Βρυξέλλες: «Δώρο» με ανεκτίμητα οικονομικά οφέλη ετοιμάζεται να παράσχει απλόχερα η Ευρωπαϊκή Ενωση προς το καθεστώς Ερντογάν, με την υποβολή συγκεκριμένης εισήγησης από τη Κομισιόν, για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, κάτι που όπως πληροφορείται ο «Φ» τέθηκε ήδη ενώπιον της Επιτροπής Εμπορικής Πολιτικής, με στόχο τον καθορισμό όρων εντολής.
Οι συζητήσεις γύρω από την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας λαμβάνουν χώρα ένα μόλις μήνα μετά τις μεμονωμένες φωνές -των Αυστριακών- για πάγωμα των τουρκικών ενταξιακών διαπραγματεύσεων και υπό το φως της άρνησης της Τουρκίας, εδώ και 12 ολόκληρα χρόνια, να εφαρμόσει την υφιστάμενη Τελωνειακή Ένωση έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε επίπεδο αριθμών και με βάση τους πλέον συντηρητικούς υπολογισμούς, οι οποίοι ακούστηκαν και στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, στο Νταβός, ενδεχόμενη αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας θα οδηγήσει σε υπερδιπλασιασμό την αξία των εμπορευματικών συναλλαγών των «2».
Θα εκτιναχθεί από 140 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στα 280 δισεκατομμύρια ευρώ «τουλάχιστον», με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το καθεστώς Ερντογάν, αλλά και γενικότερα για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.
Το μεγάλο κέρδος για την Τουρκία έχει αφετηρία την αναθεώρηση της υφιστάμενης Τελωνειακής Ένωσης, η οποία καλύπτει μέχρι σήμερα μόνο βιομηχανικά προϊόντα και μεταποιημένα γεωργικά προϊόντα. Η Κομισιόν, που έχει υποβάλει σχετική εισήγηση, ενώπιον της Επιτροπής Εμπορικής Πολιτικής, στοχεύει στην επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης στο σύνολο των γεωργικών προϊόντων αλλά και στη περίληψη των υπηρεσιών, των μεταφορών και των δημοσίων συμβάσεων στο νέο πλέγμα που επιχειρείται να δρομολογηθεί.
Ο ίδιος ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας, Μεχμέτ Σιμσέκ, ανέλυσε τα οφέλη του νέου δώρου που ετοιμάζουν οι Βρυξέλλες στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και ανέφερε χαρακτηριστικά: «Είμαστε ενθουσιασμένοι γιατί η Κομισιόν έχει ανοίξει τον δρόμο ανάβοντας πράσινο φως για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, ώστε να επεκταθεί στη γεωργία, στις υπηρεσίες και στις δημόσιες συμβάσεις… που θα μπορούσαν πολύ εύκολα να διπλασιάσουν τον εμπορικό όγκο μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ, την επόμενη δεκαετία, από 150 περίπου δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, στα 300 δισεκατομμύρια δολάρια».
Η Τουρκία έχει κάθε λόγο να δηλώνει «ενθουσιασμένη» με την εξέλιξη που έχει δρομολογηθεί, (όπως λέει και ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Σιμσέκ), για δύο κυρίως λόγους:
• Αφενός, για τα τεράστια οικονομικά οφέλη που της επιφυλάσσει η δρομολογούμενη αναβαθμισμένη Τελωνειακή Ένωση, δεδομένου ότι σύμφωνα με τον κ. Σιμσέκ «η ΕΕ έχει δέκα φορές μεγαλύτερη σημασία από τις ΗΠΑ ως εμπορικός εταίρος» της Τουρκίας. Και δεδομένου ότι «η ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 50% των συναλλαγών μας», όπως φρόντισε να συμπληρώσει ο κ. Σιμσέκ.
• Και αφετέρου γιατί η διερευνητική εντολή γύρω από το ενδεχόμενο έναρξης συζητήσεων για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας δόθηκε, όλως παραδόξως, ενώ η Τουρκία εξακολουθεί να μην εφαρμόζει πλήρως και χωρίς δυσμενείς διακρίσεις την υφιστάμενη Τελωνειακή Ένωση έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δηλαδή, χωρίς κανένα πολιτικό κόστος για την Άγκυρα, η οποία συνεχίζει να επιβάλλει εμπάργκο σε όλα τα πλοία με αφετηρία τη Κύπρο, διατηρώντας κλειστά τα λιμάνια της. Και όμως η ΕΕ έχει ήδη εμπλακεί σε συζητήσεις γύρω από την ενδεχόμενη αναβάθμιση ενός πλαισίου που η Τουρκία δεν εφαρμόζει καν στην αρχική του μορφή. Γεγονός που δημιουργεί την εντύπωση ότι η ΕΕ δεν θα διστάσει να «επιβραβεύσει» την Άγκυρα παρά τις δυσμενείς διακρίσεις που επιβάλλει εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η μεγαλύτερη ωστόσο παραδοξότητα αφορά στην προσυπογραφή εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Προέδρου Αναστασιάδη της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, η οποία έθεσε τις βάσεις γύρω από την έναρξη των διερευνητικών συζητήσεων για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης. Στις 18 Μαρτίου 2016, στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Τουρκίας, η Λευκωσία προσυπέγραψε Κοινή Δήλωση διά της οποίας τα 28 κράτη-μέλη και η Άγκυρα «καλωσορίζουν την εν εξελίξει εργασία για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης».
Σημειώνεται ότι υπό το φως της Κοινής Δήλωσης της 18ης Μαρτίου η Κομισιόν εξέδωσε δήλωση στις 21 Δεκεμβρίου 2016, ζητώντας την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας και καλώντας τα κράτη-μέλη να την εξουσιοδοτήσουν να αρχίσει διαβουλεύσεις με την Άγκυρα προς αυτή την κατεύθυνση. Σύμφωνα με ανακοίνωση της Κομισιόν, «η Τουρκία είναι ο πέμπτος σημαντικότερος εταίρος της ΕΕ στις εμπορευματικές συναλλαγές. Η αξία των διμερών εμπορευματικών συναλλαγών έχει υπερτετραπλασιαστεί από το 1996 και ανέρχεται σήμερα σε περίπου 140 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ το ισοζύγιο είναι θετικό για την ΕΕ και ανέρχεται σε 17 δισεκατομμύρια ευρώ».
Και τώρα ενστάσεις από τη Λευκωσία
Ουσιαστικές ενστάσεις διατύπωσε σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ» η Λευκωσία κατά την παρουσίαση της πρότασης της Κομισιόν για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας. Το κυπριακό Υπουργείο Εξωτερικών κατέστησε σαφές προς τους εταίρους του στην ΕΕ ότι η Λευκωσία δεν μπορεί να εγκρίνει μια αναβαθμισμένη Τελωνειακή Ένωση με τη Τουρκία ενόσω η Άγκυρα δεν υλοποιεί τις υποχρεώσεις της σε σχέση με την υφιστάμενη Τελωνειακή Ένωση και συνεχίζει εδώ και 12 χρόνια την επιβολή εμπάργκο, διατηρώντας κλειστά τα λιμάνια της σε όλα τα πλοία με αφετηρία τη Κύπρο. Οι θέσεις του Υπουργείου Εξωτερικών καταγράφονται και στην ιστοσελίδα, η οποία φαίνεται να έχει αναθεωρηθεί στις 24 Ιανουαρίου, λίγες μέρες μετά την έναρξη των συζητήσεων επί της πρότασης της Κομισιόν.
Στην ιστοσελίδα του το Υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι η στάση της Άγκυρας «προκαλεί εμπόδια στο εμπόριο μεταξύ των λιμένων ΕΕ-Τουρκίας» και ότι «το τουρκικό εμπάργκο διαταράσσει την εφαρμογή του δίκαιου και ελεύθερου ανταγωνισμού εντός της ΕΕ». Συναφείς πληροφορίες αναφέρουν ότι η θέση της Λευκωσίας γίνεται κατανοητή από αρκετά κράτη-μέλη, τα οποία αντιλαμβάνονται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα μπορούσε να συναινέσει σε αναβάθμιση μιας Τελωνειακής Ένωσης την οποία η Τουρκία δεν εφαρμόζει έναντί της, στη βασική της μορφή.
Ωστόσο, οι απολύτως δικαιολογημένες ενστάσεις της Λευκωσίας εκδηλώθηκαν μετά την «ιστορική», όπως χαρακτηρίστηκε Κοινή Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, διά της οποίας όλοι οι ηγέτες της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, άνοιξαν τη πόρτα στις συζητήσεις για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης με την Άγκυρα, χωρίς να εγείρουν ζητήματα «ενστάσεων» στο κείμενο που είχαν προσυπογράψει.
Στο σημείο 7 της Κοινής Δήλωσης αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η ΕΕ και η Τουρκία καλωσόρισαν την εν εξελίξει εργασία για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης». Χωρίς ενστάσεις και χωρίς να υπενθυμίζεται καν η υποχρέωση της Άγκυρας να υλοποιήσει την υφιστάμενη Τελωνειακή Ένωση, στη βασική της δηλαδή μορφή, έναντι όλων των κρατών-μελών. Σημειώνεται ότι εξαιτίας της αρνητικής στάσης της Τουρκίας γύρω από το ζήτημα εφαρμογής της Τελωνειακής Ένωσης, η ΕΕ αποφάσισε ομόφωνα το 2006 να βάλει στο ψυγείο οκτώ διαπραγματευτικά κεφάλαια της υποψήφιας χώρας (επί διακυβέρνησης Παπαδόπουλου, με υπουργό Εξωτερικών τον Γιώργο Λιλλήκα).
Τρία χρόνια αργότερα, το 2009, και κατά την αξιολόγηση της εν λόγω ανεκπλήρωτης υποχρέωσης της Τουρκίας, η ΕΕ εμφανίστηκε διστακτική να επιβάλει νέες κυρώσεις κατά της Άγκυρας, με αποτέλεσμα η Λευκωσία να προχωρήσει μονομερώς στο πάγωμα έξι ακόμη τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων (επί διακυβέρνησης Χριστόφια, με υπουργό τον Μάρκο Κυπριανού). Η απόφαση της Λευκωσίας είχε οδηγήσει στην αποχώρηση του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών από το Συμβούλιο και στη διατύπωση απειλών εκ μέρους της Σουηδίας κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Επενδύουν στο Κυπριακό
Η διαδικασία εξασφάλισης όρων εντολής εκ μέρους της Κομισιόν για αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης με τη Τουρκία έχει ήδη δρομολογηθεί, αλλά η ενδεχόμενη ολοκλήρωση της διαδικασίας «απαιτεί χρόνο», ανέφερε στον «Φ» κοινοτική πηγή.
Σύμφωνα με άριστα ενημερωμένους διπλωματικούς κύκλους, οι πρώτες συζητήσεις που έγιναν καταδεικνύουν ότι οι εξελίξεις που δρομολογούνται, λαμβάνουν υπόψη και τις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού. Όπως επεσήμαναν οι ίδιοι κύκλοι, γίνεται κατανοητό ότι ενδεχόμενη διευθέτηση του Κυπριακού θα επιδράσει πολύ θετικά στην αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης με την Τουρκία. Άλλωστε, όπως είχαμε δημοσιεύσει, η Μαλτέζικη Προεδρία, σε πλήρη συντονισμό με την Κομισιόν, ανέμενε το αποτέλεσμα της διάσκεψης της Γενεύης πριν δρομολογήσει την έναρξη συζητήσεων γύρω από το ζήτημα αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης, ΕΕ-Τουρκίας, προσβλέποντας στη δημιουργία θετικού κλίματος.
Ανταπόκριση: Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες
philenews
