Στο ΣτΕ θα κριθεί η συνταγματικότητα της εξαίρεσης των αυθαίρετων οικισμών
Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ) κατέθεσε προ ημερών στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο αίτηση ακύρωσης κατά της απόφασης του υπουργείου για τα κριτήρια προσδιορισμού των «οικιστικών πυκνώσεων», όπως μετονομάστηκαν, επί το κομψότερο, οι αυθαίρετοι οικισμοί εντός δασών και δασικών εκτάσεων.
Η απόφαση εξειδικεύει διάταξη που είχε συμπεριληφθεί τον περασμένο Μάιο στις ρυθμίσεις για τους δασικούς χάρτες στον πολυνόμο 4389/16. Βάσει της νέας νομοθεσίας οι δήμοι έχουν την ευθύνη της οριοθέτησης των οικισμών αυθαιρέτων (πυκνώσεων), με στόχο να εξαιρεθούν προσωρινά από τις αναρτήσεις των δασικών χαρτών, δηλαδή από το αρχικό στάδιο κατά το οποίο οι πολίτες υποβάλλουν τις αντιρρήσεις τους.
«Τακτοποίηση» αυθαιρέτων
Η λύση του προσδιορισμού των οικιστικών πυκνώσεων και, σε πρώτη φάση, η εξαίρεσή τους από την ανάρτηση των δασικών χαρτών, όπως αναφέρουν στο «Βήμα» στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της ΕΚΧΑ (Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση), θα δώσουν μια ώθηση για να πάρει μπροστά και να ολοκληρωθεί το έργο των δασικών χαρτών. «Δεν μπαίνουν κάτω από το χαλί οι αυθαιρεσίες στις δασικές εκτάσεις. Απλώς μετατίθεται η υποβολή αντιρρήσεων, ώστε να αναρτηθούν οι χάρτες και να προχωρήσει η κύρωσή τους, έστω και μερική, στις περιοχές όπου υπάρχουν οικιστικές πυκνώσεις» υπογραμμίζουν.
Το τι θα συμβεί στο μέλλον στις δασικές εκτάσεις που έχουν… τσιμεντωθεί με πληθώρα παράνομων κτισμάτων αποτελεί ένα μεγάλο ερώτημα. Η εξαίρεση των πυκνώσεων από τους χάρτες είναι μεν προσωρινή, ωστόσο στην Ελλάδα αποτελεί κανόνα το «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού». Οπως επισημαίνουν πηγές της ΕΚΧΑ, πρέπει να ληφθεί μια τολμηρή πολιτική απόφαση για το μέλλον των αυθαίρετων οικισμών, οι οποίοι σε ποσοστό τουλάχιστον 95% βρίσκονται σε καταπατημένες δημόσιες δασικές εκτάσεις. Διαφορετικά το πρόβλημα θα συζητείται εις το διηνεκές.
Σε κάθε περίπτωση, η υποχρέωση των δήμων να καταγράψουν και να εγγράψουν στο ηλεκτρονικό σύστημα του Κτηματολογίου τις οικιστικές πυκνώσεις θα έχει ένα θετικό αποτέλεσμα. Για πρώτη φορά θα γίνει καταγραφή των αυθαίρετων οικισμών, ώστε να μπορέσει η Πολιτεία να αποτιμήσει την έκταση του προβλήματος, καθώς ως σήμερα η χάραξη πολιτικής για την επίλυση του ζητήματος βασιζόταν σε εκτιμήσεις. Βάσει αυτών, οι περισσότεροι βρίσκονται σε Αττική (κυρίους στους δήμους Πεντέλης, Ραφήνας – Πικερμίου, Λαυρεωτικής, Διονύσου, Ωρωπού), Κορινθία, Αργολίδα και Χαλκιδική.
Η προσφυγή του ΓΕΩΤΕΕ
1. Η χαρτογράφηση όλων ανεξαιρέτως των δασών και δασικών εκτάσεων και η, βάσει αυτής, κατάρτιση και θέση σε ισχύ του δασολογίου της χώρας είναι υποχρεωτικές για το κράτος.
2. Δεν παρέχεται από το Σύνταγμα η ευχέρεια στον κοινό νομοθέτη να εξαιρεί δασικού χαρακτήρα εδαφικές εκτάσεις από την ανάρτηση και συνεπώς από την κύρωση του δασικού χάρτη και εν συνεχεία από το καταρτιζόμενο, με βάση τους κυρωμένους δασικούς χάρτες, δασολόγιο της χώρας.
3. Η διαδικασία κατάρτισης δασικών χαρτών, από την οποία εξαρτάται η σύνταξη του δασολογίου της χώρας, προωθείται άμεσα και αυτοτελώς σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη διαδικασία, εν όψει του υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος που οι δασικοί χάρτες επιτελούν και του ήδη μακρού χρονικού διαστήματος που έχει παρέλθει χωρίς να ολοκληρωθεί η σχετική διαδικασία.
Η σύνταξή τους ξεκίνησε τελικά το 2010 με ρύθμιση της τότε υπουργού Περιβάλλοντος κυρίας Τίνας Μπιρμπίλη που προέβλεπε και τη μερική κύρωσή τους, ώσπου να εξεταστούν οι αντιρρήσεις των πολιτών που θα ανακύψουν. Σήμερα, αν και η σύνταξή τους αποτελεί και μνημονιακή υποχρέωση, το έργο της οριοθέτησης των δασών και δασικών εκτάσεων της χώρας παραμένει μετέωρο.
Οι πρώτες αναρτήσεις δασικών χαρτών έγιναν στις… πληγωμένες από αυθαιρεσίες περιοχές του Μαραθώνα, της Πεντέλης και της Νέας Πεντέλης, όμως ακόμη δεν έχουν οριστική κύρωση. Ως σήμερα έχουν κυρωθεί χάρτες που αντιστοιχούν μόλις στο 0,56% της ελληνικής επικράτειας. Εκείνοι που έχουν αναρτηθεί φτάνουν στο 1,12%.
Σύμφωνα με τα όσα έχει δηλώσει ο νέος αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σωκράτης Φάμελλος, το 37% των δασικών χαρτών, που αντιστοιχεί σε περίπου 50 εκατομμύρια στρέμματα, είναι έτοιμο για ανάρτηση.
Στους υπό ανάρτηση χάρτες οι οικισμοί με έγκυρα και εν ισχύι σχέδια πόλης θα σημειωθούν με πορτοκαλί χρώμα. Οσοι δεν έχουν νόμιμες οικοδομικές άδειες και πολεοδομήθηκαν βάσει αποφάσεων της Διοίκησης οι οποίες εκ των υστέρων κρίθηκαν ανίσχυρες από το ΣτΕ θα διακρίνονται με κίτρινο χρώμα.
Οι αυθαίρετοι οικισμοί (πυκνώσεις) εντός δασών και δασικών εκτάσεων θα αποτυπώνονται με μοβ χρώμα.
Υπό την κρίση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) θα τεθούν οι νομικές προσεγγίσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για το ξεμπλοκάρισμα της διαδικασίας κύρωσης των δασικών χαρτών, ώστε να διαπιστωθεί εάν προσκρούουν στη συνταγματική επιταγή για την προστασία των δασών.
Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩΤΕΕ) κατέθεσε προ ημερών στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο αίτηση ακύρωσης κατά της απόφασης του υπουργείου για τα κριτήρια προσδιορισμού των «οικιστικών πυκνώσεων», όπως μετονομάστηκαν, επί το κομψότερο, οι αυθαίρετοι οικισμοί εντός δασών και δασικών εκτάσεων.
Η απόφαση εξειδικεύει διάταξη που είχε συμπεριληφθεί τον περασμένο Μάιο στις ρυθμίσεις για τους δασικούς χάρτες στον πολυνόμο 4389/16. Βάσει της νέας νομοθεσίας οι δήμοι έχουν την ευθύνη της οριοθέτησης των οικισμών αυθαιρέτων (πυκνώσεων), με στόχο να εξαιρεθούν προσωρινά από τις αναρτήσεις των δασικών χαρτών, δηλαδή από το αρχικό στάδιο κατά το οποίο οι πολίτες υποβάλλουν τις αντιρρήσεις τους.
«Τακτοποίηση» αυθαιρέτων
Ελάχιστοι είναι όμως οι δήμοι που έχουν… εμπλουτίσει την πλατφόρμα του Κτηματολογίου με τις «πυκνώσεις», αν και πιέζονται από τους δεκάδες συλλόγους παράνομων «οικιστών», οι οποίοι θέλουν να εκμεταλλευθούν την εξαιρετική ευκαιρία που παρουσιάζεται για την «τακτοποίηση» των αυθαιρέτων τους.
Η λύση του προσδιορισμού των οικιστικών πυκνώσεων και, σε πρώτη φάση, η εξαίρεσή τους από την ανάρτηση των δασικών χαρτών, όπως αναφέρουν στο «Βήμα» στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της ΕΚΧΑ (Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση), θα δώσουν μια ώθηση για να πάρει μπροστά και να ολοκληρωθεί το έργο των δασικών χαρτών. «Δεν μπαίνουν κάτω από το χαλί οι αυθαιρεσίες στις δασικές εκτάσεις. Απλώς μετατίθεται η υποβολή αντιρρήσεων, ώστε να αναρτηθούν οι χάρτες και να προχωρήσει η κύρωσή τους, έστω και μερική, στις περιοχές όπου υπάρχουν οικιστικές πυκνώσεις» υπογραμμίζουν.
Το τι θα συμβεί στο μέλλον στις δασικές εκτάσεις που έχουν… τσιμεντωθεί με πληθώρα παράνομων κτισμάτων αποτελεί ένα μεγάλο ερώτημα. Η εξαίρεση των πυκνώσεων από τους χάρτες είναι μεν προσωρινή, ωστόσο στην Ελλάδα αποτελεί κανόνα το «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού». Οπως επισημαίνουν πηγές της ΕΚΧΑ, πρέπει να ληφθεί μια τολμηρή πολιτική απόφαση για το μέλλον των αυθαίρετων οικισμών, οι οποίοι σε ποσοστό τουλάχιστον 95% βρίσκονται σε καταπατημένες δημόσιες δασικές εκτάσεις. Διαφορετικά το πρόβλημα θα συζητείται εις το διηνεκές.
Σε κάθε περίπτωση, η υποχρέωση των δήμων να καταγράψουν και να εγγράψουν στο ηλεκτρονικό σύστημα του Κτηματολογίου τις οικιστικές πυκνώσεις θα έχει ένα θετικό αποτέλεσμα. Για πρώτη φορά θα γίνει καταγραφή των αυθαίρετων οικισμών, ώστε να μπορέσει η Πολιτεία να αποτιμήσει την έκταση του προβλήματος, καθώς ως σήμερα η χάραξη πολιτικής για την επίλυση του ζητήματος βασιζόταν σε εκτιμήσεις. Βάσει αυτών, οι περισσότεροι βρίσκονται σε Αττική (κυρίους στους δήμους Πεντέλης, Ραφήνας – Πικερμίου, Λαυρεωτικής, Διονύσου, Ωρωπού), Κορινθία, Αργολίδα και Χαλκιδική.
Η προσφυγή του ΓΕΩΤΕΕ
Οι λόγοι ακυρώσεως που προβάλλει στην αίτησή του το ΓΕΩΤΕΕ είναι ότι η υπουργική απόφαση δεν είναι νόμιμη και αντίκειται ευθέως στο Σύνταγμα (άρθρο 24, παρ. 1, εδ. δ’), δοθέντος ότι:
1. Η χαρτογράφηση όλων ανεξαιρέτως των δασών και δασικών εκτάσεων και η, βάσει αυτής, κατάρτιση και θέση σε ισχύ του δασολογίου της χώρας είναι υποχρεωτικές για το κράτος.
2. Δεν παρέχεται από το Σύνταγμα η ευχέρεια στον κοινό νομοθέτη να εξαιρεί δασικού χαρακτήρα εδαφικές εκτάσεις από την ανάρτηση και συνεπώς από την κύρωση του δασικού χάρτη και εν συνεχεία από το καταρτιζόμενο, με βάση τους κυρωμένους δασικούς χάρτες, δασολόγιο της χώρας.
3. Η διαδικασία κατάρτισης δασικών χαρτών, από την οποία εξαρτάται η σύνταξη του δασολογίου της χώρας, προωθείται άμεσα και αυτοτελώς σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη διαδικασία, εν όψει του υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος που οι δασικοί χάρτες επιτελούν και του ήδη μακρού χρονικού διαστήματος που έχει παρέλθει χωρίς να ολοκληρωθεί η σχετική διαδικασία.
Προβλεπόταν στο Σύνταγμα του 1975
Ευχολόγιο εδώ και δεκαετίες η οριοθέτηση των δασών
Η κατάρτιση δασικών χαρτών προβλεπόταν στο Σύνταγμα του 1975. Η κατάρτισή τους ωστόσο ξεκίνησε πολλά χρόνια αργότερα, το 1999, βάσει του πρώτου νόμου για το Εθνικό Κτηματολόγιο. Ωστόσο κανένας δεν κυρώθηκε τη δεκαετία που ακολούθησε.
Ευχολόγιο εδώ και δεκαετίες η οριοθέτηση των δασών
Η κατάρτιση δασικών χαρτών προβλεπόταν στο Σύνταγμα του 1975. Η κατάρτισή τους ωστόσο ξεκίνησε πολλά χρόνια αργότερα, το 1999, βάσει του πρώτου νόμου για το Εθνικό Κτηματολόγιο. Ωστόσο κανένας δεν κυρώθηκε τη δεκαετία που ακολούθησε.
Η σύνταξή τους ξεκίνησε τελικά το 2010 με ρύθμιση της τότε υπουργού Περιβάλλοντος κυρίας Τίνας Μπιρμπίλη που προέβλεπε και τη μερική κύρωσή τους, ώσπου να εξεταστούν οι αντιρρήσεις των πολιτών που θα ανακύψουν. Σήμερα, αν και η σύνταξή τους αποτελεί και μνημονιακή υποχρέωση, το έργο της οριοθέτησης των δασών και δασικών εκτάσεων της χώρας παραμένει μετέωρο.
Οι πρώτες αναρτήσεις δασικών χαρτών έγιναν στις… πληγωμένες από αυθαιρεσίες περιοχές του Μαραθώνα, της Πεντέλης και της Νέας Πεντέλης, όμως ακόμη δεν έχουν οριστική κύρωση. Ως σήμερα έχουν κυρωθεί χάρτες που αντιστοιχούν μόλις στο 0,56% της ελληνικής επικράτειας. Εκείνοι που έχουν αναρτηθεί φτάνουν στο 1,12%.
Σύμφωνα με τα όσα έχει δηλώσει ο νέος αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σωκράτης Φάμελλος, το 37% των δασικών χαρτών, που αντιστοιχεί σε περίπου 50 εκατομμύρια στρέμματα, είναι έτοιμο για ανάρτηση.
Στους υπό ανάρτηση χάρτες οι οικισμοί με έγκυρα και εν ισχύι σχέδια πόλης θα σημειωθούν με πορτοκαλί χρώμα. Οσοι δεν έχουν νόμιμες οικοδομικές άδειες και πολεοδομήθηκαν βάσει αποφάσεων της Διοίκησης οι οποίες εκ των υστέρων κρίθηκαν ανίσχυρες από το ΣτΕ θα διακρίνονται με κίτρινο χρώμα.
Οι αυθαίρετοι οικισμοί (πυκνώσεις) εντός δασών και δασικών εκτάσεων θα αποτυπώνονται με μοβ χρώμα.
«Δασικό κεκτημένο»Σύμφωνα με το ΓΕΩΤΕΕ παραβιάζεται ο κανόνας του «δασικού κεκτημένου», υπό την έννοια ότι οι συνταγματικές διατάξεις δεσμεύουν τον κοινό νομοθέτη να θεσπίσει πρόσφορα μέτρα για την προστασία των δασών, των δασικών εκτάσεων και του εν γένει φυσικού περιβάλλοντος, τα οποία είναι βέβαια δυνατόν να μεταβάλλονται, μόνον όμως εάν με την εισαγόμενη νέα ρύθμιση η προστασία αυτών δεν θα καθίσταται λιγότερο αποτελεσματική.
ΒΗΜΑ
