Quantcast
    Γενικά Θέματα Επιχειρήσεις-Επενδύσεις Κληρονομικό δίκαιο Φορολογικό δίκαιο

    Θάνατος φορολογούμενου με ατομική επιχείρηση και μη συνέχιση δραστηριότητας από τους κληρονόμους (μη κληρονομική διαδοχή)

    adminBy 7 Mins Read

    Σύνταξη-επιμέλεια
    Επιστημονική ομάδα TAXHEAVEN
    Σε περίπτωση θανάτου φορολογούμενου που ασκούσε ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα —με υφιστάμενα αποθέματα και Φ.Η.Μ. (ταμειακή μηχανή κ.λπ.) κατά την ημερομηνία θανάτου — όταν δεν υπάρχει βούληση από τους

    κληρονόμους για τη συνέχιση αυτής (κληρονομική διαδοχή), τότε πρέπει να ακολουθηθεί μια σειρά από διαδικασίες έτσι ώστε να μη βρεθούν αντιμέτωποι οι κληρονόμοι με δυσάρεστες συνέπειες και πρόστιμα. Δυστυχώς, οι κληρονόμοι μετά το θάνατο του συγγενικού τους προσώπου έχουν να αντιμετωπίσουν εκτός από τον πόνο της απώλειας και τη γραφειοκρατία του φορολογικού μας συστήματος. 

    Ας δούμε όμως τις υποχρεώσεις1 που απορρέουν μετά το θάνατο του ασκούντος ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα, όταν ο κληρονόμος ή οι κληρονόμοι αυτού δεν επιθυμούν να συνεχίσουν την εν λόγω δραστηριότητα:   

    ■ Υποχρεώσεις ως προς το Φ.Π.Α.
    Βάσει της παρ.2 του άρθρου 7 του ν.2859/2000 (Κ.Φ.Π.Α), στην περίπτωση κατά την οποία ο ή οι κληρονόμοι δεν επιθυμούν τη συνέχιση της λειτουργίας της επιχείρησης του κληρονομούμενου, θεωρείται ότι συντελείται παράδοση (αυτοπαράδοση) αγαθών η οποία υπάγεται σε Φ.Π.Α.2 Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να αυτοπαραδοθούν τα αποθέματα (εμπορεύσιμα, πάγια κ.λπ.) και να αποδοθεί ο αναλογών Φ.Π.Α. μέσω της τελευταίας περιοδικής δήλωσης Φ.Π.Α.  
    Σημείωση: Με το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 14 του Κ.Φ.Α.Σ., όπως το εδάφιο αυτό αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 6 του άρθρου 51 του ν. 4223/2013 (ΦΕΚ 287 Α’) ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι, το άρθρο 8 του Κ.Φ.Α.Σ. παύει να ισχύει από την 1.1.2014. Επιπλέον, με την υπουργική ΑΠΟΦΑΣΗ Π. 7475/07.11.86 (791 Β’), που έχει εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση των διατάξεων περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.), ορίζεται η έκδοση ειδικού στοιχείου για τις αυτοπαραδόσεις αγαθών ή τις ιδιοχρησιμοποιήσεις υπηρεσιών.

    Συνεπώς, από 1.1.2014, η υποχρέωση έκδοσης ιδιαίτερου στοιχείου απόδειξης αυτοπαράδοσης, στις περιπτώσεις που απαιτείται, δεν προβλέπεται πλέον από τις διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ. αλλά από την προαναφερόμενη υπουργική απόφαση. Επισημαίνεται ότι, για τις αυτοπαραδόσεις αγαθών ή ιδιοχρησιμοποιήσεις υπηρεσιών προς ιδιώτες μπορεί να ακολουθείται η υφιστάμενη διαδικασία έκδοσης του προαναφερόμενου στοιχείου από ιδιαίτερο τμήμα της φορολογικής ταμειακής μηχανής ενώ, γενικά, αντί της έκδοσης του ειδικού στοιχείου, μπορεί να εκδίδεται τιμολόγιο και γι’ αυτές τις οιωνεί παραδόσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών, αναγράφοντας ότι εκδίδεται για αυτοπαράδοση αγαθών ή ιδιοχρησιμοποιήση υπηρεσιών (ΠΟΛ.1023/2014). Ομοίως δεν προβλέπεται η ως άνω υποχρέωση από 1.1.2015, ημερομηνία έναρξης ισχύος των διατάξεων των Ε.Λ.Π. 

     ■ Διαδικασία παύσης Φ.Η.Μ. (ταμειακής μηχανής κ.λπ.)

    Βάσει της ΠΟΛ.1068/2015 θα πρέπει να υποβληθεί έντυπο δήλωσης παύσης Φ.Η.Μ. (έντυπο Β2 Taxis με κωδ. 10, αυτοπαράδοση της Φ.Η.Μ. λόγω οριστικής διακοπής επιχείρησης) εντός 10 ημερολογιακών ημερών από την ημερομηνία έκδοσης του τελευταίου Δελτίου Ημερήσιας Κίνησης Ζ.
    ■ Προθεσμία δήλωσης διακοπής εργασιών
    Το άρθρο 1847 του Α.Κ., αναφέρει ότι ο κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά μέσα σε προθεσμία τεσσάρων μηνών, η οποία αρχίζει από τότε που έμαθε την επαγωγή και τον λόγο της. Στην παρ. 1 του άρθ. 8 της ΠΟΛ.1006/2013 προβλέπονται τα ακόλουθα:
    « Σε περίπτωση θανάτου και συνέχισης της επιχείρησης λόγω κληρονομικής διαδοχής, η δήλωση διακοπής εργασιών (έντυπο Μ4) υποβάλλεται από τον ή τους κληρονόμους εντός τριάντα (30) ημερών από την ενεργό ανάμειξή τους στην κληρονομούμενη επιχείρηση και όχι πέραν των τριάντα (30) ημερών από τη λήξη της προθεσμίας αποποίησης που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 1847 του Αστικού Κώδικα (άρθρο 29 παρ. 1 γ΄ Ν. 1642/1986, όπως ισχύει) και συνυποβάλλεται το έντυπο Μ7 προκειμένου να δηλωθεί η σχέση του/των κληρονόμου/ων. Σε περίπτωση μη συνέχισης της επιχείρησης, η δήλωση διακοπής υποβάλλεται από έναν τουλάχιστον εκ των κληρονόμων εντός τριάντα (30) ημερών από τη λήξη της προθεσμίας αποποίησης που προβλέπεται από τις διατάξεις του ιδίου άρθρου ».
    Συνεπώς αν ένας φορολογούμενος με ατομική επιχείρηση απεβίωσε στις 30/10/2016, τότε η διακοπή στη Δ.Ο.Υ. μπορεί να δηλωθεί εμπροθέσμως μετά από τέσσερις μήνες και τριάντα ημέρες ακόμη, ήτοι έως 30/3/2017.

    ■ Σχετικά με την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος
    Ι. Γενικά
    Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου του άρθρου 67 του ν. 4172/2013, ισχύουν τα εξής:
    Η δήλωση υποβάλλεται μέχρι και την 30ή Απριλίου του αμέσως επόμενου φορολογικού έτους. Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος αποβιώσει ή μεταφέρει την κατοικία του στο εξωτερικό, η δήλωση υποβάλλεται από τους κατά περίπτωση υπόχρεους, καθ’ όλη τη διάρκεια του φορολογικού έτους και συνοδεύεται από δικαιολογητικά και στοιχεία που καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.

    Συνεπώς, σε περίπτωση θανάτου ενός φορολογούμενου, οι κληρονόμοι αυτού υποχρεούνται να υποβάλλουν τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του αποβιώσαντος, σύμφωνα με τα ανωτέρω.


    ΙΙ. Πού και πώς υποβάλλεται η δήλωση
    Σε περίπτωση υποβολής της δήλωσης από τους κληρονόμους του θανόντος, η δήλωση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας βρίσκονταν η έδρα της επιχειρηματικής επαγγελματικής του εγκατάστασης πριν από το θάνατό του. Οι δηλώσεις των αποβιωσάντων υποβάλλονται αποκλειστικά σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.

    IΙΙ. Δικαιολογητικά
    Σε περίπτωση που η δήλωση του υπόχρεου υποβάλλεται από κληρονόμο του, μαζί μ’ αυτή πρέπει να υποβάλλονται και τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

    α) Ληξιαρχική πράξη θανάτου

    β) Πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών

    γ) Πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης διαθήκης.

    ΙV. Προθεσμία υποβολής – Παραδείγματα

    i. Περίπτωση θανάτου μέσα στο φορολογικό έτος 2015

    Έστω ότι ένας φορολογούμενος απεβίωσε στις 20/7/2015. Η δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2016, η οποία θα περιλαμβάνει τα εισοδήματα που απέκτησε από 01/01/2015 έως 20/07/2015, θα μπορεί να υποβληθεί από τους κληρονόμους του εμπρόθεσμα μέχρι το τέλος του φορολογικού έτους 2016. 

    ii. Περίπτωση θανάτου μέσα στο φορολογικό έτος 2016

    Έστω ότι ένας φορολογούμενος απεβίωσε στις 20/3/2016. Για τον αποβιώσαντα πρέπει να υποβληθούν δύο φορολογικές δηλώσεις. Πιο συγκεκριμένα:

    ► Η δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2015, η οποία θα περιλαμβάνει τα εισοδήματα που απέκτησε από 01/01/2015 έως 31/12/2015, θα μπορεί να υποβληθεί από τους κληρονόμους του εμπρόθεσμα μέχρι το τέλος του φορολογικού έτους 2016.

    ► Η δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2016, η οποία θα περιλαμβάνει τα εισοδήματα που απέκτησε από 01/01/2016 έως 20/03/2016 (σ.σ. ημερομηνία θανάτου), θα μπορεί να υποβληθεί από τους κληρονόμους του εμπρόθεσμα μέχρι το τέλος του φορολογικού έτους 2017

    V. Λοιπές παρατηρήσεις

    Όταν δηλωθεί ο θάνατος του φορολογούμενου στο τμήμα μητρώου της Δ.Ο.Υ. από τους κληρονόμους, τότε κάποιες από τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του taxisnet παύουν να λειτουργούν. Για παράδειγμα, αν επιχειρήσει να εισέλθει ο κληρονόμος στην εφαρμογή του περιουσιολογίου με τους κωδικούς του αποβιώσαντος, τότε θα λάβει το παρακάτω μήνυμα (βλ. εικόνα 1).

                                                                       (εικόνα 1)

    Να θυμίσουμε εδώ ότι εφόσον ο αποβιώσας είχε ακίνητα, τότε οι κληρονόμοι πρέπει να πάρουν το σχετικό πιστοποιητικό ΕΝ.Φ.Ι.Α. από την αρμόδια Δ.Ο.Υ.

    Επίσης, αν ο κληρονόμος του αποβιώσαντος (σ.σ. ημερομηνία θανάτου 20.7.2016) επιχειρήσει να εισέλθει στην εφαρμογή για την υποβολή της δήλωσης εισοδήματος του φορολογικού έτους 2016, τότε κατά τη διαδικασία επιβεβαίωσης των στοιχείων θα λάβει αυτό το μήνυμα (βλ. εικόνα 2).

                   

                                                            (εικόνα 2)

    Βέβαια, στις προγενέστερες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος ο κληρονόμος έχει πρόσβαση και μπορεί να δει και να εκτυπώσει -αν χρειαστεί- τα σχετικά έντυπα Ε1 και τα εκκαθαριστικά σημειώματα (σ.σ. από το οικ. έτος 2003 έως και το οικ. έτος 2014).


    ______________
    [1] Υπάρχει επίσης και η υποχρέωση για υποβολή δήλωση φόρου κληρονομιάς, κ.λπ. 
    [2] Δείτε και την ΠΟΛ. 1009/1994: «[…] 4. Στην περίπτωση κατά την οποία ο ή οι κληρονόμοι δεν επιθυμούν τη συνέχιση της λειτουργίας της επιχείρησης του κληρονομούμενου, θεωρείται ότι συντελείται παράδοση αγαθών η οποία υπάγεται σε ΦΠΑ, σύμφωνα με την παρ. ε’ της παρ. 2 του άρθρου 7 του Ν.1642/1986, όπως ισχύει. Στην περίπτωση αυτή υποβάλλεται δήλωση παύσεως των εργασιών της επιχείρησης από τους κληρονόμους και καταβάλλεται στο δημόσιο ο αναλογών ΦΠΑ, σύμφωνα με την προαναφερθείσα διάταξη […]».



    Πηγή: Taxheaven

    Share.

    Σχετικές Αναρτήσεις