Της Μαρίας Βουργάνα
Ένα βαρύ φορολογικό «λογαριασμό» θα κληθούν να πληρώσουν από το 2020 οι χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι, τα εισοδήματα των οποίων πλήττονται περισσότερο από τα μέτρα της συμφωνίας κυβέρνησης και δανειστών ακόμη και στην περίπτωση που θα ενεργοποιηθούν τα αντίμετρα εφόσον υπερκαλυφθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ.
Το «κούρεμα» της έκπτωσης φόρου κατά 650 ευρώ, που ισοδυναμεί με μείωση αφορολογήτου ορίου από τα επίπεδα των 8.636-9.545 ευρώ ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών στα επίπεδα των 5.682 – 6.591 ευρώ, φέρνει έξτρα φόρους έως 650 ευρώ το χρόνο για πάνω από 4 εκατ. φορολογούμενους.
Για πρώτη φορά περισσότεροι από 500.000 φορολογούμενοι με χαμηλά εισοδήματα 6.000 • 8.000 ευρώ το χρόνο θα κληθούν να πληρώσουν φόρο ενώ χιλιάδες θα είναι οι φορολογούμενοι με πενιχρά εισοδήματα ακόμη και των 350 ευρώ το μήνα, που θα πιαστούν στη τσιμπίδα των τεκμηρίων διαβίωσης και θα πληρώσουν φόρο για εισοδήματα που δεν θα έχουν αποκτήσει. Μάλιστα, από την εφαρμογή των τεκμηρίων υπολογίζεται ότι τα πρόσθετα εισοδήματα που θα προκύψουν και θα φορολογηθούν μετά τη μείωση του αφορολογήτου ορίου θα διαμορφωθούν στα 10 δισ. ευρώ από 7 δισ. ευρώ που ήταν το 2016.
Με τη μείωση περίπου κατά 3.000 ευρώ του αφορολόγητου ορίου θα προκύψουν:
• Επιβαρύνσεις για πρώτη φορά για όσους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα αμείβονται με λίγο περισσότερα από 405 ευρώ το μήνα, καθώς επίσης και για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους με αποδοχές λίγο μεγαλύτερες από 473 ευρώ το μήνα. Πολλοί θα διαπιστώσουν ότι θα χάσουν έως ένα μισθό ή μια σύνταξη μόνο από την μείωση του αφορολογήτου ενώ για τους συνταξιούχους το χτύπημα θα είναι διπλό καθώς από το 2019 θα βρεθούν αντιμέτωποι με τις μειώσεις των συντάξεων.
• Μισθωτοί και συνταξιούχοι που ζουν με ετήσια εισοδήματα χαμηλότερα από τα νέα μειωμένα αφορολόγητα όρια των 5.682 – 6.591 ευρώ θα κληθούν κι αυτοί να πληρώσουν σημαντικά ποσά φόρου λόγω εφαρμογής των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες στις οποίες διαμένουν και τα αυτοκίνητα που τυχόν χρησιμοποιούν. Κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και στους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, οι περισσότεροι από τους οποίους δηλώνουν ετήσια εισοδήματα κάτω από τα επίπεδα των νέων μειωμένων αφορολογήτων ορίων, όμως τα τεκμήρια διαβίωσης για τα σπίτια και τα αυτοκίνητά τους ανεβάζουν τα τελικά φορολογητέα εισοδήματά τους σε υψηλότερα επίπεδα.
Μέτρα και αντίμετρα
Με την ενεργοποίηση του πακέτου των αντίμετρων που προβάλει η κυβέρνηση ενόψει της ψήφισης του πολυνομοσχεδίου στη Βουλή ευνοούνται όσοι έχουν ετήσια εισοδήματα πάνω από 21.500 ευρώ καθώς θα δουν μείωση της φορολογικής τους επιβάρυνσης έως και 24 έως 701 ευρώ το χρόνο.
Αντίθετα οι έχοντες χαμηλά εισοδήματα θα πληρώσουν περισσότερους φόρους σε σχέση με σήμερα αφού ελάχιστα τους αγγίζουν τα αντίμετρα.
Ο συνδυασμός των αρνητικών και των θετικών μέτρων που έχουν δρομολογηθεί, θα επιφέρει σημαντικές απώλειες εισοδήματος σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, κυρίως χαμηλόμισθους χωρίς παιδιά ενώ θα υπάρξουν και κοινωνικές ομάδες για τις οποίες θα προκύψει όφελος.
Πιο συγκεκριμένα, οι επιπτώσεις για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες, μετά το «κούρεμα» του αφορολογήτου ορίου και την ενεργοποίηση των αντίμετρων εάν όλα πάνε καλά και επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι, θα είναι οι εξής:
• Περισσότεροι από 500.000 χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι και αγρότες με ετήσια εισοδήματα 6.000 • 8.000 ευρώ θα βρεθούν πάνω από το αφορολόγητο και θα πληρώσουν για πρώτη φορά φόρο έως και 510 ευρώ για τα εισοδήματά τους.
Με την εφαρμογή των αντίμετρων οι συγκεκριμένοι φορολογούμενοι δεν θα έχουν κανένα όφελος από την νέα κλίμακα της εισφοράς αλληλεγγύης αφού ούτε τώρα επιβαρύνονται ενώ με τη μείωση του πρώτου συντελεστή της φορολογικής κλίμακας από το 22% στο 20% θα πληρώσουν φόρο έως 350 ευρώ.
Μπορεί δηλαδή να περιορίζεται η φορολογική τους επιβάρυνση αλλά παραμένει μεγάλη.
• Μεγάλες εισοδηματικές απώλειες θα προκύψουν για όσους δηλώνουν εισοδήματα από μισθούς ή συντάξεις της τάξεως των 9.000-12.000 ευρώ τον χρόνο, καθώς παρά τη μείωση συντελεστή στο 20% θα προκύψει πρόσθετος φόρος της τάξεως των 430-470 ευρώ. Οι φορολογούμενοι αυτοί ούτε σήμερα επιβαρύνονται με εισφορά αλληλεγγύης.
Παράδειγμα
Μισθωτός άγαμος χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ πληρώνει σήμερα φόρο εισοδήματος 300 ευρώ, καθώς ο φόρος που αναλογεί στο εισόδημά του. Από τη στιγμή που η έκπτωση φόρου θα μειωθεί από τα 1.900 ευρώ στα 1.250 ευρώ και ο κατώτατος συντελεστής φόρου θα μειωθεί από το 22% στο 20% θα πληρώνει φόρο 750 ευρώ, δηλαδή η επιβάρυνσή του από τον φόρο εισοδήματος θα αυξηθεί κατά 450 ευρώ ή κατά 150%. Το «αντίμετρο» της κατάργησης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για ετήσια εισοδήματα μέχρι 30.000 ευρώ δεν θα ωφελήσει καθόλου τον συγκεκριμένο χαμηλόμισθο φορολογούμενο, αφού ήδη απαλλάσσεται από την ειδική εισφορά (επιβάλλεται αυτή τη στιγμή σε ετήσια εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ).
• Πάνω από 4 εκατομμύρια μισθωτοί, συνταξιούχοι και αγρότες θα πληρώσουν επιπλέον φόρο έως 650 ευρώ λόγω της μείωσης του αφορολόγητου και χωρίς την εφαρμογή των θετικών μέτρων.
• Έως ένα μισθό ή μια σύνταξη «τρώει» το «κουρεμένο» αφορολόγητο. Για παράδειγμα μισθωτός ιδιωτικού τομέα χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 8.600 ευρώ ή 614 ευρώ το μήνα.
Σήμερα είναι αφορολόγητος με τη μείωση του αφορολογήτου θα πληρώσει φόρο 642 ευρώ δηλαδή θα χάσει πάνω από 1 μισθό από τους 14 μισθούς. Στην περίπτωση που ενεργοποιηθούν τα αντίμετρα θα πληρώσει φόρο 470 ευρώ.
Τα τεκμήρια «δαγκώνουν» περισσότερο
Χιλιάδες φορολογούμενοι με πενιχρά εισοδήματα που διαμένουν ακόμη και σε μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη κατοικία χωρίς να έχουν κανένα περιουσιακό στοιχείο θα πιαστούν στην τσιμπίδα των τεκμηρίων.
Παράδειγμα
Άγαμος μισθωτός του ιδιωτικού τομέα με μηνιαίο εισόδημα 350 ευρώ, δηλαδή με ετήσιο εισόδημα μόλις 4.900 ευρώ που κατοικεί σε διαμέρισμα 90 τ.μ. θα φορολογείται βάσει τεκμηρίων διαβίωσης για εισόδημα 6.850 ευρώ (3.000 ευρώ ελάχιστο τεκμήριο + 3.850 ευρώ τεκμήριο κύριας κατοικίας) και θα πληρώνει φόρο εισοδήματος 257 ευρώ λόγω της μείωσης του αφορολόγητου. Με την εφαρμογή του αντίμετρου της μείωσης του συντελεστή στο 20% η φορολογική του επιβάρυνση περιορίζεται στα 120 ευρώ. Σήμερα ο συγκεκριμένος φορολογούμενος είναι αφορολόγητος.
• Οι έχοντες χαμηλά εισοδήματα από 7.000 ευρώ έως και 12.000 ευρώ θα κληθούν να σηκώσουν τα μεγαλύτερα φορολογικά βάρη. Ακόμη και στην περίπτωση που ενεργοποιηθούν τα αντίμετρα (μείωση συντελεστή στο 20% και νέα κλίμακα εισφοράς αλληλεγγύης) θα πληρώσουν παραπάνω φόρο για τα εισοδήματά τους έως 470 ευρώ το χρόνο.
• Τα αντίμετρα εξουδετερώνουν τις επιβαρύνσεις που προκαλεί το «κουρεμένο αφορολόγητο για όσους έχουν εισοδήματα πάνω από 21.500 ευρώ αφού για τους φορολογούμενους αυτούς θα προκύψει όφελος από 24 έως 701 ευρώ σε σχέση με το φόρο που πληρώνουν σήμερα.
Τα θετικά μέτρα
Τα φορολογικά «αντίμετρα» τα οποία συμφωνήθηκαν μεταξύ της κυβέρνησης και των δανειστών προβλέπουν στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων:
Μηδενισμό της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για ετήσια εισοδήματα μέχρι 30.000 ευρώ και μείωσή της για εισοδήματα μέχρι 65.000 ευρώ. Εφόσον ισχύσει το αντίμετρο της μη επιβολής εισφοράς αλληλεγγύης σε εισοδήματα μέχρι 30.000 ευρώ, η κλίμακα υπολογισμού της εισφοράς θα διαμορφωθεί ως εξής:
• 5% για το τμήμα ετήσιου εισοδήματος από 30.001 ως 40.000 ευρώ,
• 7% για το τμήμα ετήσιου εισοδήματος από 40.001 ως και 65.000 ευρώ,
• 9% για το τμήμα ετήσιου εισοδήματος από 65.001 ως και 220.000 ευρώ και
• 10% για το τμήμα ετήσιου εισοδήματος από 220.001 ευρώ και πάνω. Οι παραπάνω αλλαγές θα ισχύσουν για τα εισοδήματα του έτους 2020.
Μείωση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες του κατώτατου συντελεστή φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων. Ο συντελεστής φόρου που επιβάλλεται στα εισοδήματα μέχρι 20.000 ευρώ προβλέπεται να μειωθεί από το 22% στο 20%.
Ειδικά για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες, τυχόν μείωση του κατώτατου συντελεστή φόρου από το 22% στο 20% θα έχει ως συνέπεια το αφορολόγητο όριο εισοδήματος να διαμορφωθεί:
• στα 6.250 ευρώ αντί στα 5.682 ευρώ για τους φορολογούμενους χωρίς παιδιά
• στα 6.500 ευρώ αντί στα 5.910 ευρώ για όσους έχουν ένα παιδί
• στα 6.750 ευρώ αντί στα 6.136 ευρώ για τους φορολογούμενους με δύο τέκνα
• στα 7.250 ευρώ αντί στα 6.591 ευρώ για όσους έχουν τρία ή περισσότερα προστατευόμενα τέκνα.
Οι παραπάνω αλλαγές θα εφαρμοστούν από τα εισοδήματα του 2020 εάν υπερκαλυφθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.
