι απόμαχοι της εργασίας. Τον Σεπτέμβριο μόνο «θυμήθηκε» να πληρώσει 27 εκατ. σε λίγους «τυχερούς» που περίμεναν στην ουρά, δίνοντας ίσως ελπίδες και σε άλλους πως κάποια στιγμή θα έρθει και η δική τους σειρά.

2. Η έκθεση επισημαίνει ότι «παρά τη ρευστότητα που παρέχεται μέσω του προγράμματος, οι διαρθρωτικές αδυναμίες που προκαλούν συσσώρευση καθυστερούμενων οφειλών παραμένουν». Πιέζει και πάλι να αλλάξει το σύστημα πληρωμών των κρατικών δαπανών, λέγοντας ότι «θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με την προώθηση των μεταρρυθμίσεων του συστήματος δημόσιας πιστωτικής διαχείρισης».

Η στάση πληρωμών του Δημοσίου αποτυπώνεται και στα στοιχεία εκτέλεσης του φετινού κρατικού προϋπολογισμού. Από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο, όταν το Δημόσιο είχε… ξεχάσει να πληρώσει τους ιδιώτες προμηθευτές κ.λπ., οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού παρουσιάζονται μειωμένες κατά 2,738 δισ. ευρώ έναντι του στόχου πενταμήνου (μόλις 20 δισ. στο πεντάμηνο αντί 22,7 δισ. ευρώ).

■ Μετά τη συμφωνία του Eurogroup τον Μάιο, «θυμήθηκε» ότι πρέπει να πληρώσει κάποια από τα λεφτά που χρωστάει στους ιδιώτες. Παίρνοντας την πρώτη δόση του δανείου (1,8 δισ). έπρεπε να ξεκινήσει να πληρώνει. Το κάνει όμως με το σταγονόμετρο. Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουνίου 2016 παρουσιάζονται μειωμένες κατά 3,350 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου εξαμήνου, δηλαδή η ψαλίδα στις πληρωμές (δαπάνες 23,996 δισ. ευρώ έναντι στόχου 27,346 δισ. ευρώ) άνοιξε κι άλλο αντί να κλείσει, κατά 650 εκατ. επιπλέον από τον Μάιο που ήταν 2,7 δισ. ευρώ!

■ Τον Ιούλιο, και με όλες τις προσπάθειες και τις πιέσεις για να ρίξει τη δόση των 1,8 δισ. στην αγορά που περίμενε τα λεφτά της, οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Ιουλίου 2016 ανήλθαν στα 28.829 δισ. ευρώ, μειωμένες δηλαδή κατά 3,297 δισ. ευρώ έναντι του στόχου επταμήνου (32,126 εκατ. ευρώ). Παρά τα 1,8 δισ. ευρώ που ήρθαν, η υστέρηση δαπανών τον Ιούλιο περιορίστηκε μόλις κατά 53 εκατ. ευρώ.

■ Τον Αύγουστο, όπου έγινε η πιο μεγάλη προσπάθεια να πέσει χρήμα στην αγορά, οι δαπάνες του οκταμήνου ανήλθαν σε 32,985 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 3,429 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (36.414 εκατ. ευρώ). Σε σχέση με τον Ιούλιο δηλαδή η υστέρηση δαπανών αυξήθηκε ακόμη περισσότερο, κατά 688 εκατ. ευρώ.

■ Τον Σεπτέμβριο η υστέρηση δαπανών μειώθηκε οριακά μόλις στα 3,112 δισ. ευρώ. Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2016 ανήλθαν σε 37,22 εκατ. ευρώ έναντι στόχου εννεαμήνου 40,332 δισ. ευρώ.

Η στάση πληρωμών δηλαδή συνεχίζεται, αφού μπορεί να πληρώθηκαν παλιά χρέη 1,8 δισ. ευρώ, αλλά το κράτος δυσκολεύεται να πληρώσει τις τρέχουσες υποχρεώσεις.

Ετσι οι δαπάνες που είχαν καταπιεστεί υπέρμετρα εδώ και 1,5 χρόνο έχουν πατήσει πάλι φρένο. Ωστόσο η καθυστέρηση πληρωμών δεν εμφανίζεται στα ληξιπρόθεσμα πριν περάσουν 90 ημέρες. Δηλαδή τα απλήρωτα του Ιουλίου θα εμφανιστούν ως ληξιπρόθεσμα τον Οκτώβριο, αυτά του Αυγούστου τον Νοέμβριο και αντίστοιχα του Σεπτεμβρίου τον Δεκέμβριο. Και αυτό  παρά το γεγονός ότι:

α) Οι εισπράξεις φόρων πάνε καλά καθώς πολίτες και νοικοκυριά πλήρωσαν με το παραπάνω τους φόρους τους τον Σεπτέμβριο (6 δισ. για ΕΝΦΙΑ, φόρο εισοδήματος, ΦΠΑ κ.λπ.). Οι εισπράξεις φόρων τον Σεπτέμβριο ξεπέρασαν κατά 1,25 δισ. ευρώ τον στόχο του μήνα.

β) Η κυβέρνηση πήρε μεγάλα δάνεια με σκοπό να αποπληρώσει τα ληξιπρόθεσμα σε ιδιώτες.

γ) Είναι συνεχής η πίεση των θεσμών προς την κυβέρνηση να πληρώνει τα παλιά χρέη χωρίς να αφήνει απλήρωτα νέα.

3. «Πρόοδος», όπως αναφέρεται στην έκθεση του ESM που ενέκρινε την επόμενη δόση των 1,7 δισ. ευρώ, δεν προκύπτει ούτε στις επιστροφές φόρου που χρωστάει το Δημόσιο σε ιδιώτες. Σε 100 ημέρες το Δημόσιο πλήρωσε μόνο 108 εκατ. ευρώ.

Παρότι από τα 1,8 δισ. ευρώ πληρώθηκαν 77 εκατ. ευρώ για εκκαθαρισμένες -αλλά απλήρωτες- επιστροφές φόρου, οι οφειλές αυτές του κράτους αυξήθηκαν αντί να μειωθούν, κατά 133 εκατ. ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου! Από 1,306 δισ. τον Ιούνιο έφτασαν στα 1,439 δισ. τον Σεπτέμβριο.

Ακόμα λιγότερα έδωσε το Δημόσιο σε «φρέσκες» -μη εκκαθαρισμένες- επιστροφές φόρων. Χρωστούσε άλλα 1,766 δισ. ευρώ τον Ιούνιο, έδωσε 31 εκατ. και τον Σεπτέμβριο οι οφειλές μειώθηκαν σε 1,58 δισ. ευρώ. Πώς γίνεται να έδωσε 31 εκατ. και να μειώθηκαν κατά  186 εκατ. ευρώ οι οφειλές; Τα υπόλοιπα έγιναν με συμψηφισμό χρεών που είχε το κράτος με χρέη από φόρους και χαράτσια που εκδόθηκαν μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου (ΕΝΦΙΑ, δύο δόσεις φόρου εισοδήματος κ.λπ.).

newmoney