Η Βρετανία και η ΕΕ βλέπουν το θέμα της μετανάστευσης διαφορετικά. Ενώ οι κανόνες ελεύθερης κυκλοφορίας της ΕΕ έχουν γίνει ένα τοξικό πολιτικό ζήτημα στη Βρετανία για χρόνια, πολλοί στην ήπειρο τους θεωρούν ως ένα κορυφαίο επίτευγμα της ΕΕ. Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν όντως για τη μετανάστευση, αλλά κυρίως για τη μετανάστευση εκτός της ΕΕ.
Η Βρετανία ψήφισε να αποχωρήσει από την ΕΕ, σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της μη δημοτικότητας της απεριόριστης μετανάστευσης της ΕΕ. Οι αρνητικές απόψεις για την ελεύθερη κυκλοφορία έχουν τροφοδοτηθεί από παραπλανητικές ιστορίες στα ΜΜΕ και μια αναντιστοιχία μεταξύ της βρετανικής αγοράς εργασίας και του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, και εκείνων σε πολλά άλλα κράτη-μέλη.
Οι διαφορετικές αντιλήψεις της Βρετανίας και της ΕΕ για την μετανάστευση, θα περιπλέξουν τις συνομιλίες για το Brexit. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες εκτιμούν ότι ο συμβιβασμός για την ελεύθερη κυκλοφορία, θα έθετε σε κίνδυνο το project της ΕΕ. Φοβούνται ότι το να κάνουν παραχωρήσεις για την ελεύθερη κυκλοφορία, θα ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να ζητήσουν μη σχολαστική τήρηση και άλλων κανόνων της ενιαίας αγοράς.
Στην ομιλία της για το brexit, η Theresa May δήλωσε πως η Βρετανία δεν θα ζητούσε πρόσβαση στην ενιαία αγορά διότι το Λονδίνο αντιλαμβάνεται ότι για την ΕΕ οι “τέσσερις ελευθερίες” είναι αδιαίρετες, και επειδή η Βρετανία επιδιώκει τον έλεγχο της μετανάστευσης.
Η Βρετανία και η ΕΕ θα πρέπει και πάλι να συμφωνήσουν στα δικαιώματα των υφιστάμενων μεταναστών της ΕΕ, τα οποία η May υποσχέθηκε να προστατεύει, και στα δικαιώματα των μεταναστών στο πλαίσιο μιας μελλοντικής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου. Στη διαπραγμάτευση για το τελευταίο, η ΕΕ μπορεί κάλλιστα να επιμείνει στην τουλάχιστον προτιμησιακή πρόσβαση των εργαζομένων της ΕΕ στην βρετανική αγορά εργασίας, αν όχι περισσότερο.
Εάν θέλουν μια καλή συμφωνία, οι Βρυξέλλες και Λονδίνο θα πρέπει να αφήσουν πίσω τους τις συναισθηματικές έννοιες για τη μετανάστευση της ΕΕ. Για αυτό, οι Βρετανία και ΕΕ θα πρέπει να εισέλθουν στις διαπραγματεύσεις για το Brexit με μια σαφή ιδέα για το τι σημαίνει η μετανάστευση για τον άλλο -τόσο νομικά όσο και πολιτικά. Η Βρετανία θα πρέπει να αποδεχθεί ότι για την ΕΕ των 27, η ιδέα της ελεύθερης μετακίνησης δεν είναι απλώς πολιτική στάση αλλά ένα ουσιαστικό μέρος της ενιαίας αγοράς.
Η ελεύθερη κυκλοφορία αποτελεί θεμελιώδη αρχή της ΕΕ, η οποία κατοχυρώνεται στις συνθήκες του 1957. Αλλά αυτό δεν είναι ένα άνευ όρων δικαίωμα. Για να είναι νόμιμο σε άλλα κράτη-μέλη, οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να εργάζονται, να σπουδάζουν ή να είναι σε θέση να αποδείξουν ότι είναι αυτάρκεις.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε έναν σημαντικό ρόλο στο να μετατρέψει την αφηρημένη αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας σε μια πρακτική νομική υπόθεση. Μέχρι προσφάτως, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έφτανε την εντολή του μέχρι το όριο και επέκτεινε το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας πέρα από όπου είχαν την πρόθεση να το κάνουν οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών.
Με την άνοδο του λαϊκισμού και την μειούμενη δημοτικότητα της ΕΕ, η εποχή της επέκτασης των δικαιωμάτων ελεύθερης κυκλοφορίας έχει έρθει στο τέλος -την ώρα που το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείπει την ΕΕ. Για παράδειγμα, οι πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου έχουν θέσει πιο αυστηρά όρια στην πρόσβαση των πολιτών της ΕΕ στα κοινωνικά επιδόματα όταν ζουν σε άλλο κράτος-μέλος.
Η βασική οικονομική θεωρία υποδηλώνει ότι η ενιαία αγορά θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς την ελεύθερη μετακίνηση της εργασίας. Εάν τα αγαθά, οι υπηρεσίες και το κεφάλαιο μετακινούνται ελεύθερα δια μέσου των συνόρων, δεν θα υπάρξει επιπρόσθετο οικονομικό όφελος από το να επιτρέπουν στους εργαζόμενους να μετεγκατασταθούν.
Αυτή η απλή θεωρία αποκλείει άλλες πτυχές του διεθνούς εμπορίου. Οι εξαγωγείς και εισαγωγείς χρειάζονται πλήρη γνώση της χώρας με την οποία συναλλάσσονται εμπορικώς. Οι μετανάστες έχουν αποδείξει ότι είναι αποτελεσματική οικονομική γέφυρα σε άλλες χώρες, διευκολύνοντας το εμπόριο και τις επενδύσεις, ιδιαίτερα στις υπηρεσίες. Οι εργαζόμενοι μπορούν επίσης να αποκτήσουν τις δεξιότητες και την εμπειρία εάν υπάρχει ένα ευρύτερο σύνολο εργασίας για να επιλέξουν. Και οι επιχειρήσεις μπορούν πιο εύκολα να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, εάν η δεξαμενή των υποψηφίων είναι μεγαλύτερη.
Η ΕΕ είναι απίθανο να συμφωνήσει σε μεγάλες αλλαγές για τους κανόνες ελεύθερης κυκλοφορίας στα επόμενα χρόνια. Το βασικό σημείο διαφωνίας είναι η πρόσβαση στις παροχές από μη εργαζόμενους μετανάστες της ΕΕ, αλλά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει προσφάτως επιβεβαιώσει το δικαίωμα των κρατών της ΕΕ να το περιορίσουν. Δεν υπάρχει μεγάλη διάθεση να αξιολογηθούν οι κανόνες τώρα, σε μια στιγμή που η ΕΕ των 27 πρέπει να δείξει ένα ενωμένο μέτωπο απέναντι στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ωστόσο, μόλις επιτευχθεί η συμφωνία για το Brexit, οι Βρυξέλλες θα πρέπει να σοβαρευτούν και να αντιμετωπίσουν την αδικία (όπως την αντιλαμβάνονται) των κανόνων ελεύθερης κυκλοφορίας. Για αυτό, η ΕΕ θα πρέπει να προσπαθήσει να κλείσει το κενό μεταξύ της ρητορικής της ελεύθερης μετακίνησης και της πολύ λιγότερο εντυπωσιακής πραγματικότητας. Η Κομισιόν ίσως θέλει να κοιτάξει για τρόπους που θα κάνουν ευκολότερο για τους πολίτες της ΕΕ να εργάζονται σε άλλα κράτη-μέλη, για παράδειγμα καθιστώντας βέβαιο ότι τα επαγγελματικά προσόντα αναγνωρίζονται αλλού.
Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να εξετάσει κάποιες μέτριες μεταρρυθμίσεις για την ελεύθερη κυκλοφορία, για να αποφύγει την περαιτέρω υποδαύλιση λαϊκιστικής εχθρότητας προς την μετανάστευση από την ΕΕ. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν μια αναθεώρηση του ποιος μπορεί να έχει πρόσβαση στα επιδόματα, κάποιες μεταρρυθμίσεις για τους κανόνες των επιδομάτων τέκνου και ελαφρές τροποποιήσεις των κανόνων για τους εταίρους εκτός ΕΕ των πολιτών της ΕΕ.
capitalgr
