Την ώρα που το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ζητεί ακόμα μεγαλύτερες περικοπές συντάξεων και κοινωνικών επιδομάτων (όπως τα ελάχιστα, πλέον, βοηθήματα που δίνονται σε πολύτεκνους), την ώρα που η ανεργία μαστίζει τα νέα ζευγάρια δρώντας αποτρεπτικά στο να δημιουργούνται οικογένειες, κι ενώ κυβέρνηση και αντιπολίτευση οξύνουν την πόλωση ακόμα και για τα ελάσσονα, η χώρα αντιμετωπίζει τον μεγαλύτερο κίνδυνο, έναν κίνδυνο που μπορεί να την εξολοθρεύσει: το δημογραφικό!
Ένα θέμα που αφορά, βεβαίως, ολόκληρη την Ευρώπη, στην Ελλάδα, όμως, των μνημονίων και της κρίσης αποκτά εφιαλτικές διαστάσεις. Το γνωστό πρόβλημα ήρθε να υπενθυμίσει μία έρευνα που σοκάρει, στοιχεία της οποίας παρουσιάστηκαν στο forum των Δελφών, ενώπιον, μάλιστα, πολιτικών από όλα τα κόμματα που δεν δείχνουν να έχουν αντιληφθεί πόσο σοβαρό είναι το ζήτημα.
Ο καθηγητής Δημογραφικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βύρων Κοτζαμάνης, που παρουσίασε έρευνα της διαΝΕΟσις για το δημογραφικό, επισήμανε ότι το καλύτερο σενάριο κάνει λόγο για δέκα εκατομμύρια Ελληνες το 2050 και το χειρότερο για οκτώ εκατομμύρια.
Μάλιστα, σύμφωνα με τα ίδια συμπεράσματα, το 1/3 του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών, ενώ οι άνω των 85 αποτελούν ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό του γενικού πληθυσμού. Η μόνη δυνατή παρέμβαση, σύμφωνα με τον κ. Κοτζαμάνη, είναι η μετανάστευση, καθώς, όπως είπε, ό,τι και να κάνουμε η θνησιμότητα και η γονιμότητα δε θα αλλάξουν για 20 χρόνια.
Δείτε τα βασικά στοιχεία της έρευνας:
-Σύμφωνα με όλα τα σενάρια που διατυπώνει η έρευνα, ο πληθυσμός της Ελλάδας στο μέλλον θα μειωθεί σημαντικά.
-Το 2050 ο πληθυσμός της χώρας υπολογίζεται ανάμεσα στα 10 εκατομμύρια (σύμφωνα με το πιο αισιόδοξο σενάριο) και τα 8,3 εκατομμύρια (στο πιο απαισιόδοξο).
-Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από περίπου 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.
-Ο πληθυσμός της χώρας γερνάει. Η διάμεση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951, και που είναι 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί κατά 5-8 έτη.
-Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκ. σήμερα σε 1,4 εκ. (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκ. (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050, αφού πρώτα όμως πρώτα προηγηθεί μια έντονη διακύμανση τις δεκαετίες που θα μεσολαβήσουν.
-Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκ. το 2015 σε 4,8-5,5 εκ.
-Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκ. το 2015 σε 3-3,7 εκ.
Επίδραση στις συντάξεις
«H συνεχής μείωση του πληθυσμού σημαίνει ένα πράγμα, ότι κάθε γενιά θα παίρνει χαμηλότερες συντάξεις ή θα βγαίνει αργότερα στη σύνταξη ή και τα δύο», τόνισε ο Τάσος Γιαννίτσης. «Αλληλεγγύη γενεών με αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί να υπάρξει και σίγουρα όχι με αυτό το σύστημα», συμπλήρωσε.
Ο πρώην υπουργός και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφέρθηκε στις εκτιμήσεις που δείχνουν ότι η συνταξιοδοτική δαπάνη από 16,2% του ΑΕΠ το 2015 θα κινηθεί στο 14,3% το 2060. Η δημογραφική επιδείνωση θα συμβάλει σημαντικά αυξητικά στο ασφαλιστικό έλλειμμα (+10,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ).
Ακόμη, όπως είπε, σύμφωνα με μελέτη που έκανε πρόσφατα, το ασφαλιστικό ήταν παράγοντας της κρίσης, όχι αποτέλεσμα της κρίσης, «άρα εάν δεν λύσεις το ασφαλιστικό, δεν μπορείς να λύσεις την κρίση», όπως συμπλήρωσε.
Ο καθηγητής Γεωπολιτικής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης στο Παρίσι, Γιώργος Πρεβελάκης σημείωσε ότι καθώς επιστρέφουμε στις θρησκευτικές ταυτότητες διεθνώς, λύση είναι η προσέλκυση χριστιανών μεταναστών από Μέση Ανατολή και Αφρική, που μπορούν να ενταχθούν και να ελληνοποιηθούν.
«Οι δημογράφοι θα μας πουν πόσους θέλουμε για να είμαστε άνετα. Δύο εκατομμύρια; Τίποτε δεν είναι αυτό για τον πληθυσμό της Αιγύπτου», είπε και πρόσθεσε: «Οι Ελληνες δεν είναι φυλή. Δεν είμαστε Ελληνες λόγω αίματος. Είναι θέμα πολιτισμικής ένταξης. Από αυτό τον τόπο έχουν περάσει όλοι οι λαοί κι έχουμε ελληνικό πληθυσμό».
Από την πλευρά του, ο βοηθός καθηγητής του τμήματος Σπουδών Στατιστικής και Ασφάλισης του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Πλάτων Τήνιος αναφέρθηκε σε έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την οποία ο πλούσιοι ζουν περισσότερο και οι φτωχές γυναίκες λιγότερο. «Αρα υπάρχει μεγάλη ταξικότητα, που θα έλεγε κι ο ΣΥΡΙΖΑ, στο δημογραφικό» σχολίασε, σημειώνοντας πάντως ότι δεν ξέρουμε εάν αυτό ισχύει και στην Ευρώπη ή 50 χρόνια κοινωνικού κράτους είχαν διαφορετικό αποτέλεσμα.
Εκτίμησε όμως ότι η μακροβιότητα μπορεί να είναι ευλογία και όχι κατάρα για τη χώρα, εάν προσαρμοστούμε εγκαίρως. Πρότεινε ειδικότερα «αντίστροφα στεγαστικά δάνεια» για να έχουν ροή εισοδήματος οι συνταξιούχοι με ακίνητη περιουσία και «αργυρή ανάπτυξη» στα πρότυπα της Ισπανίας που έχει γεμίσει γήπεδα γκολφ, δηλαδή να φτιάξει η Ελλάδα μία «ευρωπαϊκή Φλόριντα».
Η τάση γήρανσης του πληθυσμού- Μελέτη του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Η τάση γήρανσης του πληθυσμού συνεχίζεται απρόσκοπτα και στην Ελλάδα, τόσο στον αγροτικό όσο και στον αστικό χώρο, πάρα τη θετική συμβολή των αλλοδαπών στον δημογραφικό δυναμισμό, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Στη μελέτη με τίτλο “ο νέο ιστορικό πλαίσιο της πληθυσμιακής γήρανσης” της Μαρί-Νοέλ Ντυκέν, αναπληρώτριας καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και της Σταματίνας Κακλαμάνη, επίκουρης καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών εξετάζονται τα διαθέσιμα αναλυτικά στοιχεία της περιόδου 1991-2001.
Στη μελέτη διαπιστώνεται ότι ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του ποσοστού των άνω των 65 ετών την δεκαετία 1991-2001 ήταν υψηλότερος του αντίστοιχου στις αγροτικές περιοχές, ενώ, παράλληλα, στους αστικούς δήμους, η ταχύτητα αύξησης του γερασμένου πληθυσμού είναι αντιστρόφως ανάλογη του βαθμού αστικότητας.
Προκειμένου να αναδειχθούν οι όποιες χωρικές διαφοροποιήσεις, οι δύο ερευνήτριες ανέλυσαν τα δεδομένα της προτελευταίας απογραφής πληθυσμού (αυτής του 2001), καθώς η κατανομή του μόνιμου πληθυσμού ανά φύλο και ηλικία δεν διατίθεται ακόμη για όλες τις δημοτικές ενότητες (πρώην Καποδιστριακοί Δήμοι) για το 2011.
Ορεινοί δήμοι με υψηλά επίπεδα γήρανσης στην Κεντρική και Νότια Ελλάδα
Η ομάδα αυτή των 254 Καποδιστριακών δήμων, όπως αναφέρεται στην εργασία, εμφανίζει τα υψηλότερα επίπεδα γήρανσης στη χώρα (28,9%), υπερβαίνοντας τον μέσο όρο του συνόλου της περιφέρειας. Οι δήμοι αυτοί συγκεντρώνουν μόνον το 6,5% του συνολικού πληθυσμού της χώρας (ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των κατοίκων, ηλικίας >65 ετών στο συνολικό πληθυσμό τους, είναι σχεδόν διπλάσιο).
Πρόκειται για μια ομάδα σε προχωρημένη, το 1991, διαδικασία γήρανσης και το γεγονός αυτό εξηγεί και το ότι, την περίοδο 1991-2001, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του ποσοστού των άνω των 65 ετών στον συνολικό πληθυσμό, είναι ιδιαίτερα περιορισμένος, σχεδόν τρεις φορές μικρότερος από τον αντίστοιχο ρυθμό της περιφέρειας.
Ειδικότερα, οι δήμοι της ομάδας αυτής (που σε αντίθεση με τους δήμους των άλλων ομάδων χάνουν πληθυσμό στη δεκαετία του 1990), έχουν ιδιαίτερα «επιβαρυμένη» κατανομή στο εσωτερικό του υποσυνόλου που αποτελείται από άτομα ηλικίας =>65 ετών καθώς το ειδικό βάρος των σχετικά «νεότερων» ηλικιωμένων (των 65 -74 ετών) είναι συγκριτικά με τις άλλες περιοχές της περιφέρειας σαφώς χαμηλότερο.
aftodioikisi.gr
