Το ναυάγιο της ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ αφήνει πίσω του, εκτός της πληγωμένης αξιοπιστίας της χώρας σε μια συγκυρία όπου η προσέλκυση ξένων επενδύσεων καθίσταται αδήριτη ανάγκη για την οικονομική ανασυγκρότηση της
ελληνικής οικονομίας, μία «τρύπα» 188 εκατ. ευρώ στα προϋπολογισμένα έσοδα από το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και πρόσθετες δυσκολίες στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης, αφού η μεταβίβαση στη Socar έχει τεθεί από τους πιστωτές ως προαπαιτούμενο.
Παράπλευρη απώλεια αποτελούν τα διαφυγόντα έσοδα ύψους 212 εκατ. ευρώ που ανέμεναν να βάλουν στα ταμεία τους τα ΕΛΠΕ από τον Ιούνιο του 2013 οπότε υπεγράφη η συμφωνία μεταβίβασης του 66% του ΔΕΣΦΑ στη Socar για τη διάθεση ποσοστού 35% που κατέχουν στην εταιρεία. Την επομένη του ναυαγίου, σε πολιτικό επίπεδο, κυριαρχεί η κόντρα μεταξύ προηγούμενης και νυν κυβέρνησης περί ευθυνών, παράλληλα με μια ενδοκυβερνητική κόντρα, χαμηλών προς το παρόν τόνων, για τον χειρισμό νομικών ζητημάτων που άπτονται εκκρεμοτήτων από την υπογεγραμμένη σύμβαση μετόχων του 2013, με αιχμή την εγγυητική επιστολή ύψους 40 εκατ. ευρώ που είχε καταθέσει η Socar έναντι του τιμήματος των 400 εκατ. ευρώ και το κατά πόσον θα πρέπει να καταπέσει ή όχι.
Γεωπολιτικές επιπτώσεις
Δεν θα πρέπει να υποβαθμιστεί και το αρνητικό αποτύπωμα στις σχέσεις Ελλάδας – Αζερμπαϊτζάν αλλά και το αρνητικό σήμα προς τους γεωπολιτικούς συμμάχους της χώρας, αφού η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ και η συμφωνία με τη Socar συνδέθηκαν από την πρώτη στιγμή με την ευρύτερη συμμαχία υπέρ του αγωγού Tap προς ενίσχυση του στρατηγικού στόχου της Ευρώπης για περιορισμό της ενεργειακής εξάρτησής της από τη Ρωσία.
Το οριστικό ναυάγιο της ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ ανακοινώθηκε στις 30 Νοεμβρίου από το υπουργείο Ενέργειας και αποδόθηκε εν ολίγοις στο γεγονός ότι οι επενδυτές (Socar και Snam) πρόβαλλαν αιτήματα που δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου, «…η πρόταση που κατατέθηκε από την πλευρά των υποψηφίων αγοραστών, σχετικά με απομείωση του τιμήματος (αποπληρωμή σε δόσεις), ήταν νομικά ανέφικτη και θα ακύρωνε τον διαγωνισμό», τόνιζε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση του υπουργείου. Η κατάληξη αυτή ήταν αποτέλεσμα μιας αντίστροφης μέτρησης που είχε ξεκινήσει για την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ από τον Ιούλιο του 2016 με την περίφημη κατάθεση στη Βουλή της τροπολογίας Σκουρλέτη, η οποία περιόρισε τα μελλοντικά έσοδα του ΔΕΣΦΑ για επενδύσεις παρελθόντων ετών, περιορίζοντας αντίστοιχα και τις αποδόσεις για τους νέους μετόχους της εταιρείας.
Περιορισμός εσόδων
Τα αποκαλούμενα ανακτήσιμα έσοδα ύψους 829 εκατ. ευρώ για επενδύσεις των ετών 2006-2015 περιορίστηκαν με τη ρύθμιση Σκουρλέτη κατά 200 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχούσε σε κοινοτικούς πόρους. Ο συνυπολογισμός των εθνικών και κοινοτικών πόρων στα ανακτήσιμα έσοδα του ΔΕΣΦΑ ήταν μια απόφαση που πήρε η κυβέρνηση Σαμαρά μέσω της τροποποίησης του Κανονισμού Τιμολόγησης από τη ΡΑΕ ενώ ο διαγωνισμός ήταν σε εξέλιξη, χωρίς να αξιολογηθούν τότε οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία από την υπέρογκη αύξηση στα τέλη δικτύου (68%).
Εκείνη την περίοδο κυριαρχούσε η αβεβαιότητα παραμονής της χώρας στο ευρώ, είχε αιφνιδίως ναυαγήσει ο διαγωνισμός για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ και η κυβέρνηση σε μια προσπάθεια διάσωσης της αξιοπιστίας του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων έδωσε τα 200 εκατ. ευρώ «προίκα» στον ΔΕΣΦΑ για να κρατήσει τον μοναδικό επενδυτή (Socar) και να λάβει και ένα υψηλό τίμημα. Ο κ. Σκουρλέτης, που έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να τορπιλίσει τη συμφωνία με τη Socar, άδραξε την ευκαιρία και προχώρησε σε μια αναγκαία διόρθωση, χωρίς καν να προειδοποιήσει τους επενδυτές, προκαλώντας οριστική ρήξη στις σχέσεις του με τους Αζέρους.
Οι συνομιλίες ξεκίνησαν μετά τη συνάντηση Αμπντουλάγιεφ – Τσίπρα και με την αξιοπιστία της ελληνικής πλευράς ανεπανόρθωτα κλονισμένη. Οι Αζέροι έθεσαν θέμα απομείωσης της αξίας του ΔΕΣΦΑ και ως εκ τούτου αίτημα μείωσης του τιμήματος, κάτι που δεν έγινε αποδεκτό αφού δεν προβλεπόταν στην προκήρυξη του διαγωνισμού. Αν και η παρέμβαση Σκουρλέτη ήταν καταλυτική στην εξέλιξη αυτή, γεγονός είναι ότι η αποκρατικοποίηση του ΔΕΣΦΑ βρισκόταν επί ξυρού ακμής από πολύ νωρίτερα.
Τα βέτο
Το πρώτο βέτο στη μεταβίβαση του 66% της εταιρείας στη Socar τέθηκε από την Ε.Ε., η οποία για να δώσει το «πράσινο φως» ζήτησε τον περιορισμό του μεριδίου της Socar κάτω από 49% και μεταβίβαση ποσοστού τουλάχιστον 17% και του μάνατζμεντ σε τρίτη ευρωπαϊκή εταιρεία. Ηταν η πρώτη φορά, που οι Αζέροι οι οποίοι μπήκαν στον διαγωνισμό για τον ΔΕΣΦΑ ανυποψίαστοι περί των φραγμών του ευρωπαϊκού πλαισίου και με υψηλές προσδοκίες για ανάπτυξη και στην εμπορική δραστηριότητα, άρχισαν να σκέφτονται την αποχώρησή τους από το ελληνικό project.
H επιχείρηση διάσωσης του project μέσω της εξαγοράς πακέτου μετοχών από την ιταλική Snam, παρά την ισχυρή στήριξη Ευρωπαίων και ΗΠΑ, η οποία εκφράστηκε και με τη μορφή πιέσεων και προς τις δύο πλευρές κατά τη διάρκεια των κρίσιμων διαπραγματεύσεων των τελευταίων μηνών, δεν απέδωσε και το ναυάγιο, που απεφεύχθη πολλές φορές στην πλέον των τριών ετών πορεία της πολύπαθης αποκρατικοποίησης, κατέστη οριστικό….
Γεωπολιτικές επιπτώσεις
Δεν θα πρέπει να υποβαθμιστεί και το αρνητικό αποτύπωμα στις σχέσεις Ελλάδας – Αζερμπαϊτζάν αλλά και το αρνητικό σήμα προς τους γεωπολιτικούς συμμάχους της χώρας, αφού η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ και η συμφωνία με τη Socar συνδέθηκαν από την πρώτη στιγμή με την ευρύτερη συμμαχία υπέρ του αγωγού Tap προς ενίσχυση του στρατηγικού στόχου της Ευρώπης για περιορισμό της ενεργειακής εξάρτησής της από τη Ρωσία.
Το οριστικό ναυάγιο της ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ ανακοινώθηκε στις 30 Νοεμβρίου από το υπουργείο Ενέργειας και αποδόθηκε εν ολίγοις στο γεγονός ότι οι επενδυτές (Socar και Snam) πρόβαλλαν αιτήματα που δεν μπορούσαν να ικανοποιηθούν εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου, «…η πρόταση που κατατέθηκε από την πλευρά των υποψηφίων αγοραστών, σχετικά με απομείωση του τιμήματος (αποπληρωμή σε δόσεις), ήταν νομικά ανέφικτη και θα ακύρωνε τον διαγωνισμό», τόνιζε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση του υπουργείου. Η κατάληξη αυτή ήταν αποτέλεσμα μιας αντίστροφης μέτρησης που είχε ξεκινήσει για την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ από τον Ιούλιο του 2016 με την περίφημη κατάθεση στη Βουλή της τροπολογίας Σκουρλέτη, η οποία περιόρισε τα μελλοντικά έσοδα του ΔΕΣΦΑ για επενδύσεις παρελθόντων ετών, περιορίζοντας αντίστοιχα και τις αποδόσεις για τους νέους μετόχους της εταιρείας.
Περιορισμός εσόδων
Τα αποκαλούμενα ανακτήσιμα έσοδα ύψους 829 εκατ. ευρώ για επενδύσεις των ετών 2006-2015 περιορίστηκαν με τη ρύθμιση Σκουρλέτη κατά 200 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχούσε σε κοινοτικούς πόρους. Ο συνυπολογισμός των εθνικών και κοινοτικών πόρων στα ανακτήσιμα έσοδα του ΔΕΣΦΑ ήταν μια απόφαση που πήρε η κυβέρνηση Σαμαρά μέσω της τροποποίησης του Κανονισμού Τιμολόγησης από τη ΡΑΕ ενώ ο διαγωνισμός ήταν σε εξέλιξη, χωρίς να αξιολογηθούν τότε οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία από την υπέρογκη αύξηση στα τέλη δικτύου (68%).
Εκείνη την περίοδο κυριαρχούσε η αβεβαιότητα παραμονής της χώρας στο ευρώ, είχε αιφνιδίως ναυαγήσει ο διαγωνισμός για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ και η κυβέρνηση σε μια προσπάθεια διάσωσης της αξιοπιστίας του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων έδωσε τα 200 εκατ. ευρώ «προίκα» στον ΔΕΣΦΑ για να κρατήσει τον μοναδικό επενδυτή (Socar) και να λάβει και ένα υψηλό τίμημα. Ο κ. Σκουρλέτης, που έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να τορπιλίσει τη συμφωνία με τη Socar, άδραξε την ευκαιρία και προχώρησε σε μια αναγκαία διόρθωση, χωρίς καν να προειδοποιήσει τους επενδυτές, προκαλώντας οριστική ρήξη στις σχέσεις του με τους Αζέρους.
Οι συνομιλίες ξεκίνησαν μετά τη συνάντηση Αμπντουλάγιεφ – Τσίπρα και με την αξιοπιστία της ελληνικής πλευράς ανεπανόρθωτα κλονισμένη. Οι Αζέροι έθεσαν θέμα απομείωσης της αξίας του ΔΕΣΦΑ και ως εκ τούτου αίτημα μείωσης του τιμήματος, κάτι που δεν έγινε αποδεκτό αφού δεν προβλεπόταν στην προκήρυξη του διαγωνισμού. Αν και η παρέμβαση Σκουρλέτη ήταν καταλυτική στην εξέλιξη αυτή, γεγονός είναι ότι η αποκρατικοποίηση του ΔΕΣΦΑ βρισκόταν επί ξυρού ακμής από πολύ νωρίτερα.
Τα βέτο
Το πρώτο βέτο στη μεταβίβαση του 66% της εταιρείας στη Socar τέθηκε από την Ε.Ε., η οποία για να δώσει το «πράσινο φως» ζήτησε τον περιορισμό του μεριδίου της Socar κάτω από 49% και μεταβίβαση ποσοστού τουλάχιστον 17% και του μάνατζμεντ σε τρίτη ευρωπαϊκή εταιρεία. Ηταν η πρώτη φορά, που οι Αζέροι οι οποίοι μπήκαν στον διαγωνισμό για τον ΔΕΣΦΑ ανυποψίαστοι περί των φραγμών του ευρωπαϊκού πλαισίου και με υψηλές προσδοκίες για ανάπτυξη και στην εμπορική δραστηριότητα, άρχισαν να σκέφτονται την αποχώρησή τους από το ελληνικό project.
H επιχείρηση διάσωσης του project μέσω της εξαγοράς πακέτου μετοχών από την ιταλική Snam, παρά την ισχυρή στήριξη Ευρωπαίων και ΗΠΑ, η οποία εκφράστηκε και με τη μορφή πιέσεων και προς τις δύο πλευρές κατά τη διάρκεια των κρίσιμων διαπραγματεύσεων των τελευταίων μηνών, δεν απέδωσε και το ναυάγιο, που απεφεύχθη πολλές φορές στην πλέον των τριών ετών πορεία της πολύπαθης αποκρατικοποίησης, κατέστη οριστικό….
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
