Σε πρώτη φάση, η συμφωνία για παραχώρηση παγίων της ΔΕΗ δεν θα περιλαμβάνει υδροηλεκτρικές μονάδες, όπως θα επιθυμούσαν οι επενδυτές, καθώς έχει δημιουργηθεί τεταμένο κλίμα και υπάρχουν έντονες ενδοκυβερνητικές και συνδικαλιστικές αντιδράσεις. Ακόμα και από τον Π. Σκουρλέτη, που χειρίστηκε ο ίδιος τη συμφωνία του 2015, η οποία έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο τη ΔΕΗ. Κάποιοι επιμένουν, ωστόσο, ότι εκ των πραγμάτων, το ζήτημα θα τεθεί σύντομα, εφόσον διαπιστωθεί νέα καθυστέρηση στο άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού.
Η συμφωνία
Αν και δεν έχουν γίνει γνωστές οι λεπτομέρειες, σύμφωνα με πληροφορίες, το πλαίσιο στο οποίο έχουν καταλήξει “θεσμοί” και κυβέρνηση για τη ΔΕΗ προβλέπει τα εξής:
1. Την πώληση χαρτοφυλακίου μονάδων που αντιπροσωπεύουν έως το 40%της σημερινής ισχύος των λιγντικών (η ΔΕΗ διαθέτει 14 μονάδες, ισχύος 3.673 MW), που μεταφράζεται σε περίπου 1.500 MW. Στις μονάδες αυτές περιλαμβάνονται και ορυχεία.
2. Τη συνεργασία της ΔΕΗ με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να καταρτιστεί το χαρτοφυλάκιο των προς πώληση μονάδων. Αυτό το χαρτοφυλάκιο θα παρουσιαστεί τον Σεπτέμβριο σε επενδυτές στο λεγόμενο market test. Ανάλογα με το ενδιαφέρον, θα δημιουργηθούν ένα ή περισσότερα πακέτα προς πώληση, μέσω διαγωνισμού.
3. Μέχρι τέλος του 2017 θα γίνει ο διαγωνισμός και μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2018 θα μεταφερθούν σε τρίτους οι μονάδες.
4. Εφόσον το market test αποτύχει και ταυτόχρονα διαπιστωθεί ότι δεν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι για άνοιγμα της αγοράς και μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ, τότε στο χαρτοφυλάκιο των λιγνιτικών θα προστεθούν και υδροηλεκτρικά.
Οι πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει θέλουν στο προς πώληση χαρτοφυλάκιο να εξετάζεται να περιληφθούν τόσο παλιές όσο και νέες μονάδες, χωρίς να αποκλείονται ακόμα και υπό κατασκευή ή ανάπτυξη έργα, όπως η Μελίτη 2 ή η Πτολεμαΐδα 5. Παράλληλα, μπορεί να διατεθούν παλιά εργοστάσια με μικρή διάρκεια ζωής λόγω περιβαλλοντικών περιορισμών, που, όμως, θα μπορούσαν να συνεχίσουν να λειτουργούν εφόσον γίνουν εκτεταμένες επενδύσεις.
Αντιπαράθεση και απεργίες
Φυσικά, κάθε προσπάθεια για να αλλάξει το status στην αγορά ηλεκτρισμού και τη ΔΕΗ συναντά διαχρονικά έντονες αντιδράσεις, όπως συμβαίνει και σήμερα, με τη ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ να υπόσχεται επανάληψη του 2014. Τι είχε συμβεί τότε; Το 2014, όταν η τότε κυβέρνηση ψήφιζε τον νόμο για την περίφημη “μικρή ΔΕΗ”, οι απεργιακές κινητοποιήσεις, παρά τη μικρή συμμετοχή (σε ορισμένες περιπτώσεις δεν ξεπέρασε το 20%), είχαν προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Και αυτό, γιατί συνδικαλιστές είχαν καταλάβει τις εισόδους σε υδροηλεκτρικές και λιγνιτικές μονάδες, εμποδίζοντας την είσοδο των εργαζομένων. Έπειτα από λίγες ημέρες ελήφθη η απόφαση για πολιτική επιστράτευση και η απεργία σταμάτησε. Βεβαίως, άφησε κληρονομιά σημαντικά κόστη για τη ΔΕΗ, η οποία τις ημέρες της απεργίας αγόραζε πανάκριβα το ρεύμα από εισαγωγές και ιδιώτες ανταγωνιστές. Εάν επαναληφθεί το φαινόμενο, κάποιοι λένε ότι, εκτός από τα προβλήματα ηλεκτροδότησης, θα δοθεί η χαριστική βολή στο ήδη άδειο ταμείο της ΔΕΗ.
Οι ενδιαφερόμενοι
Κορυφαίος επιχειρηματίας της ενέργειας σε ανύποπτο χρόνο είχε εκτιμήσει ότι στην ελληνική αγορά ηλεκτρισμού δεν χωρούν περισσότερα από δύο, το πολύ τρία σχήματα. Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνεται και από τα μεγέθη του κλάδου, που δοκιμάζεται τα τελευταία χρόνια από την αδυναμία των καταναλωτών να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση παραμέτρων του ενεργειακού κόστους. Αυτήν τη στιγμή στην ηλεκτροπαραγωγή δραστηριοποιούνται, εκτός της ΔΕΗ, τρία σχήματα, η Elpedison (ΕΛΠΕ, Edison, Ελλάκτωρ), ο Ήρων (ΓΕΚ Τέρνα, Engie και Qatar Petroleum) και ο όμιλος Μυτιληναίος. Εάν προστεθούν και οι ξένοι ενδιαφερόμενοι, όπως η γαλλική EdF, η ρωσική Gazprom, η κινεζική CMEC και πιθανόν κάποια γερμανική εταιρεία (RWE, Eon), τότε είναι σαφές ότι στους διαγωνισμούς που θα γίνουν μέχρι το τέλος του έτους θα υπάρξουν κονσόρτσιουμ εταιρειών, με συμμαχίες παικτών εντός και εκτός Ελλάδος.
Πώς φτάσαμε εδώ;
Από το 2000, όταν θεωρητικά άνοιξε η αγορά του ρεύματος, μέχρι σήμερα, έχουν γίνει δεκάδες απόπειρες για πραγματικό σπάσιμο του μονοπωλίου της ΔΕΗ, χωρίς, ωστόσο, επιτυχία. Κάθε απόπειρα δεν περιελάμβανε την είσοδο ανταγωνιστών στον σκληρό πυρήνα της ηλεκτροπαραγωγής στη χώρα, που δεν είναι άλλος από τους λιγνίτες και τα υδροηλεκτρικά. Μετά την απόσυρση της “μικρής ΔΕΗ” το 2015, ήρθε η συμφωνία που χειρίστηκε ο πρώην υπουργός Ενέργειας Π. Σκουρλέτης, ο οποίος, παρότι πρόσφατα υποστήριξε ότι οι πιέσεις για πωλήσεις λιγνιτών εκφεύγουν των συμφωνηθέντων, είχε ο ίδιος υπογράψειρήτρα εφαρμογής “εναλλακτικών δομικών μέτρων” σε περίπτωση αστοχίας στην επίτευξη του στόχου για μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ στη λιανική του ρεύματος (μέσω των λεγόμενων δημοπρασιών ΝΟΜΕ). Καθώς, λοιπόν, ακόμα και σήμερα διαπιστώνεται αποτυχία στο πραγματικό άνοιγμα της αγοράς, οι δανειστές πιέζουν ώστε η ΔΕΗ να παραχωρήσει μέρος του λιγνιτικού και υδροηλεκτρικού της δυναμικού στο οποίο σήμερα δεν έχουν πρόσβαση ιδιώτες.
