«Ο γιος μου μεγαλώνοντας θα κρίνει τον πατέρα του, όπως και εμένα, εγώ όμως δεν έχω κανένα δικαίωμα να του τον στερώ». Αυτή είναι η ομολογουμένως γενναιόδωρη στάση της 40χρονης Κατερίνας Ν., που χώρισε μεν πριν από τρία χρόνια με τον σύζυγό της, αποφάσισαν ωστόσο να έχουν από κοινού την επιμέλεια του 10χρονου σήμερα γιου τους. «Είναι παράλογη η επιβολή να βλέπει ένα παιδί τον μπαμπά του μόνον κάθε δεύτερο Σαββατοκύριακο και τρεις ώρες μεσοβδόμαδα», υποστηρίζει, «αυτός ο περιορισμός πληγώνει ένα μικρό παιδί, το οποίο δεν κατανοεί τη φιλοσοφία του νομικού μας συστήματος». Στη χώρα μας εκατοντάδες ζευγάρια έχουν επιλέξει αυτή τη μορφή ανατροφής για τα παιδιά τους. Η ελληνική νομοθεσία δεν απαγορεύει την από κοινού επιμέλεια σε όσους εκδίδουν συναινετικά διαζύγιο, ωστόσο μέχρι το 2010 ελάχιστοι γονείς την επέλεγαν. «Στον Δυτικό κόσμο, τη Γαλλία, τη Σουηδία, τη Δανία, το Βέλγιο, την Αυστραλία και 17 πολιτείες των ΗΠΑ η κοινή επιμέλεια, το “shared parenting”, έχει θεσμοθετηθεί και εφαρμόζεται ευρέως για πάνω από δέκα χρόνια», σημειώνει στην «Κ» ο νομικός και πρόεδρος του σωματείου «Συνεπιμέλεια», κ. Γιάννης Παπαρρηγόπουλος, «στην Ελλάδα οι δικαστικές αποφάσεις στηρίζονται στον αστικό κώδικα του 1983».
Ετσι, Δευτέρα και Τετάρτη ο μικρός είναι με τον πατέρα του, Τρίτη και Πέμπτη με τη μητέρα του και τα Σαββατοκύριακα εναλλάξ – σύμφωνα με το μοντέλο της εναλλασσόμενης κατοικίας. «Δεν θεωρώ τον πρώην σύζυγό μου φίλο, ωστόσο διατηρούμε ένα καλό επίπεδο επικοινωνίας». Ως σύντροφοι ουδέποτε είχαν συγκρούσεις και αυτό θέλησε να διατηρήσει η Κατερίνα και μετά το τέλος της σχέσης, καθώς είναι πεπεισμένη ότι οι ατέρμονες δικαστικές διαμάχες λειτουργούν ως «μπούμερανγκ». «Ενας πατέρας που έχει καταστραφεί οικονομικά από υπέρογκες διατροφές και μακροχρόνια δικαστήρια μπορεί να προσφέρει ελάχιστα στο παιδί του, οικονομικά αλλά και συναισθηματικά». Οπως άλλωστε υπενθυμίζει η ίδια, «δεν μπορείς να χωρίσεις απόλυτα με κάποιον που έχεις μαζί του παιδί, ακόμα και τα οικονομικά είναι αλληλεξαρτώμενα». Συνολικά, ο χωρισμός στοίχισε στο ζευγάρι «μόλις» 300 ευρώ. Η συνεπιμέλεια παρουσιάζει ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τις μαμάδες, που τις αποφορτίζει από το άγχος της αποκλειστικής ευθύνης και τους προσφέρει νησίδες ελεύθερου χρόνου, όπου μπορούν και πάλι να «βρουν» τον εαυτό τους.
Το άγχος της αποκλειστικής ευθύνης δεν πτόησε τον 69χρονο σήμερα Παναγιώτη Σ., όταν το 2009 χώρισε με τη σύζυγό του. «Δεν χρειάστηκε να διεκδικήσω επισταμένως τον 9χρονο τότε γιο μου, που η ίδια μου παραχώρησε», διηγείται στην «Κ». Εκτοτε, πατέρας και γιος μετακόμισαν στο πάλαι ποτέ εξοχικό τους, λίγο έξω από την Αθήνα, ξεκινώντας μια νέα ζωή. «Σε λίγους μήνες ενηλικιώνεται», λέει με καμάρι ο πατέρας του, «με έχει περάσει στο μπόι». Ο ίδιος, έχοντας πάρει πρόωρη σύνταξη, είχε τη δυνατότητα να αφιερωθεί στο παιδί και τις ανάγκες της ανατροφής του. Ο Παναγιώτης προτρέπει, ωστόσο, και άλλους πατεράδες να… τολμήσουν. «Αρκεί να διαθέτουν χρόνο, θέληση και γνώση από τις δουλειές του νοικοκυριού», προσθέτει με νόημα. Οι διεκδικητικοί πατεράδες, σύμφωνα με τους δικηγόρους, πληθαίνουν, ανατρέποντας τα έως τώρα ισχύοντα στερεότυπα, στα οποία φαίνεται να μένει πιστό (μόνο) το νομικό μας σύστημα.
Ωστόσο, εκθέσεις διεθνών οργανισμών και πανεπιστημιακές έρευνες συναινούν στα πλεονεκτήματα της συνεπιμέλειας. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, μάλιστα, εξέδωσε ψήφισμα για την κοινή ανατροφή των παιδιών και την εναλλασσόμενη κατοικία με οδηγίες, ζητώντας από τα κράτη-μέλη να την εισαγάγουν στη νομοθεσία τους. Ο τέως υπουργός Δικαιοσύνης είχε δεσμευτεί ότι θα έφερνε νέο νομοσχέδιο σχετικά με τη συνεπιμέλεια στη Βουλή τον Δεκέμβριο του 2016, κάτι που δεν συνέβη, ενώ ο νυν υπουργός Δικαιοσύνης δηλώνει αντίθετος σε μια τέτοια νομοθετική αλλαγή.
