μέχρι και σήμερα δεν έχουν κοινοποιηθεί οι ερμηνευτικές εγκύκλιοι που αφορούν στα άρθρα 38, 39, 40 και 41 του νόμου αυτού (φυσικά και για τα άλλα σημαντικά άρθρα του νόμου), με αποτέλεσμα να επικρατεί ένα απέραντο κομφούζιο γύρω από τα μείζονα ζητήματα που ανακύπτουν. Στον επιχειρηματικό κόσμο επικρατεί αναβρασμός και ανασφάλεια, ενώ οι επαγγελματίες, αλλά κι εμείς οι λογιστές βαδίζουμε στα τυφλά, αφού δεν γνωρίζουμε τι μέλλει γενέσθαι για τα βασικά θέματα που σχετίζονται με τα άρθρα αυτά του νόμου «Κατρούγκαλου».
I. Μέλη Δ.Σ. με μη συμμετοχή ή συμμετοχή στο κεφάλαιο μικρότερη του 3%
«[…] δ. Τα πρόσωπα που διορίζονται ως μέλη Διοικητικού Συμβουλίου Α. Ε. και λαμβάνουν αμοιβή, των ανωτέρω ποσοστών υπολογιζομένων επί της αμοιβής κατ’ αποκοπή […]».
► Τα μέλη του Δ.Σ. που δεν εισπράττουν αμοιβές, αλλά αποζημιώσεις για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις θα εντάσσονται στην ίδια διάταξη;
► Τα μέλη του Δ.Σ. που λαμβάνουν αμοιβές από μερίσματα θα τύχουν της ίδιας αντιμετώπισης;
► Γνωρίζει το υπ. Εργασίας πόσα διαφορετικά είδη αμοιβών/αποζημιώσεων Δ.Σ. υπάρχουν και πως αυτά ορίζονται στον ν.2190/1920;
► Οι ανωτέρω αμοιβές θα εμφανίζονται στην Α.Π.Δ. και αν ναι, πότε θα είναι έτοιμο το μηχανογραφικό σύστημα του Ι.Κ.Α.;
Υπόχρεος για την καταβολή της εργοδοτικής εισφοράς είναι οποιοδήποτε πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, για λογαριασμό του οποίου οι ασφαλισμένοι του παρόντος άρθρου παρέχουν τις υπηρεσίες τους περιοδικά έναντι παροχής. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται και στις κατηγορίες αυτές οι πάσης φύσεως διατάξεις περί εισφορών του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ […]».
► Σε αυτές τις περιπτώσεις το υπ. Εργασίας θα πρέπει να εξηγήσει εάν η φράση «άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος» περιλαμβάνει και όλους τους περιστασιακά απασχολούμενους που όπως είναι γνωστό αμείβονται βάσει τίτλων κτήσεως που εκδίδονται από τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες. Αν η απάντηση είναι καταφατική από το υπ. Εργασίας, τότε πώς θα συμβάλλουν αυτές οι εισφορές στη συνταξιοδότηση των περιστασιακά απασχολούμενων;
V. Εισόδημα βάσει του οποίου θα υπολογιστούν οι εισφορές για αυτοαπασχολούμενους, κ.λπ. (σύμφωνα με τις περιπτώσεις της παραγράφου 7 του άρθρου 39)
Σύμφωνα με την παράγραφο αυτή ασφαλίζονται οι ακόλουθοι:
«[…] Υποχρέωση εισφοράς κατά τα οριζόμενα στο παρόν άρθρο σχετικά με τις εισφορές αυτοπασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών έχουν, πέραν των προσώπων της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού και οι εξής:
α. Τα μέλη ή μέτοχοι Οργανισμών, Κοινοπραξιών ή κάθε μορφής Εταιρειών, πλην των Ανωνύμων και των Ιδιωτικών Κεφαλαιουχικών, των οποίων ο σκοπός συνιστά δραστηριότητα, για την οποία τα ασκούντα αυτή πρόσωπα υπάγονταν στην ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. (επαγγελματική, βιοτεχνική ή εμπορική δραστηριότητα)
β. Τα μέλη του Δ.Σ. των Α. Ε. με αντικείμενο επιχειρήσεως επαγγελματική, βιοτεχνική ή εμπορική δραστηριότητα σε όλη την Επικράτεια, εφόσον αυτά είναι μέτοχοι κατά ποσοστό 3% τουλάχιστον
γ. Οι μέτοχοι των Ανωνύμων Εταιρειών, των οποίων ο σκοπός είναι η μεταφορά προσώπων ή πραγμάτων επί κομίστρω με αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης, εφόσον είναι κάτοχοι ονομαστικών μετοχών
δ. Οι διαχειριστές Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας που ορίστηκαν με το καταστατικό ή με απόφαση των εταίρων
ε. Ο μοναδικός εταίρος Μονοπρόσωπης Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας […]».
Για όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις — που αφορούν χιλιάδες ασφαλισμένους— το μόνο που έχει γίνει γνωστό μέχρι σήμερα είναι ότι οι ασφαλιστικές εισφορές ενδέχεται να υπολογίζονται πάνω στα μερίσματα τα οποία θα δηλωθούν από τα μέλη των εν λόγω εταιριών (βλ. συνέντευξη του Διοικητή του Ο.Α.Ε.Ε.).
Το πρόβλημα για τις περιπτώσεις αυτές έγκειται στο γεγονός ότι, η εγκύκλιος δεν έχει ακόμη κοινοποιηθεί και ενδέχεται αυτό να γίνει μετά την 1.1.2017, όταν θα είναι πλέον αργά για όλους τους εμπλεκόμενους να προβούν στις απαραίτητες κινήσεις έτσι ώστε να προγραμματίσουν τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις. Επίσης στις περισσότερες από τις ως άνω περιπτώσεις, είναι σχεδόν αδύνατο να προσδιορισθεί το εισόδημα που θα υπαχθεί σε ασφάλιση με βάση το σημερινό έντυπο φορολογίας εισοδήματος Ε1. Για παράδειγμα, στους κωδικούς της δήλωσης που δηλώνονται τα μερίσματα, καταχωρούνται και μερίσματα τα οποία δεν θα υπόκεινται σε ασφάλιση (π.χ. μέρισμα από μετοχές χωρίς άλλη σχέση με την εταιρία, δηλαδή μέλος Δ.Σ., διαχειριστής, κ.λπ.).
Θεωρούμε απαραίτητη τη συνδρομή της φορολογικής Διοίκησης και ίσως την τροποποίηση (προσθήκη κωδικών ή αναδυόμενων πινάκων με ανάλυση) της φορολογικής δήλωσης Ε1 έτσι ώστε να μην απαιτηθεί νέα γραφειοκρατική διαδικασία ή συμπλήρωση και επιπλέον νέων εντύπων.
VI. Διαχωρισμός εισοδημάτων σε περίπτωση απασχόλησης ανά φορέα για απασχολούμενους που εντάσσονται στο άρθρο 39
Παρόμοιο πρόβλημα διαχωρισμού εισοδημάτων έχουμε και στις περιπτώσεις που κάποιοι ασφαλισμένοι δραστηριοποιούνται με πολλαπλή απασχόληση σε κλάδους που ασφαλίζονται στο άρθρο 39 (π.χ. μηχανικοί, δικηγόροι, ιατροί κλπ.) και για τους οποίους ισχύουν διαφορετικές εισφορές ανάλογα με τις υποχρεωτικές επιβαρύνσεις (επικουρική ασφάλιση, εφάπαξ, κ.λπ.). Ακόμη όμως και στις περιπτώσεις που ορισμένοι επαγγελματίες δραστηριοποιούνται μόνο σε ένα αντικείμενο (π.χ. ιατροί, δικηγόροι ή μηχανικοί), βάσει των εντύπων της φορολογίας εισοδήματος δεν είναι εφικτό να υπολογιστούν αυτόματα τα ποσά των ασφαλιστικών εισφορών (κύριας και επικουρικής), αφού δεν καταχωρούνται τα καθαρά τους κέρδη σε διακριτούς κωδικούς βάσει επαγγέλματος.
VII. Ταυτόχρονη καταβολή φόρων και εισφορών
Σύμφωνα με την παράγραφο 10 του άρθρου 38 του ν. 4387/2016 ισχύουν τα εξής: «[…] Από 1.7.2016 οι αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και οι ασφαλιστικές εισφορές και ο φόρος μισθωτών υπηρεσιών κατατίθενται από τους εργοδότες μέσω τραπεζικού λογαριασμού και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από την οικεία τράπεζα στους λογαριασμούς των δικαιούχων μισθωτών, των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης και του Δημοσίου. Για το σκοπό αυτόν κάθε υπόχρεος εργοδότης υπογράφει σχετική σύμβαση με τράπεζα που επιλέγει. Κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης[…]».
► Για μια ακόμη φορά το υπουργείο εμφανίζεται ασυνεπές στην εφαρμογή παρόμοιας διάταξης νόμου. Είναι η δεύτερη φορά που η συγκεκριμένη διάταξη μπήκε σε νόμο και δεν εφαρμόστηκε.
VIII. Ανώτατο πλαφόν
Το πλαφόν (ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών) για τους ασφαλισμένους του άρθρου 38 (μισθωτούς) είναι 5.860,80 x 12 (Φ80000/οικ. 40108/1544/ 2016) , Το εν λόγω ανώτατο όριο σύμφωνα με την εγκύκλιο εφαρμόζεται και επί πολλαπλής μισθωτής απασχόλησης ή έμμισθης εντολής, όσον αφορά όμως μόνο στην εισφορά ασφαλισμένου. Συνεπώς ο εργαζόμενος σε περίπτωση πολλαπλής απασχόλησης μισθωτού του οποίου ο μισθός θα υπερβαίνει το πλαφόν θα πρέπει να ενημερώνει τον δεύτερο εργοδότη έτσι ώστε να μην κάνει χρήση του πλαφόν στις δικές του εισφορές και να πληρώνει περισσότερο.
► Εάν υποθέσουμε ότι ο μισθωτός εργάζεται σε δύο εργοδότες, για ποιόν από τους δύο δεν θα ισχύει το ανώτατο όριο; Μήπως και για τους δύο; Είναι λογικό, όσο τρελό και εάν ακούγεται αυτό, οι εργοδότες να επιβαρύνονται με μεγαλύτερες εισφορές όταν ένας εργαζόμενος αποφασίσει να έχει και δεύτερη απασχόληση;
IX. Ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών κατά το πρώτο διάστημα κάθε έτους για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει μέχρι σήμερα γνωστά, ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών κατά το πρώτο διάστημα κάθε έτους και μέχρι την τελική εκκαθάριση των εισοδημάτων θα γίνεται με το εισόδημα του προ προηγούμενου έτους (π.χ. για το 2017 με βάση τα εισοδήματα του 2015). Το πρόβλημα αυτό δεν παρουσιάζεται μόνο στην πρώτη εφαρμογή από 1.1.2017, αλλά και για τα επόμενα έτη.
►Πως θα υπολογίζονται κάθε χρόνο οι εισφορές για τους πρώτους μήνες, όταν ο νόμος ορίζει ότι η βάση αναφοράς είναι το προηγούμενο έτος; Πως θα γίνεται ο καταλογισμός των εισφορών με τρόπο που είναι αντίθετος στον νόμο; Μήπως αυτό δημιουργεί νομικά προβλήματα που δεν μπορούν να υπερκαλυφθούν με εγκυκλίους, παρά μόνο με νομοθετική παρέμβαση και τροποποίηση του νόμου;
Ακόμα και εάν όμως τροποποιηθεί η διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 39 και η παράγραφος 1 του άρθρου 40 έτσι ώστε να καλυφθεί το νομοθετικό κενό αυτό, το αποτέλεσμα δεν θα είναι και το καλύτερο ούτε για τον ασφαλισμένο (εφόσον υπάρχει μεγάλη απόκλιση προς τα κάτω για τα φορολογητέα κέρδη από το ένα έτος στο άλλο), ούτε και για τον ΕΦΚΑ (εφόσον η απόκλιση προς τα πάνω).
Μια πιο δίκαιη λύση θα ήταν μέσα στον πρώτο ή τον δεύτερο μήνα το έτους, κατά δήλωση του ασφαλισμένου να υποβάλλεται ηλεκτρονικά ένα απλό έντυπο με τα προσωρινά αποτελέσματα της κλειόμενης χρήσης, πάνω στην οποία θα υπολογισθούν οι εισφορές του νέου έτους. Ο τελικός συμψηφισμός θα γίνεται με την τελική εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης. Με αυτόν τον τρόπο οι αποκλίσεις σίγουρα θα είναι πολύ μικρότερες σε σχέση με το να υπολογίζονται οι εισφορές με βάση τα κέρδη του προ προηγούμενου έτους.
X. Αντικειμενικό σύστημα τεκμαρτού υπολογισμού εισφορών
Σύμφωνα με το άρθρο 46 του ν.4387/2016 ο υπ. Εργασίας μπορεί να εκδίδει προεδρικά Δ/τα για την θέσπιση αντικειμενικού συστήματος τεκμαρτού υπολογισμού του ελάχιστου απαιτούμενου αριθμού ημερομισθίων και ποσού εισφορών για κατηγορίες ή κλάδους επιχειρήσεων κατά μήνα λειτουργίας της επιχείρησης ή άλλο χρονικό διάστημα και ανάλογα με τις εκτελούμενες εργασίες.
Χρόνια τώρα προσπαθούμε να καταργήσουμε τα τεκμήρια στη φορολογία εισοδήματος ως ένα άδικο μέτρο, τελικά βλέπουμε ότι θα αρχίζει να εφαρμόζεται, και στην ασφάλιση.
Το τεκμήριο βεβαία θα είναι μαχητό (αυτό έλειπε), όμως τις μάχες θα πρέπει για μια ακόμη φορά να τις δώσουν οι επιχειρήσεις και οι εργοδότες οι οποίοι δεν έχουν τίποτε καλύτερο να κάνουν, από το να τρέχουν στα δικαστήρια για να βρουν το δίκιο τους.
Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου, σε περίπτωση κατά την οποία το παραπάνω ελάχιστο τεκμαρτό ποσό είναι μεγαλύτερο από τα δηλωθέντα από τον εργοδότη ημερομίσθια ο εργοδότης δύναται να αμφισβητήσει τον υπολογισμό υποβάλλοντας εντός διμήνου από την υποβολή της Α.Π.Δ. του αντίστοιχου διαστήματος τους ισχυρισμούς του και κάθε αναγκαίο αποδεικτικό στοιχείο. Σε περίπτωση που δεν αμφισβητηθεί ο υπολογισμός ή δεν γίνουν δεκτές οι αντιρρήσεις του εργοδότη το επιπλέον δηλωθέν ποσό συμψηφίζεται με οφειλόμενες εισφορές για ασφαλιστική τακτοποίηση συγκεκριμένων προσώπων αν διαπιστωθεί μεταγενέστερα ότι αυτοί απασχολήθηκαν στις εργασίες του συγκεκριμένου εργοδότη κατά την ίδια περίοδο. Αν ο εργοδότης απασχολεί εργαζόμενους μερικής απασχόλησης το επιπλέον ποσό δύναται επιπλέον να συμψηφισθεί με το απαιτούμενο για τους ίδιους εργαζόμενους ποσό εισφορών για πλήρη απασχόληση.
Δηλαδή θα υπάρξουν περιπτώσεις όπου ο εργοδότης θα καταβάλλει μεγαλύτερες εισφορές λόγω αντικειμενικού συστήματος (ανεξάρτητα από τις πραγματικές) και εν συνεχεία θα προσπαθεί να συμψηφίσει το υπερβάλλον εάν γίνει δεκτή η ένστασή του. Και αυτό πιστεύει ο συντάκτης του νόμου ότι θα κριθεί συνταγματικό;
______________________
[1] Δεν θα αναφερθούμε στα μεγάλα προβλήματα που ανακύπτουν στους ασφαλισμένους στον Ο.Γ.Α. ή του κουρέματος κατά 60% των συντάξεων των ενεργών αγροτών σύμφωνα με την επίμαχη διάταξη του άρθρου 20 του νέου ασφαλιστικού νόμου (σ.σ. βλ. άρθρο 20 παρ. 1 του ν.4387/2016).
[2] Δεν γνωρίζουμε επίσης την ερμηνεία που θα δοθεί για την χρήση του όρου “διαρκή σχέση παροχής υπηρεσιών” της παρ. 3 του άρθ. 38. (παρ. 3 άρθ. 38 ν.4387/2016) “στ. Για τους δικηγόρους με έμμισθη εντολή, και άλλα πρόσωπα ασφαλιστέα λόγω ιδιότητας, ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην κοινωνική ασφάλιση, για το εισόδημα που προέρχεται από τη διαρκή σχέση παροχής υπηρεσιών.”
Πηγή: Taxheaven
