Ομηρος των εξελίξεων στην Ευρώπη η Ελλάδα

Ομηρος των εξελίξεων στην Ευρώπη καθίσταται πλέον η Ελλάδα, καθώς το ιταλικό δημοψήφισμα της ερχόμενης Κυριακής, οι εκλογικές αναμετρήσεις σε Γαλλία και Γερμανία το 2017 και η πολιτική που θα ακολουθήσει ο Ντόναλντ Τραμπ βάζουν πάγο στις επιδιώξεις της κυβέρνησης για λύση στα ζητήματα του χρέους και της λιτότητας. Ως εκ τούτου η επόμενη χρονιά, αν και η οικονομία προβλέπεται να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, δεν αναμένεται να είναι η απαρχή ενός ανοδικού κύκλου. Αλλά μια ουδέτερη χρονιά, κατά την οποία, ενώ θα υπάρχουν θετικές ειδήσεις, η χώρα δεν θα ξεκολλήσει από το τέλμα.

Τι βλέπουν οι ειδικοί

Αυτό είναι η κυρίαρχη άποψη οικονομολόγων, επενδυτών, επιχειρηματιών και τραπεζιτών, όπως προκύπτει από δύο γεγονότα που έγιναν στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα. Το ένα αφορά εκδήλωση του οργανισμού Ερευνας και Ανάλυσης «διαΝΕΟσις» με αφορμή τη παρουσίαση του βιβλίου «Χάρτης εξόδου από την κρίση: Ενα νέο αναπτυξιακό μοντέλο για την Ελλάδα» που έγραψαν οι οικονομολόγοι Πάνος Τσακλόγλου, Γιώργος Οικονομίδης, Γιώργος Παγουλάτος, Χρήστος Τριαντόπουλος και Αποστόλης Φιλιππόπουλος, στην οποία έγινε συζήτηση με θέμα «Ανάπτυξη ναι, αλλά πώς;».

Το δεύτερο σχετίζεται με κλειστή συνάντηση εκπροσώπων διεθνών επενδυτικών κεφαλαίων με έλληνες τραπεζίτες (Γιάννης Στουρνάρας, Λεωνίδας Φραγκιαδάκης, Φωκίων Καραβίας, Αρτέμης Θεοδωρίδης), κρατικούς παράγοντες (Δημήτρης Παπαδημητρίου, Στέλιος Παπαδόπουλος) και πολιτικούς (Χρήστος Σταϊκούρας), που διοργάνωσε η τράπεζα BNP Paribas για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας.

Το βασικό σενάριο είναι ότι η αξιολόγηση θα κλείσει ως τα τέλη Ιανουαρίου, θα ακολουθήσουν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος που θα επιτρέψουν τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα και την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE της ΕΚΤ περί τα τέλη του πρώτου τριμήνου, που αποτελεί προϋπόθεση για την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές το δεύτερο εξάμηνο του 2017.

Αν ευοδωθεί το παραπάνω σενάριο, θα είναι θετική εξέλιξη για τη χώρα. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν τραπεζικοί κύκλοι, δεν θα λυθούν τα ζητήματα του χρέους και της λιτότητας που επιδιώκει η κυβέρνηση. «Η λύση για την Ελλάδα θα είναι μέρος της νέας αρχιτεκτονικής για την Ευρώπη που θα προκύψει από το αποτέλεσμα των εκλογικών αναμετρήσεων σε Ιταλία (σ.σ.: δημοψήφισμα), Γαλλία, Ολλανδία, Αυστρία, Γερμανία και τις πολιτικές που θα ακολουθήσει ο Ντόναλντ Τραμπ» αναφέρουν.

Οπως εξηγούν, «μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο και να διαμορφωθεί η νέα εικόνα, δεν υπάρχει κανείς με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να συνομιλήσει, να συμφωνήσει και να δεσμευθεί». Και τούτο διότι ενδεχόμενη επικράτηση του «Οχι» στο ιταλικό δημοψήφισμα της προσεχούς Κυριακής θα δημιουργήσει πολιτική αστάθεια, ακόμη και αποχώρηση του πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι, με επιπτώσεις στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ακολουθούν τον Μάρτιο εκλογές στη Γαλλία, οι οποίες θα αναδείξουν νέο ή νέα πρόεδρο, που θα σημάνει αλλαγή στρατηγικής για τη χώρα.

Οι εξελίξεις θα καθυστερήσουν περαιτέρω εξαιτίας των εκλογών στη Γερμανία τον Σεπτέμβριο. Ενδεικτικό του πόσο ευαίσθητοι είναι οι Γερμανοί κατά την προεκλογική περίοδο είναι η ματαίωση από τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε του Washington Group που επρόκειτο να γίνει την περασμένη Παρασκευή στο Βερολίνο με αντικείμενο τη συμμετοχή του ΔNT στο ελληνικό πρόγραμμα, όταν η είδηση διέρρευσε στον Τύπο.

Αλλά και το ΔΝΤ είναι εγκλωβισμένο εξαιτίας των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ηΚριστίν Λαγκάρντ με τη Δικαιοσύνη. Κατηγορείται πως όταν ήταν υπουργός του Νικολά Σαρκοζί επέτρεψε να γίνει διαιτησία ανάμεσα στον επιχειρηματία Μπερνάρ Ταπί και στην τότε δημόσια τράπεζα Credit Lyonnais, με αποτέλεσμα το Δημόσιο να καταβάλει αποζημίωση στον επιχειρηματία 404 εκατ. ευρώ. Η υπόθεση θα εξεταστεί το 2017 από ειδικό δικαστήριο.

Αν στον χάρτη των πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη προστεθούν και γεωπολιτικά ζητήματα που σχετίζονται με την πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ στην ευρύτερη περιοχή και το Προσφυγικό, η λήψη άμεσων και οριστικών αποφάσεων για την Ελλάδα γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη υπόθεση.

Διαχείριση προσδοκιών

Σε αυτό το σκηνικό, όπως επισημαίνουν τραπεζικοί κύκλοι, «για την κυβέρνηση πολιτικά το παιχνίδι είναι expectation management (διαχείριση προσδοκιών): δηλαδή τι προσδοκίες θα καλλιεργήσει στην κοινή γνώμη και τι τελικά θα πετύχει. Διότι άλλο πράγμα είναι να παλεύει για μηδενικά πλεονάσματα και να συμφωνεί σε 2,5% και άλλο να ζητάει 2% και να καταλήξει σε 2,5%» σημειώνουν. Πόσω μάλλον για το χρέος, όταν αυτό που θα συμφωνήσουν με τους πιστωτές ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να το πουλήσει στο εγχώριο ακροατήριο ως σημαντική ελάφρυνση και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο δικό του ως μηδενική επιβάρυνση…

ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΟ ΔΝΤΟσον αφορά τη συμμετοχή του ΔΝΤ, πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν εκτιμούν ότι «το θέμα δεν είναι αν θα μπει ή όχι στο πρόγραμμα, αλλά με ποιον τρόπο θα συμμετέχει: αν θα είναι τεχνικός σύμβουλος με αυξημένες αρμοδιότητες, όπως είναι η κρατούσα άποψη στο εσωτερικό του Ταμείου, ή αν θα παρέχει credit line (δυνατότητα πίστωσης) στην Ελλάδα, όπως θέλει το Βερολίνο». Πάντως, τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος που έχει εκπονήσει ο ESM και τα οποία αφορούν τη μετατροπή επιτοκίων σε σταθερά, την επιμήκυνση της μέσης διάρκειας από 28,5 σε 32 έτη και την εξομάλυνση των λήξεων την περίοδο 2018-2024 διευκολύνουν το ΔΝΤ στο να θεωρήσει βιώσιμο το χρέος.