Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Λουξεμβούργο, 27 Απριλίου 2017
Προτάσεις του γενικού εισαγγελέα στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-168/16 και C-169/16
Sandra Nogueira κ.λπ. κατά Crewlink Ltd και Miguel José Moreno Osacar κατά Ryanair
Κατά τον γενικό εισαγγελέα Saugmandsgaarde, οι διαφορές που αφορούν τις συμβάσεις εργασίας των ιπτάμενων συνοδών και φροντιστών εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του δικαστηρίου του τόπου «στον οποίο ή από τον οποίο» αυτοί εκπληρώνουν κατά κύριο λόγο τις υποχρεώσεις τους έναντι του εργοδότη τους
Στο εθνικό δικαστήριο απόκειται να προσδιορίσει τον τόπο αυτό υπό το πρίσμα όλων των κρίσιμων περιστάσεων, ιδίως δε του τόπου στον οποίο ο εργαζόμενος αρχίζει και τελειώνει την ημέρα εργασίας του
Οι Ryanair και Crewlink είναι εταιρίες ιρλανδικού δικαίου με έδρα την Ιρλανδία. Η Ryanair δραστηριοποιείται στον τομέα των διεθνών αερομεταφορών επιβατών. Η Crewlink ειδικεύεται στην πρόσληψη και την κατάρτιση ιπτάμενου προσωπικού για αεροπορικές εταιρίες. Μεταξύ των ετών 2009 και 2011, εργαζόμενοι πορτογαλικής, ισπανικής και βελγικής ιθαγένειας προσελήφθησαν από τη Ryanair ή από την Crewlink, και εν συνεχεία αποσπάσθηκαν στη Ryanair, ως προσωπικό θαλάμου επιβατών (ιπτάμενοι συνοδοί και φροντιστές).
Οι συμβάσεις εργασίας όριζαν το αεροδρόμιο του Charleroi ως έδρα βάσεως («home base») των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι δεσμεύονταν εκ της συμβάσεως να κατοικούν σε απόσταση μικρότερη της μιας ώρας από την έδρα βάσεως. Άρχιζαν και τελείωναν την ημέρα εργασία στους στο αεροδρόμιο του Charleroi.
Θεωρώντας ότι οι Crewlink και Ryanair υποχρεούνταν να τηρήσουν και να εφαρμόσουν τις διατάξεις του βελγικού δικαίου και ότι τα βελγικά δικαστήρια έχουν αρμοδιότητα να αποφανθούν επί των αιτημάτων τους, έξι εργαζόμενοι άσκησαν, το 2011, αγωγές ενώπιον των βελγικών δικαστηρίων. Το Cour du travail de Mons (δικαστήριο εργατικών διαφορών της Μονς, Βέλγιο) εκτιμά ότι υπάρχουν αμφιβολίες όσον αφορά την αρμοδιότητά του να επιληφθεί της διαφοράς αυτής. Ως εκ τούτου, αποφάσισε να υποβάλει στο Δικαστήριο ερωτήματα σχετικά με την ερμηνεία που πρέπει να δοθεί στον κανονισμό της Ένωσης για τη διεθνή δικαιοδοσία σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις και ιδίως σχετικά με την έννοια του «τόπου όπου ο εργαζόμενος συνήθως εκτελεί την εργασία του» στο ειδικό πλαίσιο του τομέα της αεροναυτιλίας 1.
Με τις προτάσεις που ανέπτυξε σήμερα, ο γενικός εισαγγελέας Henrik Saugmandsgaard e προτείνει στο Δικαστήριο να εφαρμόσει την πάγια νομολογία του για τις συμβάσεις εργασίας που εκτελούνται στο έδαφος περισσότερων κρατών μελών και να αποφανθεί υπό την έννοια ότι αρμόδιο δικαστήριο είναι εκείνο του τόπου στον οποίον ή από τον οποίον ο εργαζόμενος εκπληρώνει κατά κύριο λόγο τις υποχρεώσεις του έναντι του εργοδότη του.
Κατά τον γενικό εισαγγελέα, ο τόπος αυτός πρέπει να προσδιορίζεται από το εθνικό δικαστήριο υπό το πρίσμα όλων των περιστάσεων που ασκούν επιρροή και ιδίως υπό το πρίσμα του τόπου όπου (1) ο εργαζόμενος αρχίζει και τελειώνει την ημέρα εργασίας του, (2) σταθμεύουν συνήθως τα αεροσκάφη επί των οποίων παρέχει την εργασία του, (3) λαμβάνει γνώση των οδηγιών του εργοδότη του και οργανώνει την ημέρα εργασίας του, (4) υποχρεούται εκ της συμβάσεως να έχει την κατοικία του, (5) βρίσκεται το γραφείο που έχει τεθεί στη διάθεσή του από τον εργοδότη και (6) υποχρεούται να μεταβαίνει σε περίπτωση ανικανότητας προς εργασία, καθώς και σε περίπτωση πειθαρχικού προβλήματος.
Υπογραμμίζοντας ότι στο Cour de travail de Mons (δικαστήριο εργατικών διαφορών της Μονς) απόκειται να εφαρμόσει τα κριτήρια αυτά στη συγκεκριμένη περίπτωση της οποίας έχει επιληφθεί, ο γενικός εισαγγελέας αναφέρει πάντως, ενδεικτικά, ότι τα έξι αυτά κριτήρια υποδεικνύουν κατά τρόπο σαφή τα δικαστήρια του τόπου όπου βρίσκεται το αεροδρόμιο του Charleroi.
Διευκρινίζει, επίσης, ότι το γεγονός ότι ο εργαζόμενος προσελήφθη απευθείας από τη Ryanair ή τέθηκε στη διάθεσή της από την Crewlink δεν αποτελεί λυσιτελές κριτήριο στο πλαίσιο αυτό.
Αντιθέτως, η έδρα βάσεως αποτελεί στοιχείο εμμέσως λυσιτελές, στο μέτρο που ο τόπος αυτός συμπίπτει, ιδίως, με το κριτήριο του τόπου όπου ο εργαζόμενος αρχίζει και τελειώνει την ημέρα εργασίας του.
Όσον αφορά την εθνικότητα των αεροσκαφών επί των οποίων οι ιπτάμενοι συνοδοί και φροντιστές εργάζονται, ο γενικός εισαγγελέας φρονεί ότι αυτή δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη από το εθνικό δικαστήριο για τους σκοπούς του προσδιορισμού του τόπου στον οποίον τα εν λόγω πρόσωπα εκτελούν συνήθως την εργασία τους.
———–
1 Άρθρο 19, σημείο 2), του κανονισμού (ΕΚ) 44/2001 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2000, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (ΕΕ 2001, L 12, σ. 1).
www.curia.europa.eu
