H επιλογή του Ρεξ Τίλερσον ως νέου υπ Εξ των ΗΠΑ έγινε δεκτή με ιδιαίτερη ικανοποίηση στη Μόσχα, όπου ο Τεξανός πετρελαιάς διατηρεί στενές σχέσεις.
Μάλιστα o Bλάντιμιρ Μίλοφ, ένας ρώσος πολιτικός της αντιπολίτευσης που διετέλεσε υφυπουργός Ενέργειας στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης Πούτιν, είπε ότι η απόφαση του Τραμπ να ορίσει τον διευθύνοντα σύμβουλο της ExxonMobil διάδοχο του Τζον Κέρι ήταν «100% καλά νέα» για το Κρεμλίνο.
Αλλά στο Πεκίνο, όπου ακόμη προσπαθούν να συνέλθουν απ’ τις πρώτες κινήσεις του Τραμπ στη διεθνή σκακιέρα και το τηλεφώνημά του με την πρόεδρο της Ταϊβάν, η κίνηση αυτή ήρθε να εντείνει τους φόβους ότι το φλερτ του νεοεκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ με το Κρεμλίνο μπορεί να αποτελεί μέρος μιας τολμηρής στρατηγικής για την απομόνωση της Κίνας.
«Είναι ένας πολύ τολμηρός παίκτης», λέει ο Σί Γινχόνγκ, ειδικός σε θέματα διεθνών σχέσεων του Πανεπιστημίου Ρενμίν, για τον Τραμπ, που έχει ήδη εξοργίσει τη Λαϊκή Δημοκρατία απειλώντας να ανατρέψει την πολιτική της «Μιας Κίνας», την οποία ακολουθεί η Ουάσιγκτον εδώ και τέσσερις δεκαετίες.
«Αν ο Πούτιν κι ο Τραμπ γίνουν στενοί φίλοι, η Κίνα δεν μπορεί να κάνει τίποτε γι’ αυτό – αλλά θα είναι έτοιμη για μια πιθανή αποξένωση μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου».
Η εντεινόμενη κινεζική ανησυχία ότι ο εκκεντρικός Ρεπουμπλικανός μεγιστάνας θα ακολουθήσει σκληρή γραμμή έναντι της Κίνας και θα επιχειρήσει να μπει σφήνα ανάμεσα στη Λαϊκή Δημοκρατία και τη Ρωσία ήταν εμφανής στα άρθρα γνώμης της Global Times, κρατικού φερέφωνου του ΚΚΚ.
Η εφημερίδα προσπάθησε να υποβαθμίσει τις «ανησυχίες» ότι η προσέγγιση μεταξύ Τραμπ και Πούτιν ίσως βλάψει τις σινο-ρωσικές σχέσεις, αλλά παραδέχθηκε ότι τέτοιες σκέψεις «δεν είναι γελοίες». «Η Κίνα κι η Ρωσία θα συνεχίσουν να συμπορεύονται», επέμειναν οι Global Times.
Για τον Τζον Ντελούρι, επίκουρο καθηγητή του Πανεπιστημίου Γιονσέι, η επιλογή του Τίλερσον εκλαμβάνεται στους κινεζικούς διπλωματικούς κύκλους ως σαφής ένδειξη ότι ο Τραμπ κλίνει προς τη Ρωσία.
Ο 64χρονος πετρελαιάς έχει ταξιδέψει τουλάχιστον πέντε φορές στην Κίνα απ’ το 2008, την τελευταία τον περασμένο Ιούλιο, όταν συναντήθηκε με τον Γουάνγκ Γιλίν, παλαίμαχο στέλεχος του ΚΚΚ και πρόεδρο του κρατικού ενεργειακού κολοσσού China National Petroleum Corp.
Αλλά ο Τίλερσον, ο οποίος έχει αντιταχθεί στην επιβολή αμερικανικών κυρώσεων στη Μόσχα, έχει πολύ βαθύτερες διασυνδέσεις στη Ρωσία.
Ο επικεφαλής της ExxonMobil φημολογείται ότι είναι προσωπικός φίλος του Ιγκόρ Σέτσιν, ενός αξιωματούχου που θεωρείται ο δεύτερος ισχυρότερος άνδρας στη Ρωσία μετά τον Πούτιν. Ενώ το 2013 τιμήθηκε με το ρωσικό μετάλλιο φιλίας μετά τη συμφωνία που έκλεισε με τον κρατικό πετρελαϊκό όμιλο Rosneft.
Ο Ντελούρι λέει ότι στο Πεκίνο, ακόμη και πριν την επιλογή του Τίλερσον, είχαν μείνει έκπληκτοι με τα «ερωτικά σήματα» που εξέπεμπε ο Τραμπ προς τη Μόσχα, αποφεύγοντας να δείξει την ανάλογη «τρυφερότητα» προς τον πρόεδρο της Κίνας, Σι Ζινπίνγκ.
«Γνωρίζουν ότι ο Τραμπ ακολουθεί πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών απ’ τον τρόπο που αγκαλιάζει τον Τραμπ και κρατά σε σχετική απόσταση τον Σι Ζινπίνγκ. Φαίνεται ότι υπάρχουν γεωπολιτικά σχέδια πίσω απ’ όλο αυτό…»
Το Πεκίνο αντέδρασε χλιαρά στην επιλογή του Τίλερσον. «Σημειώσαμε τη σχετική είδηση», είπε η εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών προσθέτοντας ότι η χώρα της «είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με τον αμερικανό Υπ Εξ, όποιος κι αν είναι αυτός, για την προώθηση των σινο-αμερικανικών σχέσεων.»
Ωστόσο, κάποιοι αναλυτές, θεωρούν ότι η κινεζική ηγεσία πρέπει να έχει θορυβηθεί με την πιθανότητα ο Τραμπ να εξαπολύσει επίθεση γοητείας στη Μόσχα την ώρα που θα αντιμετωπίζει με κακές διαθέσεις την Κίνα.
Κάτι ανάλογο, αλλά απ’ την αντίστροφη, είχε κάνει το 1972 ο Ρίτσαρντ Νίξον, σε μια προσπάθεια να απομονώσει την ΕΣΣΔ, όταν ταξίδεψε μαζί με τον Χένρι Κίσινγκερ στην Κίνα για να σφραγίσει μια ιστορική προσέγγιση με τον Μάο Τσε Τούνγκ.
«Αυτή ακριβώς πιστεύω ότι είναι η πρόθεση του Τραμπ», λέει ο Ζιαν Πιερ Καμπεστάν, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Baptist University του Χονγκ Κονγκ. «Θα προσπαθήσει να αποσπάσει τη Μόσχα απ’ το Πεκίνο.»
Οι πολιτικο-οικονομικές σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου ζουν τις καλύτερες μέρες τους αφότου ανήλθε στην εξουσία το 2013 ο Σι Ζινπίνγκ, ο οποίος μάλιστα μίλησε για «παντοτινή φιλία» μεταξύ των δύο χωρών.
Ωστόσο, η κινεζική ηγεσία γνωρίζει καλά πώς ο Πούτιν μπορεί να μπει στον πειρασμό βλέποντας το καρότο που του κουνάει μπροστά στη μύτη του ο Τραμπ: βελτίωση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον και πιθανώς και με τις Βρυξέλλες, άρση των οικονομικών κυρώσεων κι η πιθανότητα να μειωθεί η εξάρτηση της Μόσχας απ’ την Κίνα.
Ο Τζον Ντελούρι, όμως, θεωρεί ότι ο Τραμπ δεν πρόκειται να καταφέρει να σπάσει το σινο-ρωσικό δεσμό ακολουθώντας τη στρατηγική του Νίξον απ’ την αντίστροφη.
«Ο Πούτιν θα τον ακολουθήσει για λίγο σ’ αυτό το μονοπάτι, αλλά δεν θέλει να καταρρεύσουν οι σχέσεις της χώρας του με την Κίνα», λέει. «Ο λόγος που αυτή η στρατηγική απέδωσε καρπούς τη δεκαετία του ’70 ήταν το σινο-σοβιετικό ρήγμα.. Ο Νίξον κατάφερε ό,τι κατάφερε επειδή η Κίνα κι οι Σοβιετικοι ήσαν εχθροί. Ήταν έτοιμοι να πάνε σε πόλεμο. Δεν είναι ίδια η κατάσταση σήμερα…»
iefimerida
