Μετά από πολύχρονες προσπάθειες, ερευνητές του Πανεπιστημίου Στάνφορντ κατάφεραν να αποκαλύψουν το είδος της ακουστικής που είχε η Αγία Σοφία όταν λειτουργούσε ως εκκλησία, να την ανασυνθέσουν ψηφιακά και τελικά να την κάνουν να ακουστεί ξανά!
Μέσα από το πρότζεκτ «Εικόνες του ήχου», η ερευνητική ομάδα επινόησε μια πρωτοποριακή μέθοδο, προκειμένου έχει στη διάθεση της κάποια ηχητικά δεδομένα από το εσωτερικό του ναού, αφού δεν υπάρχει κάποιο καταγραμμένο μουσικό (θρησκευτικό ή μη) κομμάτι μέσα από την Αγια-Σοφιά.
Έσκασαν λοιπόν ένα μπαλόνι, που φούσκωσαν εντός του μεγαλόπρεπου ναού και επέστρεψαν στα εργαστήρια τους. Δημιούργησαν στον υπολογιστή τον αντίστοιχο μουσικό ήχο. Επόμενο βήμα ήταν να εκφραστεί αυτός ο ήχος από χορωδία.
Τα αποτελέσματα ξεπέρασαν τις προσδοκίες ακόμη και των ίδιων των ερευνητών. Όπως διαπιστώθηκε, η ηχώ που σε μια σύγχρονη αίθουσα συναυλιών φτάνει σε δύο δευτερόλεπτα, στην Αγία Σοφία έφτανε σε ένα διάστημα 11 δευτερολέπτων!
Στην Αγία Σοφία ακόμη και για την απόδοση ενός τραγουδιού τριών στίχων χρειάζονταν τρία λεπτά και δημιουργούνταν η εντύπωση πως η μουσική ακουγόταν μέσα από τον άνθρωπο. Μετά από πολλές πρόβες και προσπάθειες στο εικονικό περιβάλλον οι ερευνητές αποφάσισαν να κάνουν μια αναπαράσταση και σε πραγματικό περιβάλλον.
Τα μέλη της Capella Romana εμφανίστηκαν στην αίθουσα συναυλιών του Στάνφορντ για να εκτελέσουν έργα θρησκευτικής μουσικής του μεσαίωνα, ακούγοντας από τα ακουστικά τους προσομοιωμένους ήχους της Αγίας Σοφίας. Οι φωνές τους περνούσαν μέσα από τον ίδιο προσομοιωτή και έφταναν στα ηχεία της αίθουσας συναυλιών.
Έτσι η ερμηνεία τους ακουγόταν στην αίθουσα συναυλιών έτσι όπως θα ακουγόταν και στην Αγία Σοφία. Η πρώτη προσομοίωση στην αίθουσα συναυλιών έγινε 2013 μέχρι και έκτοτε επαναλαμβάνεται με στόχο την τελειοποίηση του συστήματος.
