Οι αγοραστές, πριν από την εκδήλωση της τραπεζικής κρίσης στην Κύπρο, των ειδικών ομολόγων της Τράπεζας Κύπρου ΜΑΕΚ (Μετατρέψιμα Αξιόγραφα Ενισχυμένου Κεφαλαίου) έχουν στο πλευρό τους μια νέα δικαστική απόφαση. Συγκεκριμένα, 23 κάτοχοι τίτλων δικαιώθηκαν από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών, που έκρινε ότι η τράπεζα δεν άσκησε με επιμέλεια την από τον νόμο επιβαλλόμενη υποχρέωσή της να ενημερώσει τους αγοραστές για τους κινδύνους της επένδυσής τους.
Ηταν η δεύτερη παρόμοια απόφαση δικαστηρίου της Αθήνας για τον ίδιο τύπο ομολόγων «απεριόριστης διάρκειας». Κι έτσι ο αριθμός των αγοραστών τους που δικαιώνονται αυξάνεται με αυτήν στους 70. Το δικαστήριο παρατηρεί ότι οι εν λόγω «υβριδικοί τίτλοι», όπως χαρακτηρίζει τα ομόλογα ατελεύτητης διάρκειας (perpetual bonds), μπορούν να ανακληθούν μόνο από τον εκδότη, καθώς πρόκειται για «χαρτιά» που μοιάζουν με προνομιούχες μετοχές (χωρίς ψήφο) ή τίτλους ομολογιακών δανείων, χωρίς όμως να είναι το ένα ή το άλλο.
Tα ομόλογα αυτά, συμπέραιναν οι δικαστές, δεν είναι απλά επενδυτικά προϊόντα, αλλά τίτλοι που επέβαλλαν μεγάλη προσοχή εκ μέρους της μεσολαβούσης τράπεζας. Το δικαστήριο έκρινε ότι αυτή δεν επιδείχθηκε. Μάλιστα, οι υπάλληλοι της τράπεζας παρουσίαζαν τον σχετικό τίτλο ως ίσης αξίας και ασφάλειας με προθεσμιακή κατάθεση, καθώς τα χρήματα ήταν σε τέτοιους λογαριασμούς πριν μετατραπούν σε ομόλογα εις το διηνεκές.
Το επιτόκιο, βεβαίως, με το οποίο προσελκύοντο οι καταθέτες ήταν πολύ υψηλό (6,5%) και αυτό πιθανώς, σε κάποιες περιπτώσεις, να μπορεί να εξηγήσει σε ορισμένους –που είχαν γνώση– γιατί δεν προσέφυγαν κατά της τράπεζας. Οι προσφεύγοντες μετέτρεψαν καταθέσεις από 20.000 έως 200.000 ευρώ σε μετατρέψιμα αξιόγραφα.
Το δικαστήριο στην απόφασή του σημειώνει ότι τα ΜΑΕΚ μετατράπηκαν σε μετοχές για να χάσουν στο τέλος τελείως την αξία τους. Η τράπεζα από την πλευρά της επικαλέσθηκε το γεγονός ότι αν οι μετοχές επωλούντο ώς τα τέλη Δεκεμβρίου 2011 θα είχαν περιορίσει τη ζημία τους. Επικουρικά οι δικαστές αναφέρονται ακόμα στα statements που αποστέλλονταν στους πελάτες της τράπεζας, χωρίς οι τελευταίοι από τη «θέση» τους να πάρουν μέτρα για την προστασία της επένδυσής τους.
Eνα εκατ. ευρώ
Οι ενάγοντες –που εκπροσωπήθηκαν από το γραφείο Μαρκουλάκου– είναι πέντε αγρότες, ένας υπάλληλος των ΕΛΤΑ, ένας φροντιστής, ένας συνταξιούχος και ένας τεχνικός της ΔΕΗ, ενώ αρκετοί είναι πάνω από 70 ετών. Συνολικά, για το είδος αυτό των τίτλων κατά της τράπεζας έχουν στραφεί, πριν από την παραγραφή της αξίωσής τους, 500 Ελληνες υπήκοοι. Τα δικαστήρια έχουν επιδικάσει ως άμεσα εκτελεστό το ποσό του ενός εκατομμυρίου ευρώ, ενώ οι προσφεύγοντες στις συγκεκριμένες δίκες διεκδικούσαν 3,5 εκατομμύρια με συνολικές αξιώσεις όλων των εναγόντων –και των 500– γύρω στα 60 εκατομμύρια χωρίς τους τόκους και τις δικαστικές δαπάνες.
Σύμφωνα με την απόφαση, η μετατροπή σε μετοχές της τράπεζας θα ήταν υποχρεωτική αν συνέβαινε κάποιο έκτακτο γεγονός, όπως η εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙΙ ή η διαπίστωση ότι τα κεφάλαια της τράπεζας βρίσκονταν κάτω από 5% (ΔΚΕ – Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας). Τις αντίστοιχες διαπιστώσεις θα τις έκανε η κεντρική εποπτική αρχή της τραπεζικής αγοράς του νησιού, δηλαδή η κεντρική τράπεζα της Κύπρου.
Στην απόφασή του το δικαστήριο δέχεται ότι αρκετοί υπάλληλοι της τράπεζας προχώρησαν στη μετατροπή των καταθέσεων στους επίμαχους τίτλους με βάση γενικές οδηγίες και ερωτοαπαντήσεις, που ωστόσο δεν έμπαιναν στην ουσία των κινδύνων που αντιμετώπιζαν οι καταθέτες από τη δομή του προϊόντος. Το δικαστήριο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», αναφέρει στην απόφασή του ότι το ενημερωτικό φυλλάδιο για τα ΜΑΕΚ δεν παραδόθηκε σε αυτούς που τα αγόρασαν, αλλά και αν τους είχε παραδοθεί, οι δικαστές εκτιμούν ότι οι πελάτες της τράπεζας δεν θα ήταν σε θέση να κατανοήσουν τους κινδύνους στους οποίους εξετίθετο η περιουσία τους.
Να σημειωθεί ότι οι κυπριακές αρχές έχουν στραφεί κατά της πρώην διοίκησης της Τράπεζας Κύπρου για την αγορά ελληνικών ομολόγων, λίγο μετά τη διαπίστωση ότι οι ελληνικές στατιστικές δεν αποτύπωναν το έλλειμμα του 2009 (1,6 δισ.) που μεταξύ άλλων οδήγησε στην κεφαλαιακή ανεπάρκεια της μεγαλύτερης κυπριακής τράπεζας.
