Τα νέα προγράμματα σπουδών των Θρησκευτικών εξακολουθούν να ταλανίζουν τις σχέσεις κυβέρνησης – Εκκλησίας. Η κυβέρνηση σαφώς δεν επιθυμεί τη σύγκρουση με την Εκκλησία και το υπουργείο Παιδείας προωθεί μία «μέση λύση», ευελπιστώντας να υπογραφεί ειρήνη με την Εκκλησία. Ετσι, αντί βιβλίου Θρησκευτικών θα αποσταλεί στα σχολεία ο «φάκελος μαθητή» που θα περιλαμβάνει έως και 80% κείμενα από την Αγία Γραφή και τα υπόλοιπα θα είναι θρησκειολογικού περιεχομένου. Παράλληλα, η κυβέρνηση ζητεί ατύπως «κατανόηση», καθώς βρίσκεται αντιμέτωπη με το εσωκομματικό της ακροατήριο. Ως φαίνεται –αυτό έδειξε και η προ ημερών νέα κρίση μετά τη σύγκληση της Ιεραρχίας για το θέμα– ο νυν υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου τηρεί τον ρόλο του ισορροπιστή, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του Νίκο Φίλη που δεν αρνείται να σηκώσει, κάθε φορά, το γάντι. Σε δεύτερο, προς το παρόν, πλάνο προβάλλουν τα θέματα του χωρισμού Κράτους – Εκκλησίας (μέσω συνταγματικής αναθεώρησης) και της αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας.
Ειδικότερα, μετά την οξύτατη κόντρα τον περασμένο Οκτώβριο ανάμεσα στον κ. Ιερώνυμο και τον τότε υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη και την κατοπινή καταλλαγή της, στα Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας συνέχισαν να εφαρμόζονται από τους εκπαιδευτικούς τα επίμαχα νέα προγράμματα σπουδών των Θρησκευτικών, τα οποία φέρουν στοιχεία και των άλλων θρησκειών και δογμάτων, ενώ αλλάζουν τη μεθοδολογία αλλά και το περιεχόμενο σπουδών. Ωστόσο, η διδασκαλία των νέων προγραμμάτων γίνεται με φωτοτυπίες, αφού οι μαθητές έχουν τα παλιά βιβλία.
Παράλληλα, θα γίνει αξιολόγηση των νέων προγραμμάτων σπουδών και τα συμπεράσματά της θα ληφθούν υπόψη για το περιεχόμενο των προγραμμάτων και κατ’ επέκταση των καινούργιων βιβλίων. «Στη διαδικασία αυτή θα ληφθούν οι προτάσεις της Εκκλησίας», τόνισε στην «Κ» υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας.
Την ίδια στιγμή βέβαια, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Παιδείας έχει ολοκληρώσει τα νέα προσωρινά βιβλία –φάκελοι υλικού, όπως ονομάζονται– που θα διανεμηθούν στους μαθητές από την επόμενη σχολική χρονιά, και με δεδομένο ότι δεν επαρκεί ο χρόνος για συγγραφή και εκτύπωση νέων βιβλίων. Οι φάκελοι υλικού θα διατηρούν τον ορθόδοξο χαρακτήρα του μαθήματος, καθώς θα περιλαμβάνουν σε ποσοστό έως και 80% κείμενα από την Αγία Γραφή.
Τρία αιτήματα
Η πλευρά της Εκκλησίας εμμένει στα τρία βασικά της αιτήματα: την υποχρεωτικότητα του μαθήματος, τη διατήρηση αμετάβλητων των ωρών διδασκαλίας σε κάθε τάξη και τον ορθόδοξο προσανατολισμό του. Η ικανοποίηση των δύο πρώτων αιτημάτων, εν πρώτοις, δεν επηρεάζει το μάθημα στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο, όπου δεν σχεδιάζονται αλλαγές. Αντίθετα, τορπιλίζει τα σχέδια του υπουργείου Παιδείας για το Λύκειο, βάσει των οποίων τα Θρησκευτικά μετατρέπονται σε μάθημα επιλογής στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου.
Ως προς το αίτημα περί του ορθόδοξου προσανατολισμού του, η Εκκλησία θεωρεί τους φακέλους υλικού προσπάθεια να εφαρμοστούν πλήρως τα νέα προγράμματα, χωρίς να ληφθεί υπόψη η άποψη της Εκκλησίας. Πόσο μάλλον που συνήθως στην Ελλάδα ισχύει το… ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. Μάλιστα, ιεράρχης τόνισε στην «Κ» ότι «η συγγραφή νέων βιβλίων είναι κομβικό θέμα για την κυβέρνηση, η οποία από τη μια δεν θέλει να συγκρουστεί μαζί μας και ταυτόχρονα θέλει να ικανοποιήσει το αριστερό της ακροατήριο».
Για τον λόγο αυτό, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος στην πρόσφατη έκτακτη σύγκληση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος ανέφερε ότι έχει συμφωνηθεί με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ο διάλογος να γίνει από μηδενική βάση μεταξύ Εκκλησίας και Πολιτείας με θέμα τον εμπλουτισμό των βιβλίων. Μάλιστα, κυβερνητικά στελέχη, μιλώντας στην «Κ», εστίασαν επικριτικά στην αναφορά του μητροπολίτη Υδρας, Σπετσών και Αιγίνης κ. Εφραίμ κατά την πρόσφατη Ιεραρχία ότι κυβέρνηση και Εκκλησία «συναποφασίζουν». «Η Ιεραρχία διαλέγεται, διότι συναποφασίζει με την Πολιτεία για θέματα που αφορούν σ’ αυτήν, ως τούτο απορρέει από το Σύνταγμα, τον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος και τους Νόμους του Κράτους», είπε. Αυτή η αποστροφή αφορά όχι μόνο τα Θρησκευτικά, αλλά και τα υπόλοιπα ανοικτά ζητήματα στις σχέσεις της Εκκλησίας με την πολιτική ηγεσία του τόπου. Αλλωστε, το μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου ήταν πολιτικό και με πολλαπλούς αποδέκτες.
Εν αναμονή της απόφασης του ΣτΕ
Το υπουργείο Παιδείας αναμένει, επίσης, την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, όπου έχουν προσφύγει ο μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ, η Πανελλήνια Ενωση Θεολόγων και γονείς ζητώντας την ακύρωση των νέων προγραμμάτων σπουδών ως αντισυνταγματικών. Από την άλλη, όπως ανέφεραν στην «Κ» εκπαιδευτικά στελέχη, η πλειονότητα των θεολόγων εφαρμόζει τα νέα προγράμματα, χωρίς ωστόσο να παραβλέπεται ότι υπάρχουν ακόμη αντιδράσεις, κυρίως σε σχολεία της περιφέρειας όπου θεολόγοι επικαλούνται ζητήματα συνείδησης και αντιδρούν στην εφαρμογή των προγραμμάτων.
Βεβαίως, ακόμη και ένθερμοι υποστηρικτές των νέων προγραμμάτων τονίζουν ότι την εφαρμογή τους δυσχεραίνει η απουσία βιβλίων. «Υπολογίζεται ότι πρέπει να βγουν πάνω από 10.000 φωτοτυπίες τον χρόνο για τη διδασκαλία του μαθήματος σε μία τάξη, την ίδια στιγμή που τα αναλώσιμα φθάνουν με το σταγονόμετρο στο σχολείο», παρατήρησε στην «Κ» θεολόγος, προσθέτοντας ότι η εισαγωγή των νέων προγραμμάτων σε όλες τις τάξεις την ίδια χρονιά (και όχι τμηματικά) δυσκολεύει την προετοιμασία των καθηγητών που καλούνται να διδάξουν σε τρεις διαφορετικές τάξεις. Για το θέμα, στελέχη του ΙΕΠ ανέφεραν ότι μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς θα ολοκληρωθεί η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα νέα προγράμματα, εγείροντας πάντως ερωτήματα γιατί η επιμόρφωση δεν προηγήθηκε της εφαρμογής.
