Ενα νέο μείγμα διανεμητικών και κεφαλαιοποιητικών στοιχείων στην κοινωνική ασφάλιση έθεσαν χθες διακεκριμένοι καθηγητές και επιστήμονες-αναλογιστές ως αδήριτη ανάγκη για τη δημιουργία ενός βιώσιμου ασφαλιστικού συστήματος, σε
ημερίδα που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Ενωσης Αναλογιστών. Οι επιστήμονες, για μία ακόμη φορά, έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου, υποστηρίζοντας ότι και μετά την πρόσφατη ασφαλιστική μεταρρύθμιση (νόμος 4387/2016) τα ελλείμματα παραμένουν υψηλά, όπως άλλωστε και οι δημόσιες δαπάνες για την κάλυψη των ελλειμμάτων αυτών, ενώ το σύστημα παραμένει άδικο και οι νέες περικοπές συντάξεων αναπόφευκτες. Καθώς βέβαια εύκολες λύσεις, ειδικά στο ασφαλιστικό, δεν υπάρχουν, η πλειονότητα των ειδικών παραδέχθηκε ότι και με τις δικές τους προτάσεις για εισαγωγή κεφαλαιοποιητικών στοιχείων στο σύστημα θα υπάρξουν μειώσεις συντάξεων, κυρίως κατά την περίοδο μετάβασης από το παλαιό στο νέο σύστημα, ενώ δεδομένος παραμένει ο κίνδυνος σε ένα κεφαλαιοποιητικό σύστημα, σε σχέση με την επίτευξη των επιθυμητών αποδόσεων στις επενδύσεις.
Στην ημερίδα παρουσιάστηκε η «εναλλακτική πρόταση» του αναπληρωτή καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Πειραιά Μιλτιάδη Νεκτάριου, σε συνεργασία με τον επίκουρο καθηγητή Πλάτωνα Τήνιο και τον υποψήφιο διδάκτορα Γιώργο Συμεωνίδη, για τη λύση στο συνταξιοδοτικό, και μάλιστα συμπληρωμένη αυτήν τη φορά από αναλογιστική μελέτη. Οι βασικοί άξονες του προτεινόμενου συστήματος είναι:
• Ενα αναδιανεμητικό σύστημα κύριων συντάξεων με καθορισμένες εισφορές και ατομικούς λογαριασμούς νοητής κεφαλαιοποίησης. Οι ασφαλιστικές εισφορές θα ανέρχονται σε 10% του εισοδήματος.
• Νέο σύστημα επικουρικών συντάξεων πλήρως κεφαλαιοποιητικό, με εισφορές 6%. Κάθε ασφαλισμένος θα διαθέτει ατομικό λογαριασμό, στον οποίο θα συσσωρεύεται το ασφαλιστικό κεφάλαιο.
• Οσοι επιλέξουν να μην ενταχθούν στο παραπάνω επικουρικό ταμείο θα πρέπει να συμμετέχουν υποχρεωτικά σε Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), με εισφορές 4%.
Σύμφωνα με τον κ. Νεκτάριο, ενώ το σημερινό σύστημα συντάξεων εξασφαλίζει στον μέσο εργαζόμενο, που καταβάλλει ασφαλιστικές εισφορές 26% για 35 χρόνια, ποσοστό αναπλήρωσης που δεν υπερβαίνει το 55%, με το νέο σύστημα συντάξεων, ο ίδιος εργαζόμενος θα μπορούσε να επιτύχει το ίδιο ποσοστό αναπλήρωσης, εάν εισέφερε 10% για το διανεμητικό σύστημα συντάξεων και, παράλληλα, 6% σε ένα νέο πλήρως κεφαλαιοποιημένο επικουρικό σύστημα συντάξεων. Σε αυτήν τη διαδικασία το κράτος δεν θα έχει καμία επιβάρυνση.
Μάλιστα, εάν επιλέξει και το επαγγελματικό ταμείο, το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης μπορεί να φθάσει και το 75%.
Οπως διευκρίνισε ο κ. Τήνιος, το σύστημα αυτό θα ισχύσει για τους νέους, μετά το 1993 ασφαλισμένους. Για τους υπόλοιπους ασφαλισμένους (έως το 1992) και συνταξιούχους θα πρέπει να εκπονηθεί ειδικό πρόγραμμα εξεύρεσης συμπληρωματικών πόρων τουλάχιστον έως το 2045. Και εδώ έγκειται το μεγαλύτερο πρόβλημα, σύμφωνα τόσο με τους υποστηρικτές όσο και με τους επικριτές της πρότασης, καθώς οι επιπλέον δαπάνες, για τα επόμενα 30 χρόνια, εκτιμήθηκαν από τον αναλογιστή κ. Συμεωνίδη σε περίπου 1,5% του ΑΕΠ κατ’ έτος.
Καθώς, μάλιστα, το κράτος αδυνατεί να καλύψει το κόστος αυτής της μετάβασης με επιπλέον χρηματοδότηση –ήδη οι δαπάνες εκτιμώνται για το 2016 σε πάνω από 18% του ΑΕΠ– οι ειδικοί πρότειναν σειρά μέτρων, από όπου δεν λείπουν και δύσκολες πολιτικά αποφάσεις.
Αναλυτικά, η κάλυψη θα μπορούσε να προέλθει τόσο από τις τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές του νέου διανεμητικού συστήματος, με σταδιακή μείωση των εισφορών από το σημερινό ποσοστό 20% στο προτεινόμενο 10%, σε μια πενταετία όσο και από το «πάγωμα» των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών και των αγροτών στο σημερινό επίπεδο, ώστε να φθάσει στο 10% επί του εισοδήματος, μετά την πενταετία.
Από την πρόταση δεν λείπουν η πλήρης απαγόρευση για συνταξιοδότηση πριν από τα 65 ή 67 έτη και η μείωση των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων, τουλάχιστον για τους περίπου 500.000 συνταξιούχους που είναι ηλικίας κάτω των 65 ετών (πρόωρες συντάξεις).
Ιδιαίτερη βαρύτητα στο προτεινόμενο σύστημα έχει η διαχείριση των κεφαλαίων από την επικουρική ασφάλιση, καθώς, όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Νεκτάριος, θα μπορούσαν να εκμηδενίσουν έως το 2045 το αφανές δημόσιο χρέος. Βάσει των αναλογιστικών τους προβολών, τα κεφάλαια από την επικούρηση θα μπορούσαν να ανέλθουν σε 600 δισ. ευρώ έως το 2060, ήτοι περίπου 78% με 80% του ΑΕΠ.
Ελλάδα, μια «Δημοκρατία των συνταξιούχων»
«Η Δημοκρατία μας εξελίσσεται σε Δημοκρατία συνταξιούχων», ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρώην υπουργός και ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ Τάσος Γιαννίτσης, για να συμπληρώσει πως αν δεν αλλάξει κάτι έγκαιρα, η χώρα θα κινείται συνεχώς μεταξύ αστάθειας, τέλματος, κοινωνικών εντάσεων και πολιτικών ανατροπών.
Σύμφωνα με τον υπουργό, που έχει συνδέσει το όνομά του με τη μεγαλύτερη ασφαλιστική μεταρρύθμιση που τελικά δεν έγινε, η συζήτηση για τις συντάξεις ξεκινά από λάθος αφετηρία, το επιθυμητό ποσοστό αναπλήρωσης της μέσης σύνταξης. Οπως χαρακτηριστικά είπε, ενώ με μια σχέση ασφαλισμένων προς συνταξιούχους 3 προς 1, και ποσοστό αναπλήρωσης 60%, μισθωτός με εισόδημα 1.000 ευρώ θα λάβει σύνταξη 600 ευρώ, αν η σχέση ανατραπεί και φθάσει στο 1,3 προς 1 και αυξηθούν οι εισφορές όπως συμβαίνει σήμερα, εφόσον διατηρήσουμε το ίδιο ποσοστό αναπλήρωσης θα βρεθούμε μπροστά στο παράδοξο ο συνταξιούχος να λαμβάνει 600 ευρώ, ενώ ο μισθωτός να έχει μισθό 550 ευρώ. Ο κ. Γιαννίτσης επανέλαβε πως δεν μπορούμε να προσδοκούμε ανάπτυξη αν δεν περιορίσουμε τις δαπάνες για συντάξεις, όπως και ότι αν δεν περάσουμε από την ύφεση στην ανάπτυξη, οι συντάξεις αναπόφευκτα θα μειώνονται. Τέλος, ο πρώην υπουργός τάχθηκε υπέρ ενός μείγματος σχημάτων αναδιανεμητικού και κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα, ενώ τάχθηκε υπέρ της «επίλυσης» του ασφαλιστικού επί τη βάσει των αρχών της ισότητας, της αναλογικότητας των εργαζομένων – συνταξιούχων, αλλά και των εισφορών – παροχών, της μείωσης των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, της βιωσιμότητας της οικονομίας παράλληλα με αυτή του ασφαλιστικού συστήματος, καθώς και της αρχής της αλληλεγγύης των γενεών.
Τη στήριξη της πρόσφατης ασφαλιστικής μεταρρύθμισης από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ζήτησε ο υφυπουργός Εργασίας Αναστάσιος Πετρόπουλος, ο οποίος υποστήριξε ότι τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρξε χώρος για διάλογο των κυβερνήσεων με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ο συντονιστής της ΟΔΕ Κοινωνικών Υποθέσεων της Ν.Δ. Νίκος Παναγιωτόπουλος τάχθηκε γενικά υπέρ της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών αλλά και της εισαγωγής κεφαλαιοποιητικών στοιχείων στο σύστημα, παράλληλα με τη συνεργασία του δημοσίου συστήματος με τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες. Η πρόεδρος του Δικτύου Αννα Διαμαντοπούλου ζήτησε θάρρος και μεταρρυθμιστική διάθεση από όλους, προκειμένου να προωθηθεί μια δίκαιη λύση για τη νέα γενιά.
Υπέρ της δημιουργίας Εθνικού Επαγγελματικού Ταμείου τάχθηκε ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ Γιάννης Παναγόπουλος, ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ Κωνσταντίνος Μπίτσιος υποστήριξε το σύστημα των τριών πυλώνων, ενώ ο πρόεδρος της Ενωσης Αναλογιστών Ελλάδος Πάνος Δημητρίου έθεσε ως στόχο τη δημιουργία ενός συστήματος δίκαιου, εφικτού και βιώσιμου.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Έντυπη
