Απόφαση 438 / 2017 (ΣΤ, ΠΟΙΝΙΚΕΣ)
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ’ ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Χρυσούλα Παρασκευά, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου (σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 15/2017 πράξη της Προέδρου του Αρείου Πάγου), Αριστείδη Πελεκάνο, Αρτεμισία Παναγιώτου, Χρήστο Βρυνιώτη-Εισηγητή και Ιωάννη Μαγγίνα, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 17 Ιανουαρίου 2017, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αθανασίου Ακριτίδη (γιατί κωλύεται η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου) και του Γραμματέα Χαράλαμπου Αθανασίου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντα – κατηγορουμένου Α. Κ. του Β., κατοίκου Αθηνών, που εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Επαμεινώνδα Βαγενά, περί αναιρέσεως της υπ’ αριθ.24332/2015 αποφάσεως του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών.
Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ’ αυτή, και ο αναιρεσείων – κατηγορούμενος ζητεί την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στην υπ’ αριθμ. πρωτ. …/22-10-2015 αίτησή του, η οποία καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό …2015.
Αφού άκουσε
Τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντα, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που πρότεινε να απορριφθεί η προκείμενη αίτηση αναίρεσης,
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η υπό κρίση, από 20-10-2015 αίτηση-δήλωση του κατηγορουμένου Α. Κ. του Β., κατοίκου … για αναίρεση της υπ’ αριθ. 24332/2015 αποφάσεως του δικάσαντος κατ’ έφεση, Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών, με την οποία αυτός καταδικάσθηκε, σε συνολική ποινή φυλακίσεως είκοσι πέντε (25) μηνών, για τις πράξεις της μη καταβολής εργοδοτικών και ασφαλιστικών εισφορών στο ΙΚΑ, ασκήθηκε, νομοτύπως, εμπροθέσμως και παραδεκτώς.
Η επιβαλλομένη από το Σύνταγμα και τον ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της καταδικαστικής αποφάσεως πρέπει να υπάρχει όχι μόνο ως προς την κατηγορία, αλλά να επεκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς που προτείνονται από τον κατηγορούμενο ή από τον συνήγορό του. Αυτοτελείς ισχυρισμοί είναι εκείνοι που προβάλλονται στο δικαστήριο της ουσίας, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 170 παρ. 2 και 333 παρ. 2 του ΚΠΔ, και τείνουν στην άρση του αδίκου χαρακτήρα της πράξεως ή την άρση ή μείωση της ικανότητας προς καταλογισμό ή την εξάλειψη του αξιοποίνου της πράξεως ή τη μείωση της ποινής. Πρέπει, όμως, οι ισχυρισμοί αυτοί να προβάλλονται κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, δηλαδή με όλα τα πραγματικά περιστατικά που κατά νόμο απαιτούνται για τη θεμελίωσή τους, έτσι ώστε να μπορούν να αξιολογηθούν και σε περίπτωση αποδοχής να οδηγούν στο ειδικότερο ευνοϊκό για τον κατηγορούμενο συμπέρασμα. Διαφορετικά, δεν υπάρχει υποχρέωση του δικαστηρίου της ουσίας να αποφανθεί επί των ισχυρισμών αυτών (αορίστων) με ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία. Τέτοιοι αυτοτελείς ισχυρισμοί, η απόρριψη του οποίων πρέπει να αιτιολογείται ιδιαίτερα, είναι και οι ισχυρισμοί του κατηγορουμένου περί συνδρομής στο πρόσωπο του ελαφρυντικών περιστάσεων από τις αναφερόμενες στο άρθρο 84 παρ. 2 Π Κ, αφού η παραδοχή τους οδηγεί στην επιβολή μειωμένης κατά το άρθρο 83 του ίδιου Κώδικα, ποινής. Προϋποτίθεται, όμως, όπως αναφέρθηκε, η προβολή των αυτοτελών ισχυρισμών κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, καθώς και η προφορική τους ανάπτυξη, δηλαδή με όλα τα πραγματικά περιστατικά που απαιτούνται κατά νόμο για τη θεμελίωση τους, έτσι ώστε να μπορούν να αξιολογούνται και, σε περίπτωση αποδοχής τους, να οδηγούν στο ειδικότερα ευνοϊκό για τον κατηγορούμενο συμπέρασμα. Διαφορετικά, δεν υπάρχει υποχρέωση του δικαστηρίου της ουσίας να απαντήσει επί των ισχυρισμών αυτών, συνεπώς δε ούτε και να αιτιολογήσει ειδικώς την απόρριψη τους (ΑΠ 259/2014). Ως ελαφρυντική περίσταση κατά το άρθρο 84 παρ. 2 Π.Κ. θεωρείται, μεταξύ άλλων, (υπό α’ ) “το ότι ο υπαίτιος έζησε ως το χρόνο που έγινε το έγκλημα έντιμη ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και γενικά κοινωνική ζωή. Για να συντρέξει η εν λόγω ελαφρυντική περίσταση πρέπει ο υπαίτιος να έζησε ως το χρόνο που έγινε το έγκλημα έντιμη ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και γενικά κοινωνική ζωή, δηλαδή πρέπει ο έντιμος βίος του να ανάγεται σ’ όλες τις πιο πάνω μορφές της συμπεριφοράς του και δεν αρκεί, χωρίς τη συνδρομή και άλλων περιστατικών, μόνο η ύπαρξη λευκού ποινικού μητρώου. Έντιμη ζωή σημαίνει σύμφωνα με τους νόμους και τους κρατούντες κανόνες ηθικής. Η έντιμη ζωή δεν έχει μόνο αρνητικό περιεχόμενο που να προκύπτει από μη ύπαρξη καταδίκης αλλά έχει βασικά αυτοτελή θετική υπόσταση. Επομένως για τη στοιχειοθέτηση της ελαφρυντικής περίστασης του πρότερου έντιμου βίου, πρέπει να εκτίθενται συγκεκριμένα θετικά περιστατικά έντιμης ζωής και μάλιστα σε όλους τους τομείς της συμπεριφοράς που ορίζονται στην περίπτωση α’ της παρ. 2 του άρθρου 84 ΠΚ ώστε, στην περίπτωση που αποδειχθούν, να οδηγήσουν στην παραδοχή της άνω ελαφρυντικής περιστάσεως (ΑΠ 259/2014).
Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της προσβαλλόμενης αποφάσεως, ο κατηγορούμενος, δια του συνηγόρου του, προέβαλε, τον αυτοτελή ισχυρισμό, περί συνδρομής στο πρόσωπό του, εκτός της ελαφρυντικής περίστασης της ειλικρινούς μετάνοιας που έγινε δεκτή και της ελαφρυντικής περίστασης του προτέρου εντίμου βίου, επικαλούμενος για τη θεμελίωσή του, τα ακόλουθα: “Από το έτος 1974 δραστηριοποιούμαι ως έμπορος με ημερομηνία εγγραφής στο ΤΕΒΕ 19-3-1977, στο χώρο της εμπορίας διάθεσης και υποστήριξης μηχανημάτων υλικών συσκευασίας. Το 1988 η προσωπική μου επιχείρηση μετετράπη σε ανώνυμη εταιρεία (ΦΕΚ τ. Α Ε και ΕΠΕ …/14-7-1988 και με τον διακριτικό τίτλο “…” με την οποία έγινε γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Σημειωτέον ότι στο συγκεκριμένο χώρο μέχρι σήμερα δραστηριοποιείται η εταιρεία όντας η μόνη Ελληνική έχοντας να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό των πολυεθνικών. Από το 1974 μέχρι σήμερα ουδέποτε είχα δοσοληψίες με το νόμο και ήμουν συνεπής στην κάλυψη των οικονομικών μου υποχρεώσεών μου, η οποία βρήκε την εταιρεία στη φάση της ανάπτυξης, ήτοι της δημιουργίας και λειτουργίας καταστημάτων εμβαδού άνω των 2000 τμ…. στην εταιρεία εργάσθηκαν 453 εργαζόμενοι .. προσπάθησα να διατηρήσω την εταιρεία ευελπιστώντας ότι μπορεί να διορθωθεί η οικονομική κατάσταση της χώρας … η εταιρεία μας μέχρι και σήμερα έχει καταβάλει στο ΙΚΑ για την ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων της, ποσά που υπερβαίνουν αθροιστικά τα τριάντα (30) εκατομμύρια ευρώ … ‘ Όπως προκύπτει από φωτοτυπία του δελτίου αστυνομικής ταυτότητάς μου είμαι 66 ετών και μέχρι σήμερα … έχω λευκό ποινικό μητρώο … είμαι έγγαμος, πατέρας δύο παιδιών … μόνος ζήτησα την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό των ακινήτων της εταιρείας για να αποσβεστεί η οφειλή της προς το ΙΚΑ …”. Το Δικαστήριο απέρριψε τον ανωτέρω αυτοτελή ισχυρισμό με την ακόλουθη αιτιολογία … “Ο ισχυρισμός περί αναγνώρισης της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 2α ΠΚ πρέπει ν’ απορριφθεί, διότι, για τη στοιχειοθέτησή του, δεν αρκεί η επίκληση και απόδειξη της ύπαρξης τυχόν λευκού ποινικού του μητρώου, ενώ τα επικαλούμενα, δεν αρκούν για την ύπαρξη “έντιμης, ατομικής οικογενειακής επαγγελματικής και γενικά κοινωνικής ζωής”… Η αιτιολογία, όμως, αυτή δεν είναι ειδική και εμπεριστατωμένη, διότι τα άνω περιστατικά που επικαλέσθηκε ο αναιρεσείων-κατηγορούμενος, αρκούσαν για την ύπαρξη έντιμης οικογενειακής, επαγγελματικής και γενικά κοινωνικής ζωής, και εντεύθεν την αποδοχή του άνω αυτοτελούς ισχυρισμού του, υπό την προϋπόθεση ότι τα περιστατικά αυτά ήθελον κριθεί βάσιμα, ενόψει και του ότι δεν εκτίθενται στην προσβαλλόμενη απόφαση αρνητικά περιστατικά που οδήγησαν το δικαστήριο στην απορριπτική κρίση. Επομένως ο, από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ’ ΚΠΔ λόγος αναιρέσεως, με τον οποίο υποστηρίζονται τα αυτά είναι βάσιμος και πρέπει κατά παραδοχή του, να αναιρεθεί εν μέρει, ως προς τον αναιρεσείοντα, η προσβαλλόμενη απόφαση και δη ως προς την απορριπτική της διάταξη του ως άνω αυτοτελούς ισχυρισμού του, αναγκαίως δε και ως προς τη διάταξή της, για την επιβολή σ’ αυτόν ποινής, και να παραπεμφθεί, σύμφωνα με το άρθρο 519 του Κ.Π.Δ., η υπόθεση στο ίδιο Δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από Δικαστές άλλους, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως, προκειμένου να κρίνει, για τη συνδρομή ή όχι της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 2 εδ. α’ του ΠΚ και αναλόγως προς την επ’ αυτής, παραδοχή του, να επιμετρήσει την αρμόζουσα, στον αναιρεσείοντα, ποινή.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ –
Αναιρεί εν μέρει την υπ’ αριθ. 24332/2015 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Αθηνών και συγκεκριμένα, μόνο, ως προς την απορριπτική, του αυτοτελούς ισχυρισμού του αναιρεσείοντα, Α. Κ. για την αναγνώριση της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ. 2 εδ. α ΠΚ διάταξή της καθώς και ως προς τη διάταξη αυτής περί επιβολής σ’ αυτόν ποινής.
Παραπέμπει την υπόθεση, κατά το ως άνω αναιρούμενο μέρος της, για νέα, κατά το μέρος αυτό, συζήτηση στο ίδιο Δικαστήριο, συντιθέμενο από δικαστές άλλους, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 17 Φεβρουαρίου 2017.
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα, σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στις 9 Μαρτίου 2017.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
