Σε ό,τι αφορά τη διετία 2015 – 2016, η αξία των νέων αποκρατικοποιήσεων ανήλθε σε μόλις 550 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών, τα 106 εκατ. ευρώ αφορούσαν το 2015, όπου χάθηκε σημαντικός χρόνος με τη διαπραγμάτευση του 3ου μνημονίου, και τα υπόλοιπα περίπου 440 εκατ. ευρώ αφορούσαν αποκρατικοποιήσεις της περασμένης χρονιάς.
Οι τρεις μεγάλες αποκρατικοποιήσεις που έκλεισαν στη διάρκεια της περασμένης διετίας έσοδα ήταν εκείνη του ΟΛΠ (280 εκατ. ευρώ), του Αστέρα (95 εκατ. ευρώ) και τέλος η εκχώρηση του ιπποδρομιακού στοιχήματος στον ΟΠΑΠ (40 εκατ. ευρώ). Μάλιστα οι δύο πιο σημαντικές από τις τρεις συμφωνίες ολοκληρώθηκαν στο β΄ εξάμηνο του περασμένου έτους, φανερώνοντας πολύμηνες καθυστερήσεις που σημειώθηκαν στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα. Το συνολικό εισπραχθέν τίμημα στη διετία ξεπέρασε τα 800 εκατ. ευρώ, αλλά συμπεριελάμβανε και έσοδα προγενέστερων αποκρατικοποιήσεων (π.χ. από την πώληση συχνοτήτων κινητής τηλεφωνίας κ.ά.). Τώρα το στοίχημα μπαίνει για το 2017, όπου το ελληνικό Δημόσιο και το ΤΑΙΠΕΔ προσδοκά σε έσοδα 2 δισ. ευρώ από συμφωνημένες αποκρατικοποιήσεις και άλλα 560 εκατ. ευρώ από νέες αποκρατικοποιήσεις που δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει. Ωστόσο, οι στόχοι διαρκώς διολισθαίνουν, καθώς είναι ορατή η ραθυμία με την οποία η κυβέρνηση προωθεί τις αποκρατικοποιήσεις. Αυτό είναι ορατό στην ολοκλήρωση της αποκρατικοποίησης των περιφερειακών αεροδρομίων, που αρχικά η συναλλαγή ήταν προγραμματισμένη να πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο του 2016, στη συνέχεια μετατέθηκε για το τέλος Ιανουαρίου 2017 και τώρα στόχος είναι να ολοκληρωθεί μέχρι τέλος του Φεβρουαρίου. Αν και όλοι εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση, εν τούτοις μέχρι την τελευταία στιγμή όλοι είναι επιφυλακτικοί. Σημειώνεται ότι η καταβολή του 1,23 δισ. ευρώ από την Fraport Greece θα πραγματοποιηθεί το επόμενο δευτερόλεπτο που θα ολοκληρωθεί η μεταβίβαση της διαχείρισης των 14 αεροδρομίων, από τις κρατικές αρχές, στην παραχωρησιούχο επιχείρηση. Οσο καθυστερεί η μεταβίβαση, το ελληνικό Δημόσιο θα στερείται αυτής της γιγαντιαίας καταβολής. Σημειώνεται, ότι το ποσό αυτό ξεπερνά σε ύψος την καλύτερη χρονιά του ΤΑΙΠΕΔ σε εισπράξεις από αποκρατικοποιήσεις. Πρόκειται για το 2011, όταν το Ταμείο εισέπραξε μέσα σε ένα έτος περίπου 1,16 δισ. ευρώ. Η χειρότερη χρονιά ωστόσο δεν ήταν το 2015, αλλά το 2012· όταν πραγματικά μπήκαν πενιχρά έσοδα στα ταμεία του ΤΑΙΠΕΔ και του ελληνικού Δημοσίου.
Τροχοπέδη, τότε και σήμερα παραμένουν τα κυβερνητικά στελέχη, αλλά και πολλοί δημόσιοι φορείς, που αντιλαμβάνονται να περιορίζεται η επιρροή και το… χωράφι τους.
Ελληνικό
Ελάχιστη πρόοδος, τρία χρόνια μετά, στο Ελληνικό
«Eυχής έργον είναι μέχρι το τέλος του έτους να μπει η μπουλντόζα στο Ελληνικό». Την… εξέφρασε σε ραδιοφωνική εκπομπή και ο αρμόδιος υφυπουργός, Στέργιος Πιτσιόρλας. «Αν βάλουμε τα δυνατά μας, τότε είναι εφικτό (να μπει μπουλντόζα στο Ελληνικό μέχρι το τέλος του 2017)», είπε ο υφυπουργός Οικονομίας.
Οι πιο ψύχραιμοι, ωστόσο, εκτιμούν ότι αυτό δεν θα συμβεί. Και η εξήγηση είναι απλή. Χρειάστηκαν δύο χρόνια να ξεμπλέξει το Προεδρικό Διάταγμα για το Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης (ΕΣΧΑΔΑ) για τον Αστέρα Βουλιαγμένης που αφορούσε σε 300 στρέμματα. «Πόσο χρόνο θα απαιτηθεί για το Ελληνικό που είναι 20 φορές μεγαλύτερο;», αναρωτήθηκε παράγοντας κοντά στη διαδικασία. Υπενθυμίζεται ότι η Jermyn Street ανακηρύχθηκε προτιμητέος επενδυτής για τον Αστέρα της Βουλιαγμένης τον Δεκέμβριο του 2013 και η σχετική σύμβαση υπογράφηκε τον Οκτώβριο του 2016 με το ΤΑΙΠΕΔ και την Εθνική Τράπεζα. Το θετικό με το Ελληνικό είναι ότι ήδη έχουν περάσει τρία χρόνια από την ανακήρυξη της Lamda Development ως προτιμητέου επενδυτή για το Ελληνικό. Η ανακήρυξη έγινε τον Μάρτιο του 2014.
Το αρνητικό είναι ότι ακόμη δεν υπάρχει σχέδιο Π.Δ. για τη χωρική ανάπτυξη, κάτι που υπόσχεται η πολιτεία να φέρει μέσα στο α΄ τρίμηνο του έτους. Απαιτείται όμως η έγκρισή του από το ΣτΕ, μια διαδικασία που ποτέ κάποιος δεν είναι σίγουρος πόσο θα διαρκέσει.
Η δεύτερη κρίσιμη εξέλιξη αφορά στην εκχώρηση άδειας καζίνο που θα εγκατασταθεί στην περιοχή. Η κυβέρνηση, παρόλο που δεν αρνείται το δικαίωμα αυτό στον προτιμητέο επενδυτή, κωλυσιεργεί, καθώς η υλοποίησή του σημαίνει ουσιαστικά την εγκατάσταση δύο καζίνο στο λεκανοπέδιο Αττικής. Εξ αυτών, το ένα μέσα στο Ελληνικό και το δεύτερο, κατά πάσα πιθανότητα στα βόρεια προάστια του Λεκανοπεδίου. Η εξέλιξη αυτή συνιστά υποχρέωση της πολιτείας, αλλά η κυβέρνηση επιχειρεί για πολιτικούς λόγους να οδηγήσει την υπόθεση στις ελληνικές καλένδες. Σημειώνεται ότι ένας νόμος που θα διευθετούσε το θέμα της λειτουργίας των καζίνο έπρεπε να είχε τεθεί σε εφαρμογή τουλάχιστον από το καλοκαίρι του 2016, αν όχι νωρίτερα.
Παραμένουν βαρίδια
Eνας μακρύς κατάλογος αποτυχημένων διαγωνισμών
Kάθε αποτυχημένη αποκρατικοποίηση είναι και μια χαμένη ευκαιρία. Αυτό έδειξε η εμπειρία μιας σειράς από αποκρατικοποιήσεις που δεν έγιναν και τελικά σήμερα αποτελούν βαρίδι στη δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης. Μεταξύ αυτών, η ΛΑΡΚΟ, η ΔΕΗ, η ΕΑΒ, η ΕΛΒΟ και πρόσφατα ο ΔΕΣΦΑ.
Ειδικά για την τελευταία, η συμβολή της σημερινής κυβέρνησης ήταν καθοριστική στον τορπιλισμό της διαδικασίας, στερώντας μέσα στο 2016 έσοδα 400 εκατ. ευρώ για τη χώρα και 188 εκατ. ευρώ για το Δημόσιο. Τώρα ο προϋπολογισμός προβλέπει την είσπραξη των συγκεκριμένων εσόδων μέσα στο 2017, χωρίς όμως αυτό να θεωρείται και πολύ πιθανό. Οι μονομερείς αποφάσεις του πρώην υπουργού Ενέργειας Παναγιώτη Σκουρλέτη σίγουρα δεν αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση, ενώ κάνουν πολύ κακό στην εικόνα της χώρας στην επενδυτική κοινότητα. Το ίδιο ισχύει και με τη ΛΑΡΚΟ. Η εταιρεία, την οποία είχε επιχειρήσει το 2013 να ιδιωτικοποιήσει ανεπιτυχώς το ΤΑΙΠΕΔ, σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν κυκεώνα προβλημάτων. Η εταιρεία έχει τεράστιο λειτουργικό κόστος, αφού μόνον η μισθοδοσία αντιστοιχεί στο 50% των εσόδων. Επίσης τα έσοδα συρρικνώνονται καθώς οι τιμές των πρώτων υλών υποχωρούν, ενώ εταιρείες πρώτων υλών κολοσσοί όπως η Glencore κλυδωνίζονται. Η τελευταία είχε ενδιαφερθεί όπως και η Cunico Resources με έδρα το Αμστερνταμ. Και οι δύο εταιρείες, καθώς η διεθνής ύφεση βαθαίνει και οι τιμές πρώτων υλών βυθίζονται, ακολουθούν πορεία αποεπένδυσης από βασικά περιουσιακά τους στοιχεία. Το αποτέλεσμα θα είναι κάποια στιγμή η ΛΑΡΚΟ να κηρύξει στάση πληρωμών, κάτι που εν μέρει έχει πράξει προς τη ΔΕΗ. Οι οφειλές της προς τη ενεργειακή επιχείρηση ξεπερνούν τα 150 εκατ. ευρώ, καθιστώντας την ως έναν από τους μεγαλύτερους οφειλέτες της ΔΕΗ. Τα ίδια ισχύουν και με τις αμυντικές ΕΑΣ και ΕΑΒ, για τις οποίες σειρά κυβερνητικών παραγόντων «όρθωσε» αντιρρήσεις στην πώληση ή/και έναρξη εκκαθάρισής τους. Οι εταιρείες είναι αδύνατον να συντηρηθούν χωρίς κρατικές ενισχύσεις, ενώ πολύ μικρή είναι η συμβολή τους στην άμυνα της χώρας.
Αφάντου Ρόδου
«Παγωμένη» λόγω ΚΑΣ επένδυση 300 εκατ. ευρώ
Κοντεύει χρόνος από τότε που ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς τίναξε στον αέρα την αποκρατικοποίηση του ακινήτου στην Αφάντου στη Ρόδο. Οι αρχαιολογικές υπηρεσίες του υπουργείου, στις 10 Μαρτίου 2016, κήρυξαν αρχαιολογικής σημασίας χώρο στη Ρόδο έκτασης περίπου 10.000 στρεμμάτων, δηλαδή περίπου μιάμιση φορά το μέγεθος του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό. Μέσα σ’ αυτήν περιλαμβάνεται το 100% δύο ακινήτων, συνολικής έκτασης 1.650 στρεμμάτων, τα οποία ένα χρόνο πριν το ΤΑΙΠΕΔ είχε συμφωνήσει να πωληθούν αντί 42,1 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για το περίφημο Γκολφ της Αφάντου, που είχε ζήσει μέρες δόξας τις δεκαετίες του ’60 και του ’70, αλλά σήμερα ρημάζει. Εκτοτε η κυβέρνηση επιχείρησε να ανατρέψει την απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) με μία συμβιβαστική λύση. Πρότεινε την ακτινογράφηση (scaning) της έκτασης μέσω τεχνολογίας που αναπτύχθηκε στο ΕΜΠ, που θα έδειχνε αν υπήρχαν αρχαία ή όχι. Στην περίπτωση που δεν υπήρχαν αρχαία, η περιοχή θα αποχαρακτηρίζονταν και η επένδυση θα προχωρούσε. Ο υπουργός Επικρατείας Αλέκος Φλαμπουράρης, στις συσκέψεις το καλοκαίρι του 2016, διαβεβαίωνε τους δύο επενδυτές ότι το σχέδιο είναι βιώσιμο και ότι η κυβέρνηση έχει τον τρόπο να πείσει το ΚΑΣ και την ηγεσία του ΥΠΠΟ. Εκτοτε όμως έχουν μεσολαβήσει πάνω από οκτώ μήνες χωρίς να έχει γίνει τίποτε. Λίγους μήνες αργότερα, ναυάγησε και το σχέδιο που πρότεινε η πλευρά του ενός εκ των δύο επενδυτών, Μερκούρη Αγγελιάδη. Ο τελευταίος, καθώς είχε διαθέσει πάνω από 1 εκατ. ευρώ στην υπόθεση της Αφάντου, πρότεινε το εξής σχέδιο: αποκλειστικά και μόνο στις περιοχές όπου οι μηχανικοί θα δημιουργούσαν ανωδομές, θα γίνονταν τομές στο έδαφος με έξοδα του ίδιου του επενδυτή, για να φανεί εάν υπάρχουν ή όχι αρχαία. Στην περίπτωση που δεν υπήρχαν, αποχαρακτηρίζονταν όλη η έκταση για να προχωρήσει η επένδυση. Στην περίπτωση που υπήρχαν αρχαία, οι αρχαιολόγοι σε συνεργασία με τον επενδυτή θα αποφάσιζαν για την καλύτερη διευθέτηση του θέματος. Και το σχέδιο αυτό, με υπαιτιότητα των αρχαιολόγων, απορρίφθηκε. Εκτοτε η επένδυση, ύψους 300 εκατ., αιωρείται…
Εγνατία Οδός
Οι σταθμοί διοδίων ακόμα… χτίζονται
Από τον Νοέμβριο του 2014, που χωροθετήθηκαν τα διόδια της Εγνατίας Οδού, ακόμη δεν έχουν κατασκευασθεί. Απουσιάζουν οι 10 από το σύνολο των 18 (μετωπικών και σε κάθετους άξονες) σταθμών διοδίων που προέβλεπε η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση των τότε υπουργών Μεταφορών Μιχ. Χρυσοχοΐδη και Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη. Το αποτέλεσμα είναι ότι παραμένει αναιμικό το ενδιαφέρον των επενδυτών που δεν θέλουν να σηκώσουν οι ίδιοι το άχθος της δημιουργίας των διοδίων.
Ως συνέπεια, η αποκρατικοποίηση της Εγνατίας Οδού, μια μνημονιακή υποχρέωση της χώρας προς τους πιστωτές της, κυριολεκτικά σέρνεται.
Ωστόσο πρέπει να σημειώσουμε ότι η ίδια υποχρέωση «σερνόταν» και πριν από το 2014, αφού χρειάστηκαν σχεδόν τρία χρόνια για να υπογραφεί η ΚΥΑ που θα χωροθετούσε τα νέα διόδια, τα οποία θα έκαναν ελκυστική την παραχώρηση του έργου διαχείρισης της Εγνατίας Οδού.
Συνολικά, επομένως, απαιτήθηκαν πέντε χρόνια για να δημιουργηθούν 8 σταθμοί διοδίων σε έναν οδικό άξονα πάνω από 800 χλμ., αν υπολογιστούν και (ολοκληρωμένοι) κάθετοι άξονες.
Το ΤΑΙΠΕΔ, για άλλη μια φορά, έκανε την ανάγκη φιλοτιμία. Ετσι στις 5 Οκτωβρίου ξεκίνησε μια διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης για την αποκρατικοποίηση της Εγνατίας Οδού. Πρόκειται για μια διαδικασία που δεν έχει κανένα έννομο αποτέλεσμα και περισσότερο χαρακτήρα ενημέρωσης για το έργο. Είναι άγνωστο δε πότε θα προκηρυχθεί επίσημα ο διαγωνισμός για την παραχώρηση της διαχείρισης της οδού σε κάποιον ιδιώτη επενδυτή. Ολα δείχνουν ότι μια τέτοια προκήρυξη δεν βρίσκεται κοντά και οπωσδήποτε όχι πριν από το καλοκαίρι του 2017. Το έργο της ανάπτυξης των διοδίων δεν το πολεμούν μόνον οι τοπικές κοινωνίες, αλλά και οι διοικήσεις και οι εργαζόμενοι στην Εγνατία Οδό Α.Ε., οι οποίοι έχουν ταχθεί αναφανδόν κατά της αποκρατικοποίησης του συγκεκριμένου έργου. Σημειώνεται ότι η συντήρηση της οδού κοστίζει ετησίως πάνω από 60 εκατ. ευρώ στο ελληνικό Δημόσιο.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
