Η διείσδυση ενεργειακών κολοσσών στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη αυξάνει τη γεωπολιτική αξία αλλά και τις οικονομικές προοπτικές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η σωστή διαχείριση των νέων δεδομένων θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση του προέδρου Αναστασιάδη στις συνομιλίες για λύση του Κυπριακού, αλλά και τον ρόλο της Κύπρου στο πλαίσιο των περιφερειακών συνεργασιών που αναπτύσσονται στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Η επιλογή κορυφαίων εταιρειών στον χώρο της ενέργειας παγκοσμίως –της αμερικανικής Exxon Mobil, της καταρινής QPI, της γαλλικής Total και της ιταλικής ENI– να αγοράσουν δικαιώματα για τη διεξαγωγή ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ σημαίνει ότι υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για την ύπαρξη σημαντικών κοιτασμάτων, κάτι που αναμένεται να επηρεάσει τον στρατηγικό σχεδιασμό της Λευκωσίας.
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην εμπλοκή της Exxon Mobil, που είναι η μεγαλύτερη εταιρεία έρευνας, εξόρυξης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στον κόσμο, αλλά και της Qatar Petroleum International που είναι η μεγαλύτερη στην υγροποίηση φυσικού αερίου. Η συμμετοχή της τελευταίας επιβεβαιώνει ως πιθανό στόχο τη δημιουργία τερματικού υγροποίησης. Στην κοινοπραξία της Exxon Mobil-QPI παραχωρήθηκε το οικόπεδο «10», που θεωρείτο το «φιλέτο» λόγω της γειτνίασης με το τεράστιο κοίτασμα «Ζορ» που εντοπίστηκε στην αιγυπτιακή ΑΟΖ. Το ενεργειακό παζλ αποκτά άλλη διάσταση μετά και τον διορισμό στην ηγεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ του μέχρι σήμερα προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Exxon Mobil, Ρεξ Τίλερσον. Στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο κ. Αναστασιάδης είχε συναντηθεί με τον κ. Τίλερσον, ο οποίος ήταν «ενήμερος των προοπτικών» που διανοίγονται στην περιοχή.
Προσδοκίες και συμφέροντα
Παράλληλα, αυξημένες προσδοκίες δημιουργεί η όλο και μεγαλύτερη διείσδυση της γαλλικής Total –έχει και το οικόπεδο «11» που γειτνιάζει με το «Ζορ»– όπως και της ιταλικής ENI. Η ανάθεση του «6» στην κοινοπραξία Total-ΕΝΙ σημαίνει ότι θα διεξαχθούν εκτενείς σεισμογραφικές έρευνες και σε αυτή την περιοχή στην οποία έχει προβάλει διεκδικήσεις η Τουρκία. Η ΕΝΙ εξασφάλισε επίσης το οικόπεδο «8», ενώ έχει ήδη τα δικαιώματα, σε κοινοπραξία με την κορεάτικη KOGAS, για το «2», το «3» και το «9».
Τα μεγέθη είναι αστρονομικά, τα συμφέροντα που διακυβεύονται τεράστια, και οι κινήσεις στις οποίες προβαίνουν όλοι οι πρωταγωνιστές στο πολυσύνθετο αυτό ενεργειακό παζλ καθόλου τυχαίες. Η παρουσία Αμερικανών, Γάλλων, Ιταλών και Καταρινών εκ των πραγμάτων δυσχεραίνει πιθανές «επιθετικές» δράσεις της Αγκυρας.
Ενας από τους ελάχιστους ξένους ηγέτες με τους οποίους συναντήθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ στο περιθώριο της πρόσφατης Γεν. Συνέλευσης του ΟΗΕ ήταν ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αλ Σίσι. Εδώ εμπλέκεται άλλος ένας ενεργειακός κολοσσός, η βρετανική BP, η οποία πρόσφατα αγόρασε από την ΕΝΙ, αντί 380 εκατ. δολαρίων, το 10% των δικαιωμάτων στο κοίτασμα «Ζορ».
Η Λευκωσία επενδύει στη συνεργασία με την Αίγυπτο και το Ισραήλ – διμερώς, αλλά και στο πλαίσιο των τριμερών σχημάτων στα οποία συμμετέχει και η Ελλάδα– για να «θωρακιστεί» έναντι του ετεροβαρούς συσχετισμού δυνάμεων με την Αγκυρα. Οι παραπάνω συνεργασίες, αλλά και η εμπλοκή των ενεργειακών κολοσσών, δημιουργούν νέα δεδομένα και στέλνουν μηνύματα με πολλούς αποδέκτες.
Ο πρόεδρος Αναστασιάδης κατέστησε σαφές ότι οι εταιρείες-κολοσσοί στον χώρο της ενέργειας δεν συνδέουν την εμπλοκή τους στην κυπριακή ΑΟΖ με την επίτευξη λύσης. «Εάν τη συνέδεαν, δεν θα υπέβαλλαν προτάσεις», τόνισε με έμφαση σε συνέντευξή του στην «Κ» πριν από λίγες ημέρες και προσέθεσε ότι «η κυρίαρχη Κυπριακή Δημοκρατία έχει τη δική της ΑΟΖ μέσα στην οποία αδειοδοτούνται θαλάσσιες περιοχές και θα έχει την αποκλειστική ευθύνη διαχείρισης και εκμετάλλευσης». Ο Κύπριος πρόεδρος θεωρεί ότι το αέριο και η προοπτική κάλυψης σημαντικού μέρους των ενεργειακών αναγκών της Τουρκίας μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό κίνητρο για να συναινέσει η Αγκυρα σε λύση του Κυπριακού. Ωστόσο, εάν ο Τούρκος πρόεδρος άλλη μία φορά υπερεκτιμήσει τη θέση του, το συγκεκριμένο «καρότο» μπορεί να αποτελέσει και «μαστίγιο» καθώς η Κύπρος εντάσσεται πλέον σε έναν πολύ ισχυρό γεωπολιτικό και ενεργειακό σχεδιασμό.
Δεν είναι τυχαία η επισήμανση του συντονιστή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την ενέργεια, Αμος Χόκσταϊν, σε πρόσφατη συνέντευξή του στην «Κ» ότι «η Τουρκία δεν θα πάρει φυσικό αέριο από το Ισραήλ εάν δεν υπάρξει συμφωνία στο Κυπριακό». Παράλληλα, η Ουάσιγκτον δεν πρόκειται να παραμείνει απαθής σε περίπτωση παρενόχλησης της νόμιμης λειτουργίας της Exxon Mobil. Ο κ. Χόκσταϊν είχε υπογραμμίσει ότι «η Τουρκία μπορεί να μη σέβεται την ΑΟΖ της Κύπρου, τη σέβονται όμως οι ΗΠΑ».
Το κρίσιμο email
Ενδεικτικό του πνεύματος που επικρατεί στη γραφειοκρατία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι και σχετικό email συμβούλου της πρώην υπουργού Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, του Οκτωβρίου 2011 με τον τίτλο «Κύπρος και Noble Energy», που απεκάλυψε το WikiLeaks. Από αυτό προκύπτει η έντονη ενόχληση της τότε επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την παρουσία τουρκικών πολεμικών σκαφών κατά τη διάρκεια της γεώτρησης της αμερικανικής εταιρείας Noble. Γίνεται δε λόγος για παρέμβασή της προς τον ομόλογό της, Αχμέτ Νταβούτογλου, για να επιστρέψουν πίσω τα τουρκικά πολεμικά πλοία που παρενοχλούσαν τους Αμερικανούς που εργάζονταν για τη Noble. Σημείωνε χαρακτηριστικά ότι «τουρκικά πλοία εξακολουθούν να επιχειρούν εντός κυπριακών υδάτων και να διεξάγουν παράνομες στρατιωτικές ασκήσεις περίπου 60 χιλιόμετρα από την εξέδρα γεωτρήσεων της Noble Energy», και ζητούσε από την κ. Κλίντον να «καταστήσει σαφές ότι η ασφάλεια Αμερικανών πολιτών βρίσκεται σε κίνδυνο».
Σε ανάλογο πνεύμα, περί προστασίας των δικών τους επιχειρηματικών συμφερόντων στην κυπριακή ΑΟΖ σε περίτπωση τουρκικών παρενοχλήσεων, κινήθηκε η ανάλυση που έκανε πρόσφατα στην «Κ» υψηλόβαθμος Γάλλος αξιωματούχος με αφορμή την εμπλοκή της Total. Ξεκαθάρισε ότι η Γαλλία θα κάνει ό,τι χρειασθεί και υπενθύμισε ότι το αεροπλανοφόρο «Σαρλ Ντε Γκωλ» βρίσκεται στην περιοχή.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
