Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή της σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ.
Η έκθεση περιγράφει τις πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν το 2016 από την ΕΕ για την ενίσχυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Εξετάζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο τα δικαιώματα αυτά εφαρμόστηκαν σε φάσμα πολιτικών της ΕΕ και στα κράτη μέλη το 2016.
Η φετινή έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πρόσφατες εξελίξεις εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η Επιτροπή θα διασφαλίσει ότι όλες οι νομοθετικές προτάσεις της ΕΕ και όλοι οι φορείς που δεσμεύονται από τον Χάρτη θα συνεχίσουν να τον τηρούν. Η ΕΕ θα αποδώσει ιδιαίτερη προσοχή στο σημαντικό σύστημα ελέγχων και εξισορροπήσεων, ιδίως δε στον καίριο ρόλο που διαδραματίζουν τα ανώτατα και τα συνταγματικά δικαστήρια στην προάσπιση των κοινών αξιών της ΕΕ.
Όσον αφορά συγκεκριμένες νομοθετικές εξελίξεις, η έκθεση επισημαίνει ότι, το 2016, η ΕΕ: έκανε σημαντικά βήματα για να εξασφαλίσει την προστασία των παιδιών στο πλαίσιο διασυνοριακών διαφορών γονικής μέριμνας (κανονισμός «Βρυξέλλες ΙΙα») και για να βοηθήσει τα διεθνή ζευγάρια να κατανοήσουν σαφέστερα τους κανόνες που εφαρμόζονται στις περιουσιακές σχέσεις· δρομολόγησε πλατφόρμα ηλεκτρονικής επίλυσης διαφορών για να συμβάλει στην ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών· συμφώνησε με το Facebook, το Twitter, το YouTube και τη Microsoft για την εφαρμογή κώδικα δεοντολογίας με σκοπό την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο· τέλος, διατήρησε σημαντικό διάλογο με τα κράτη μέλη σχετικά με το κράτος δικαίου.
Με την τελική έγκριση της μεταρρύθμισης των κανόνων προστασίας δεδομένων τον Απρίλιο του 2016 θεσπίστηκε ένα ενιαίο σύνολο κανόνων, που προσφέρει στους πολίτες ευκολότερη πρόσβαση στα δικά τους προσωπικά δεδομένα, το δικαίωμα στη φορητότητα των δεδομένων, ένα πιο ξεκάθαρο «δικαίωμα στη λήθη», και ορισμένα δικαιώματα σε περίπτωση παραβίασης προσωπικών δεδομένων.
Η Επιτροπή συνήψε επίσης την ασπίδα προστασίας της ιδιωτικής ζωής ΕΕ – ΗΠΑ και τη συμφωνία-πλαίσιο για την καλύτερη προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των Ευρωπαίων πολιτών όταν διαβιβάζονται στις ΗΠΑ. Το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη [δικαίωμα αμερόληπτου δικαστηρίου] απέκτησε συγκεκριμένη ισχύ το 2016 με την έκδοση σειράς οδηγιών σχετικά με το τεκμήριο αθωότητας και το δικαίωμα παράστασης του κατηγορουμένου στη δίκη του· σχετικά με τη νομική αρωγή· σχετικά με τα δικονομικά δικαιώματα των παιδιών (βλέπε λεπτομέρειες εδώ).
Οι δημοκρατίες που βασίζονται στο κράτος δικαίου πρέπει να προστατεύουν τα θεμελιώδη δικαιώματα των μειονοτήτων και των πλέον ευάλωτων ομάδων. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα οφείλουν επίσης να συμμορφώνονται με τον Χάρτη σε όλες τις ενέργειές τους. Η οδηγία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας αποτελεί καλό παράδειγμα που αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο ελήφθησαν υπόψη διάφορα θεμελιώδη δικαιώματα κατά το στάδιο της σύνταξης της οδηγίας και της διαπραγμάτευσης.
Ετήσιο συμπόσιο για τα θεμελιώδη δικαιώματα
Η ελευθερία και η πολυφωνία των μέσων μαζικής ενημέρωσης αποτελούν απαραίτητο ακρογωνιαίο λίθο των υγιών δημοκρατιών. Το 2016 η Επιτροπή διοργάνωσε συμπόσιο της ΕΕ για τα θεμελιώδη δικαιώματα το οποίο επικεντρώθηκε στον ρόλο των μέσων μαζικής ενημέρωσης όσον αφορά την προάσπιση της δημοκρατίας, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Τα συμπεράσματα του συμποσίου προσδιορίζουν συγκεκριμένες δράσεις για την ενίσχυση της ελευθερίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης και τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας από πολιτικές και οικονομικές πιέσεις, την ενδυνάμωση και την προστασία των δημοσιογράφων και την προώθηση της πολυφωνίας στην κοινωνία.
Το συμπόσιο για τα θεμελιώδη δικαιώματα του 2017 θα επικεντρωθεί στην προαγωγή και προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων. Σε ένα πλαίσιο αυξανόμενης μισαλλοδοξίας, είναι σημαντικό για την ΕΕ να επιβεβαιώσει με έμφαση και να προωθήσει ίσα δικαιώματα για όλους. Αυτό θα αποτελέσει ευκαιρία να εξεταστούν η οικονομική και πολιτική χειραφέτηση των γυναικών, τα δικαιώματα των γυναικών στη δημόσια και ιδιωτική ζωή και η καταπολέμηση κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών, ενώ το τελευταίο αυτό ζήτημα θα αποτελέσει παράλληλα αντικείμενο στοχοθετημένων δράσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του 2017.
Ιστορικό
Με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας, την 1η Δεκεμβρίου 2009, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέστη νομικά δεσμευτικός. Οι διατάξεις του Χάρτη απευθύνονται κατά κύριο λόγο στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, ενώ απευθύνονται στις εθνικές αρχές μόνο όταν αυτές εφαρμόζουν δίκαιο της ΕΕ.
Η Επιτροπή συνεργάζεται με τις αρμόδιες αρχές σε εθνικό, τοπικό και ενωσιακό επίπεδο για να παρέχει καλύτερη ενημέρωση στους πολίτες σχετικά με τα θεμελιώδη δικαιώματά τους και το πού μπορούν να απευθυνθούν για βοήθεια σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων τους. Η Επιτροπή παρέχει πρακτικές πληροφορίες σχετικά με τα εν λόγω δικαιώματα μέσω της διαδικτυακής πύλης της ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής δικαιοσύνης και έχει αναπτύξει διάλογο με διαμεσολαβητές, οργανισμούς αρμόδιους για θέματα ισότητας και οργανισμούς προάσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων σχετικά με τον χειρισμό καταγγελιών που αφορούν θεμελιώδη δικαιώματα. (europa.eu)
