Επιχειρησιακά είναι δύσκολο να καταφέρει κάποιος να εξαγάγει κοινά συμπεράσματα από τη δράση του περίφημου εκτελεστή του ISIS, Jihadi John, του Αντρές Μπρέιβικ, του Μάικα Τζόνσον που εκτέλεσε τους αστυνομικούς στο
Ντάλας, των μελών της 17Ν και των βίαιων εξτρεμιστών του οικολογικού κινήματος. Ωστόσο, επιστημονικά όλοι αυτοί οι μύστες της βίας μπορούν να αποτελέσουν μελέτες περίπτωσης για τη διαδικασία ριζοσπαστικοποίησης που οδηγεί στον βίαιο εξτρεμισμό και την τρομοκρατία. Η ριζοσπαστικοποίηση είναι το μονοπάτι που μπορεί να εξηγήσει τις αιτίες και τις αφορμές που ένας άνθρωπος ή μια ομάδα ανθρώπων καταφεύγει στην άσκηση βίας. Ουσιαστικά, μιλάμε για μία διαδικασία αρχέτυπο των ασύμμετρων απειλών ασφάλειας. Μπορεί να εξελιχθεί ατομικά ή και εντός ομάδας, να πραγματοποιηθεί σε χώρους καθημερινής συγκέντρωσης όπως τα γυμναστήρια, τα κέντρα υποδοχής προσφύγων, αλλά και μέσα από το Διαδίκτυο και εξ αποστάσεως. Ενας ριζοσπαστικοποιημένος μουσουλμάνος δεύτερης ή και τρίτης γενιάς που δεν έχει φύγει ποτέ από τη χώρα του, σκοτώνοντας όποιον βρει μπροστά του υπηρετεί τους σκοπούς της παγκόσμιας ισλαμιστικής τρομοκρατίας και παράλληλα ρίχνει νερό στον μύλο της ισλαμοφοβίας και του ακροδεξιού εξτρεμισμού, μετακινώντας παράλληλα και προς τις δύο κατευθύνσεις το εκκρεμές της ιδεοληπτικής βίας.
Γενικότερα, ως ριζοσπαστικοποίηση ορίζεται η διαδικασία υιοθέτησης ενός εξτρεμιστικού αξιακού συστήματος και η πρόθεση για τη χρήση, την υποστήριξη ή τη διευκόλυνση της βίας και του φόβου ως μεθόδων για την επίτευξη αλλαγών στην κοινωνία. Η αποδοχή της αναγκαιότητας για βίαιη επιβολή των αντιλήψεών τους στην υπόλοιπη κοινωνία μέσω της χρήσης βίας ή η τιμωρία των «άλλων» για τις διαφορετικές πράξεις και τα πιστεύω τους είναι τα τελευταία στάδια της διαδικασίας ριζοσπαστικοποίησης που οδηγούν και στην άσκηση βίας. Πρέπει να σημειωθεί δεν αποτελεί ταυτολογία των τζιχαντιστών ισλαμιστών, αλλά μπορεί να λάβει χώρα στο πλαίσιο κάθε εξτρεμιστικής ομάδας από την άκρα αριστερά και την άκρα δεξιά μέχρι τους φανατικούς οικο-τρομοκράτες, ενώ δεν είναι απαραίτητο να οδηγήσει πάντα στην τρομοκρατία και στη χρήση βίας.
Στο πλαίσιο της ασφάλειας η ριζοσπαστικοποίηση προσεγγίζεται με μία ολιστική λογική, καθώς οι πρώτες έκνομες ενέργειες –μορφές επιθετικού ακτιβισμού– έχουν περισσότερο σχέση με τη δημόσια τάξη και όχι τόσο με την εσωτερική και την εθνική ασφάλεια, κάτι που συμβαίνει όταν ο ριζοσπαστικοποιημένος καταφεύγει στα τελευταία βίαια στάδια του εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας. Η ριζοσπαστικοποίηση που οδηγεί στον ισλαμιστικό και στον ακροδεξιό εξτρεμισμό και τρομοκρατία είναι σήμερα η κυρίαρχη απειλή για την ευρωπαϊκή και εθνική ασφάλεια. Ενώ, βασικές πηγές κινδύνων αποτελούν το ενδεχόμενο ριζοσπαστικοποίησης των προσφύγων που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στην Ευρώπη και η επιστροφή των Ευρωπαίων «αλλοδαπών» μαχητών από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, αλλά και η γενικότερη πόλωση γύρω από τη διαχείριση της μεταναστευτικής-προσφυγικής κρίσης. Ο Βολταίρος είχε γράψει πως «αυτοί που μπορούν να σε κάνουν να πιστέψεις σε παραλογισμούς μπορούν να σε κάνουν να πραγματοποιήσεις θηριωδίες». Αυτή τη φράση πρέπει να έχουν στο μυαλό τους όσοι θέλουν να αντιμετωπίσουν τη ριζοσπαστικοποίηση. Είναι μία μάχη και με ιδεολογικό περιεχόμενο, και κερδίζεται σε πρώιμο στάδιο.
* Ο κ. Τρ. Καρατράντος είναι διεθνολόγος, επιστημονικός συνεργάτης του ΚΕ.ΜΕ.Α. και διδάσκει στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας. Από τις εκδόσεις Επίκεντρο θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του «Σφάξε με Αγά μου να αγιάσω. Ισλαμικό Κράτος, Ευρωπαϊκή Ασφάλεια και Ελλάδα».
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
